Sermaye Hareketleri Genelgesinde 3. Değişiklik – Lisansız Elektrik Enerjisi Üretim Şirketlerine, Yabancı Sermayeli Grup Şirketlerine, Kamu Kurumlarına Döviz Kredisi Açılmasına İlişkin Değişiklikler
8 Mayıs 2018 tarihli yazımıza konu edilen ve döviz kredilerine ilişkin usul ve esasları belirleyen “TCMB Sermaye Hareketleri Genelgesi” (Genelge)’nin 21 inci, 40 ncı, 50 ve 54 üncü maddelerinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 02.07.2018 tarihinde değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler,
– Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli gayrinakdi kredi verilmesine,
– YEK destekleme mekanizmasına tabi lisanssız elektrik enerjisi üretim şirketlerine kredi kullandırılmasına,
– Sermayesinin tamamına dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirketlerin sahip olduğu Türkiye’de yerleşik grup şirketlerinin, yurt dışındaki grup şirketlerinden kredi kullanmasına,
– Kamu kurum ve kuruluşları tarafından iştiraklerine döviz kredisi kullandırılmasına
yönelik değişiklikleri içeriyor. Söz konusu değişiklikler Genelge’de 16.05.2018 tarihinde ve 07.06.2018 tarihinde yapılan değişikliklerle birlikte 3. değişikliği oluşturuyor.
TÜRKİYE’DE YERLEŞİK KİŞİLERE TİCARİ VEYA MESLEKİ AMAÇLA DÖVİZE ENDEKSLİ GAYRİ NAKDİ KREDİ VERİLMESİ
Genelge’nin “Türkiye’deki Bankaların ve Finansal Kuruluşların Gayrinakdi Kredi Tesis Etmeleri” başlıklı 50/1 fıkrasında yapılan değişiklikle Genelge’ye “Bankalarca Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli gayri nakdi kredi verilmesi mümkün bulunmaktadır.” hükmü eklendi.
Böylece bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli gayri nakdi kredi kullandırmaları mümkün hale geldi.
Ancak, aynı maddenin 3 üncü fıkrasında yer alan “Türkiye’de yerleşik kişiler arasında taraflarca belirlenecek bir dövizin Türk lirası karşılığı olarak yurt içi akreditif açılamaz ve akreditif bedelleri taraflarca belirlenecek bir kur üzerinden Türk Lirası karşılığı ödenemez” düzenlemesi uyarınca, Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla verilecek dövize endeksli gayri nakdi kredilerin, akreditif dışındaki gayrinakdi kredileri (teminat mektupları) kapsaması gerekiyor.
SERMAYESİNİN TAMAMINA DIŞARIDA YERLEŞİK YABANCI SERMAYELİ ŞİRKETLERİN SAHİP OLDUĞU TÜRKİYE’DE YERLEŞİK GRUP ŞİRKETLERİNİN YURT DIŞINDAKİ GRUP ŞİRKETLERİNDEN KULLANACAKLARI DÖVİZ KREDİLERİ
Genelge’nin yurt dışından döviz geliri şartı aranmadan kullanılacak döviz kredilerini düzenleyen 21 inci maddesinde yapılan değişiklikle, döviz geliri şartına bağlı olmaksızın kullanımına aracılık edilebilecek döviz kredileri arasına “dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirketlerin sermayesinin tamamına sahip olduğu Türkiye’de yerleşik grup şirketlerinin dışarıda yerleşik yabancı sermayeli grup şirketlerinden kullanacakları döviz kredileri” eklendi.
Bu kapsamda yurt dışından yapılacak döviz kredisi kullanımlarında;
a) Krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik şirketin Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde doğrudan % 100 sahipliğinin olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, sermayesinin tamamının krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirket sahipliğinde olduğunun ticaret sicil gazeteleri veya ilgili resmi makamlardan alınacak yazılarla aracı bankaya tevsik edilmesi gerekiyor.
b) Krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik şirketin, Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde dolaylı olarak % 100 sahipliği olan dışarıda yerleşik yabancı sermayeli bir şirketin doğrudan ya da dolaylı olarak % 100 iştiraki olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, krediyi kullandıracak dışarıda yerleşik şirket ile krediyi kullanacak Türkiye’de yerleşik grup şirketinin sermayelerinin doğrudan ya da dolaylı olarak tamamına dışarıda yerleşik aynı yabancı sermayeli şirketin sahip olduğunun ticaret sicil gazeteleri veya ilgili resmi makamlardan alınacak yazılarla aracı bankaya tevsik edilmesi gerekiyor.
Genelge’nin 38/2 fıkrasındaki “Kambiyo mevzuatı uyarınca Türkiye’de yerleşik kişiler ancak 32 sayılı Karar’da yer alan şekliyle bankalar ve finansal kuruluşlardan döviz kredisi temin edebilecekleri için bir firmanın başka bir firmaya döviz kredisi kullandırması mümkün bulunmamaktadır. Bankalar veya finansal kuruluşlar köprü kredi ve benzeri uygulamalarla bu şekilde hareket ettiğini tespit ettikleri şirketleri Hazine Müsteşarlığına bildirir” hükmü uyarınca yurt içinde grup şirketleri arasında böyle bir döviz kredisi kullanımı imkanı bulunmuyor.
YEK DESTEKLEME MEKANİZMASINA TABİ LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİNİN KULLANACAKLARI DÖVİZ KREDİLERİ
Genelge’nin yurt dışından ve yurt içinden döviz geliri şartı aranmadan kullanılacak döviz kredilerini düzenleyen 21 inci ve 40 ıncı maddelerinde yapılan değişikliklerle 21.06.2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan lisanssız üretim tesislerine, döviz geliri olma şartı aranmadan döviz kredisi kullandırılması / kullandırımına aracılık edilmesi imkanı tanındı.
Buna göre bu kapsamda kullandırımına aracılık edilecek / kullandırılacak döviz kredilerinde, “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşması” (Bağlantı Anlaşması)’nın aracı bankaya / kullandırımı yapacak bankaya ibraz edilmesi gerekiyor. Aracı / kullandırımı yapacak banka tarafından, söz konusu YEK Belgesi’nin (Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesinin) veya üretim lisansının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun internet sayfasından kontrol edilmesi; Bağlantı Anlaşması’nın ise ilgili şebeke işletmecisinden teyit edilmesi gerekiyor.
Bu şekilde aracılık edilebilecek kredi miktarı 21.06.2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan lisanssız elektrik üretim tesisleri için 21.11.2013 tarihli ve 4709-2 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun Kararı ile belirlenen “önlisans ve üretim lisanslarına derç edilecek yıllık elektrik enerjisi üretim miktarının tespitinde esas alınacak yıllık azami üretim miktarı” esas alınarak belirlenen üretim miktarlarının YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının % 80’ini geçemeyecek.
KAMU KURUM VE KURULUŞLARI TARAFINDAN İŞTİRAKLERİNE DÖVİZ KREDİSİ KULLANDIRILMASI
Genelge’de 2 Temmuz 2018 tarihinde yapılan değişiklikler kapsamında Genelge’ye “Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İştiraklerine Döviz Kredisi Kullandırılması” başlıklı 54 üncü madde ilave edildi.
Buna göre, uluslararası anlaşmalarda yer alan yükümlülükler kapsamında kamu kurum ve kuruluşları tarafından iştiraklerine bankalar aracılığıyla döviz kredisi kullandırılması mümkün hale geldi. Burada kast edilen kredi kullandırımının yurt içinde gerçekleşen bir kredi kullandırımı olduğu (54/6 fıkradaki Risk Merkezi bildirim yükümlülüğü sebebiyle) ve bu kullandırımın bankalar aracılığıyla gerçekleştirilmesinin öngörüldüğü anlaşılıyor. Bu anlamıyla Genelge’nin 38/2 fıkrası hükmüne (Türkiye’de yerleşik bir firmanın başka bir firmaya döviz kredisi kullandırımının yasak olması) bir istisna getirilmiş oldu.
Bu şekilde yapılacak döviz kredisi kullandırımlarında;
a) kredi bedelinin transferi sırasında kredi kullandırımını gerçekleştiren kamu kurum veya kuruluşu tarafından kredi kullandırılacak firmanın söz konusu kamu kurum veya kuruluşunun iştiraki olduğuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesi’nin bir örneği ile bahse konu uluslarararası anlaşmanın taraflar, konu, tarih, imza ve kredi kullandırımına ilişkin hususlarının düzenlendiği sayfalarının asıllarının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekiyor.
b) Uluslararası anlaşmada kamu kurum veya kuruluşu tarafından kullandırılacak kredi miktarına ilişkin özel hükümlerin yer alması halinde, kamu kurum veya kuruluşu tarafından iştirakine kullandırılabilecek kredi tutarı söz konusu özel hükümlerde yer alan tutarı geçemeyecek.
c) Kullandırılan döviz kredisi tutarının, aracı banka tarafından krediyi kullanan iştirakin kredi bakiyesine dâhil edilmesi ve Risk Merkezi (RM)’ne bildirilmesi gerekiyor.
ç) Söz konusu kredilere ait anapara geri ödemeleri ile faiz ve diğer ödemelerin transferlerinin bankalar aracılığıyla yapılması gerekiyor.
d) Kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından güncel kredi bakiyesi RM’ne bildirimi yapılacak.
e) Kredinin geri ödemesine aracılık eden banka ile kredinin kullanımına aracılık eden bankanın farklı olması halinde, kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından kullanıma aracılık eden bankaya, kredi geri ödemesine aracılık edildiğine ve güncel kredi risk bakiyesinin RM’ne bildirildiğine ilişkin yazılı olarak bildirimde bulunulması gerekiyor.
Saygılarımızla,
Hamdi GİRGİN
“NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir.”
2 MAYIS 2018 TARİHLİ SERMAYE HAREKETLERİ GENELGESİ (GENELGE’DE 02.07.2018 TARİHİNDE YAPILAN 3. DEĞİŞİKLİĞİN İŞLENDİĞİ HALİ)
2 MAYIS 2018 TARİHLİ SERMAYE HAREKETLERİ GENELGESİ Genelge’de 2 Temmuz 2018 Tarihinde Yapılan Değişiklikler |
|
ESKİ DÜZENLEME |
YENİ DÜZENLEME |
Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler MADDE 21 – (1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi kullanılabilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. f) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla 2017/4 sayılı Tebliğ hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür. (3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 20/6/2012 tarihli ve 28329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1) ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB’de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır. (4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç); a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini aracı bankaya ibraz etmesi ve aracı bankaca bu beyanname üzerine şerh düşülmesi, b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine aracı banka tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi gerekir. (5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (6) Bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, aracı bankaca sözleşmelerin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür. (8) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca aracı bankaya beyan edilmesi zorunludur. (9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir. (10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz. (11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır. (12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin; kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda ise belge süresi içerisinde elde edildiğinin aracı bankaya belgelenmesi gerekir. Bu krediler bankalarca, ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. (13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır. (14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullanımına aracılık eden bankaca VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır. (15) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır. a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, devletin alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından verilen “Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi”nin (YEK Belgesi) veya bu kapsamda verilen lisansın aracı bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aracılık edilecek toplam kredi tutarı lisanslarına derç edilmiş olan yıllık üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının devlet alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. (17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı ihale tutarını geçemez. (18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez. (19) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 20 nci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkra hükümleri uygulanır.
|
Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler MADDE 21 – (1) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi kullanılabilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. f) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla 2017/4 sayılı Tebliğ hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür. (3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile 20/6/2012 tarihli ve 28329 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1) ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB’de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır. (4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç); a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini aracı bankaya ibraz etmesi ve aracı bankaca bu beyanname üzerine şerh düşülmesi, b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun aracı bankaya tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine aracı banka tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi gerekir. (5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (6) Bu maddenin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, aracı bankaca sözleşmelerin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür. (8) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca aracı bankaya beyan edilmesi zorunludur. (9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir. (10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz. (11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır. (12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin; kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda ise belge süresi içerisinde elde edildiğinin aracı bankaya belgelenmesi gerekir. Bu krediler bankalarca, ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. (13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır. (14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullanımına aracılık eden bankaca VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır. (15) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır. a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik tüzel kişilerin kullanacakları döviz kredileri. b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirketlerin sermayesinin tamamına sahip olduğu Türkiye’de yerleşik grup şirketlerinin dışarıda yerleşik yabancı sermayeli grup şirketlerinden kullanacakları döviz kredileri. (16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından verilen “Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi”nin (YEK Belgesi) veya bu kapsamda verilen üretim lisansının, 21/6/2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan lisanssız üretim tesisleri için ise “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşması”nın (Bağlantı Anlaşması) aracı bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir. Aracı banka tarafından, söz konusu YEK Belgesi’nin veya üretim lisansının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun internet sayfasından kontrol edilmesi; Bağlantı Anlaşması’nın ise ilgili şebeke işletmecisinden teyit edilmesi gerekmektedir. b) Aracılık edilecek toplam kredi tutarı; 1) Lisanslı elektrik üretim tesisleri için lisanslarına derç edilmiş olan yıllık elektrik enerjisi üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. 2) 21/6/2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan lisanssız elektrik üretim tesisleri için 21/11/2013 tarihli ve 4709-2 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun Kararı ile belirlenen “önlisans ve üretim lisanslarına derç edilecek yıllık elektrik enerjisi üretim miktarının tespitinde esas alınacak yıllık azami üretim miktarı” esas alınarak belirlenen üretim miktarlarının YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. (17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı ihale tutarını geçemez. (18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekli olup aracılık edilecek kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez. (19) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (d) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; a) Krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik şirketin Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde doğrudan yüzde yüz sahipliğinin olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, sermayesinin tamamının krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirket sahipliğinde olduğunun, b) Krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik şirketin, Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde dolaylı olarak yüzde yüz sahipliği olan dışarıda yerleşik yabancı sermayeli bir şirketin doğrudan ya da dolaylı olarak yüzde yüz iştiraki olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, krediyi kullandıracak dışarıda yerleşik şirket ile krediyi kullanacak Türkiye’de yerleşik grup şirketinin sermayelerinin doğrudan ya da dolaylı olarak tamamına dışarıda yerleşik aynı yabancı sermayeli şirketin sahip olduğunun ticaret sicil gazeteleri veya ilgili resmi makamlardan alınacak yazılarla aracı bankaya tevsik edilmesi gerekmektedir. (20) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 20 nci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkra hükümleri uygulanır. |
Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler MADDE 40 – (1) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi temin edilebilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. f) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. g) Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen finansal kiralama işlemleri. ğ) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla ilgili olduğu mevzuat hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür. (3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB’de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır. (4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç); a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun krediyi kullandıracak olan banka ya da finansal kuruluşa tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz etmesi ve kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından bu beyanname üzerine şerh düşülmesi, b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi gerekir. (5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (6) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (e) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından sözleşmenin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür. (8) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa beyan edilmesi zorunludur. (9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir. (10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak bir kez döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz. (11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır. (12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda belge süresi içerisinde elde edildiğinin kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa belgelenmesi gerekir. Bu krediler ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. (13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır. (14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullandırımını yapan banka veya finansal kuruluş tarafından VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır. (15) Bu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır. a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, devletin alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından verilen “Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi” (YEK Belgesi) nin veya bu kapsamda verilen lisansın kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamında kullandırılacak toplam kredi tutarı lisanslarına derç edilmiş olan yıllık üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının devlet alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. (17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı ihale tutarını geçemez. (18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez. (19) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 39 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır.
|
Döviz geliri olma şartı aranmayan krediler MADDE 40 – (1) 32 sayılı Kararın 17/A maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca aşağıda sayılan hallerde döviz geliri şartına bağlı olmaksızın döviz kredisi temin edilebilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşların kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. f) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. g) Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen finansal kiralama işlemleri. ğ) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (2) Bu maddenin birinci fıkrası hükümleri kapsamındaki mal veya hizmet ihracına ilişkin döviz kredisi kullanımları sırasında firmaların vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak amacıyla ilgili olduğu mevzuat hükümleri çerçevesinde VRHİB veya DİİB kullanmaları veya ihracat taahhüdünde bulunmaları mümkündür. (3) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde gerçekleştirilecek YTB kapsamındaki döviz kredisi kullanımları Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak yapılır. Bu kapsamda en çok YTB’de belirtilen yabancı kaynak tutarı kadar döviz kredisi kullanılabilir. YTB’de kredi tutarının Türk lirası olarak gösterilmesi nedeniyle döviz kredilerinin Türk lirası karşılığının hesaplanmasında bankalar tarafından, bu kredilerin kullanım tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurları esas alınır. (4) Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç); a) İthali için kullanılan döviz kredilerinde ithalata konu malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun krediyi kullandıracak olan banka ya da finansal kuruluşa tevsik edilmesi, mükerrer kullanımın önlenmesi amacıyla krediyi kullanan firmanın 24 ay içerisinde ithalata ilişkin ilgili gümrük beyannamesini kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz etmesi ve kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından bu beyanname üzerine şerh düşülmesi, b) Yurt içinden alımı için kullanılan döviz kredilerinde satın alınan malın söz konusu gümrük tarife istatistik pozisyonları kapsamında olduğunun kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa tevsik edilmesi, söz konusu alıma ilişkin fatura aslı üzerine kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından şerh konulması, bir örneğinin kredi dosyasında muhafaza edilmesi ve aslının firmaya iade edilmesi gerekir. (5) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında; uluslararası ihale kapsamındaki projeye veya Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projesine ilişkin sözleşmenin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (6) Bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında kamu özel işbirliği projesini yürütmek üzere kurulan görevli şirketin kuruluşuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile uygulama sözleşmesinin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve sözleşme tutarını içerecek şekilde ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırımı yapılacak kredi tutarı sözleşme bedelini geçemez. (7) Bu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve (e) bentleri kapsamda kullanılacak kredilerde mükerrer kullanımın önlenebilmesi amacıyla, kullandırımı yapan banka veya finansal kuruluş tarafından sözleşmenin bu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen sayfalarına ve ilgili kamu kurumlarından alınacak onay yazılarının aslı üzerine şerh düşülür. (8) Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında döviz kredisi kullanılabilmesi için son üç mali yılda döviz geliri olmadığının firmaca kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa beyan edilmesi zorunludur. (9) Muhtemel döviz gelirlerinin tevsikinde sözleşme, ödeme şekli peşin olmayan gümrük beyannamesi veya proforma fatura esas alınır. Ancak firmanın VRHİB veya DİİB sahibi olması durumunda bu belgelerde belirtilen tutar muhtemel döviz geliri olarak kabul edilir. (10) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak bir kez döviz kredisi kullanıldıktan sonra takip eden 3 mali yıl boyunca aynı firma tarafından bu kapsamda döviz kredisi kullanılamaz. (11) Muhtemel döviz gelirlerine dayalı olarak kullanılan döviz kredilerinin vadesi en çok 24 aydır. Muhtemel döviz geliri olarak VRHİB veya DİİB’deki faaliyet tutarının beyan edildiği durumlarda döviz kredilerinin vadesi en çok belge süresi kadardır. (12) Muhtemel döviz gelirine dayalı döviz kredilerinde en az kredi tutarı kadar muhtemel döviz gelirinin kredi kullanım tarihinden itibaren 24 ay, belgeli kullanımlarda belge süresi içerisinde elde edildiğinin kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa belgelenmesi gerekir. Bu krediler ihracat taahhütlü kredilere ilişkin ilgili mevzuatta belirtilen taahhüt kapatma esaslarına uygun olarak takip edilir ve muhtemel döviz gelirini elde edemeyen firmalar hakkında Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur. (13) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında aynı mali yıl içerisinde ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantıların tevsiki kaydıyla birden fazla kredi kullanılabilir. Bu durumda, belgesiz kullanımlarda her bir kredi için farklı tevsik belgelerinin ibrazı gerekir. VRHİB veya DİİB ile yapılan kredi kullanımlarında ise kullanılan toplam kredi tutarı belgede belirtilen faaliyet tutarı ile sınırlıdır. Her bir kredi için bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen şekilde belgeleme yapılır. (14) Muhtemel döviz gelirleri kapsamında, mükerrer belge kullanımının önlenmesi amacıyla kredi kullandırımını yapan banka veya finansal kuruluş tarafından VRHİB veya DİİB üzerine kullandırılan kredi tutarına ilişkin şerh düşülür. Belgesiz kullanımlarda firmadan ibraz edilen belgelerin başka bir kredi için kullanılmadığına ilişkin yazılı beyan alınır. (15) Bu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında aşağıda belirtilen hallerde döviz geliri olması şartının aranmayacağı Bakanlıkça kararlaştırılmıştır. a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, alım garantisi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin yatırımların finansmanında kullanılmak üzere Türkiye’de yerleşik tüzel kişilerin kullanacakları döviz kredileri.12 b) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamındaki ihaleler ile bedeli döviz olarak belirlenen kamu ihalelerini kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. c) Yeni bir şirket payı alımı amacıyla kurulan ve bu amacı gerçekleştirmek haricinde herhangi bir faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (16) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, a) 10/5/2005 tarih ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından verilen “Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi” (YEK Belgesi) nin veya bu kapsamda verilen üretim lisansının, 21/6/2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan YEK Destekleme Mekanizmasına tabi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan lisanssız üretim tesisleri için ise “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşması”nın (Bağlantı Anlaşması) kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekmektedir. Kullandırımı yapacak olan banka veya finansal kuruluş tarafından söz konusu YEK Belgesi’nin veya üretim lisansının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun internet sayfasından kontrol edilmesi; Bağlantı Anlaşması’nın ise ilgili şebeke işletmecisinden teyit edilmesi gerekmektedir. b) Kullandırılacak toplam kredi tutarı; 1) Lisanslı elektrik üretim tesisleri için, lisanslarına derç edilmiş olan yıllık elektrik enerjisi üretim miktarlarının yerli katkı bedeli dâhil YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. 2) 21/6/2018 tarihi öncesinde bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan lisanssız elektrik üretim tesisleri için 21/11/2013 tarihli ve 4709-2 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun Kararı ile belirlenen ‘önlisans ve üretim lisanslarına derç edilecek yıllık elektrik enerjisi üretim miktarının tespitinde esas alınacak yıllık azami üretim miktarı’ esas alınarak belirlenen üretim miktarlarının YEK Destekleme Mekanizması kapsamına konu fiyat ile çarpımının alım garantisi için kalan süreye göre hesaplanmış toplamının yüzde seksenini geçemez. (17) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu ihalelere ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya ilgili kamu kuruluşundan alınacak bir onay yazısının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı ihale tutarını geçemez. (18) Bu maddenin on beşinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında, söz konusu pay alımına ilişkin sözleşmelerin taraflar, konu, tutar, tarih ve imza sayfalarının asıllarının kullandırımı yapacak banka veya finansal kuruluşa ibraz edilmesi gerekli olup kullandırılacak kredi tutarı alımı öngörülen şirket paylarına ilişkin toplam tutarı geçemez. (19) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki kredilerin mevzuata aykırı bir biçimde kullanıldığının tespit edilmesi halinde Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulur, mevzuata aykırı kullanılan kısım ile ilgili olarak bu Genelgenin 39 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri uygulanır. |
Türkiye’deki Bankaların ve Finansal Kuruluşların Gayrinakdi Kredi Tesis Etmeleri MADDE 50 – (1) Bankaların ve finansal kuruluşların, kendi mevzuat hükümleri sınırları içerisinde kalmak kaydıyla; aşağıda belirtilen kapsamda Türk lirası veya döviz cinsi teminat mektubu düzenlemeleri, garanti ve kefalet vermeleri mümkündür: a) Türkiye’de yerleşik kişiler lehine, dışarıda yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. b) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine, yurt dışında yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. c) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. ç) Yurt içinde açılacak uluslararası ihalelerle ilgili olması kaydıyla, Türkiye’de yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. d) Yurt dışında ihale kazanmış bulunan Türkiye’de yerleşik kişilerin taşeronu olarak faaliyette bulunan Türkiye’de yerleşik firmalar lehine, ihaleyi kazanan Türk müteahhitlik firmalarını muhatap gayrinakdi krediler. e) İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak Türkiye’deki bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere verdikleri döviz kredileri ile bu kişiler lehine yurt dışında yerleşik kişileri muhatap düzenledikleri teminat mektuplarının ve verdikleri garanti ve kefaletlerin teminatını teşkil etmek üzere tesis edilecek gayrinakdi krediler. f) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Döviz ve Efektif Piyasalarında işlem yapabilen Yetkili Müesseseler lehine, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na muhatap gayrinakdi krediler. g) İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olmak kaydıyla, amir ve lehtarı Türkiye’de yerleşik kişiler olan yurt içi teminat akreditifleri (Stand-by L/C). (2) Birinci fıkrada belirtilen haller dışında alacaklısı ve borçlusu Türkiye’de yerleşik kişiler olan yabancı para üzerinden düzenlenmiş poliçelere, bankalarca aval verilmez, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında döviz cinsi yurt içi akreditifler açılamaz ve ödemeler döviz olarak yapılamaz. (3) Türkiye’de yerleşik kişiler arasında taraflarca belirlenecek bir dövizin Türk lirası karşılığı olarak yurt içi akreditif açılamaz ve akreditif bedelleri taraflarca belirlenecek bir kur üzerinden Türk Lirası karşılığı ödenemez. (4) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşlar tarafından yurt dışındaki ya da yurt içindeki firmalara açık olarak düzenlenen ve yabancı para üzerinden ihaleye çıkarılan yurt içinde yapımı öngörülen taahhüt işleri ve Hükümetler arası anlaşmalar ile ülkemizin taraf olduğu uluslararası projeler kapsamındaki işler ile ilgili olarak Türkiye’de faaliyette bulunan yüklenici firmalara yabancı para üzerinden gayri nakdi kredi tesis edilebilir ve ödemeler ihale makamının isteği doğrultusunda döviz olarak yapılabilir.
|
Türkiye’deki Bankaların ve Finansal Kuruluşların Gayrinakdi Kredi Tesis Etmeleri MADDE 50 – (1) Bankaların ve finansal kuruluşların, kendi mevzuat hükümleri sınırları içerisinde kalmak kaydıyla; aşağıda belirtilen kapsamda Türk lirası veya döviz cinsi teminat mektubu düzenlemeleri, garanti ve kefalet vermeleri mümkündür: a) Türkiye’de yerleşik kişiler lehine, dışarıda yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. b) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine, yurt dışında yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. c) Yurt dışında yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. ç) Yurt içinde açılacak uluslararası ihalelerle ilgili olması kaydıyla, Türkiye’de yerleşik kişiler lehine Türkiye’de yerleşik kişileri muhatap gayrinakdi krediler. d) Yurt dışında ihale kazanmış bulunan Türkiye’de yerleşik kişilerin taşeronu olarak faaliyette bulunan Türkiye’de yerleşik firmalar lehine, ihaleyi kazanan Türk müteahhitlik firmalarını muhatap gayrinakdi krediler. e) İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili olarak Türkiye’deki bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere verdikleri döviz kredileri ile bu kişiler lehine yurt dışında yerleşik kişileri muhatap düzenledikleri teminat mektuplarının ve verdikleri garanti ve kefaletlerin teminatını teşkil etmek üzere tesis edilecek gayrinakdi krediler. f) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Döviz ve Efektif Piyasalarında işlem yapabilen Yetkili Müesseseler lehine, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na muhatap gayrinakdi krediler. g) İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olmak kaydıyla, amir ve lehtarı Türkiye’de yerleşik kişiler olan yurt içi teminat akreditifleri (Stand-by L/C). ğ) Bankalarca Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli gayri nakdi kredi verilmesi mümkün bulunmaktadır. (2) Birinci fıkrada belirtilen haller dışında alacaklısı ve borçlusu Türkiye’de yerleşik kişiler olan yabancı para üzerinden düzenlenmiş poliçelere, bankalarca aval verilmez, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında döviz cinsi yurt içi akreditifler açılamaz ve ödemeler döviz olarak yapılamaz. (3) Türkiye’de yerleşik kişiler arasında taraflarca belirlenecek bir dövizin Türk lirası karşılığı olarak yurt içi akreditif açılamaz ve akreditif bedelleri taraflarca belirlenecek bir kur üzerinden Türk Lirası karşılığı ödenemez. (4) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşlar tarafından yurt dışındaki ya da yurt içindeki firmalara açık olarak düzenlenen ve yabancı para üzerinden ihaleye çıkarılan yurt içinde yapımı öngörülen taahhüt işleri ve Hükümetler arası anlaşmalar ile ülkemizin taraf olduğu uluslararası projeler kapsamındaki işler ile ilgili olarak Türkiye’de faaliyette bulunan yüklenici firmalara yabancı para üzerinden gayri nakdi kredi tesis edilebilir ve ödemeler ihale makamının isteği doğrultusunda döviz olarak yapılabilir. |
|
Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İştiraklerine Döviz Kredisi Kullandırılması MADDE 54 – (1) Uluslararası anlaşmalarda yer alan yükümlülükler kapsamında kamu kurum ve kuruluşları tarafından iştiraklerine bankalar aracılığıyla döviz kredisi kullandırılması mümkün bulunmaktadır. (2) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki döviz kredisi kullandırımlarında, kredi bedelinin transferi sırasında kredi kullandırımını gerçekleştiren kamu kurum veya kuruluşu tarafından kredi kullandırılacak firmanın söz konusu kamu kurum veya kuruluşunun iştiraki olduğuna ilişkin Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ile bahse konu uluslarararası anlaşmanın taraflar, konu, tarih, imza ve kredi kullandırımına ilişkin hususlarının düzenlendiği sayfalarının asıllarının aracı bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir. (3) Uluslararası anlaşmada kamu kurum veya kuruluşu tarafından kullandırılacak kredi miktarına ilişkin özel hükümlerin yer alması halinde, kamu kurum veya kuruluşu tarafından iştirakine kullandırılabilecek kredi tutarı söz konusu özel hükümlerde yer alan tutarı geçemez. (4) Kullandırılan döviz kredisi tutarı, aracı banka tarafından krediyi kullanan iştirakin kredi bakiyesine dâhil edilir ve Risk Merkezine bildirimde bulunulur. (5) Söz konusu kredilere ait anapara geri ödemeleri ile faiz ve diğer ödemelerin transferleri bankalar aracılığıyla yapılır. (6) Kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından güncel kredi bakiyesi Risk Merkezine bildirilir. (7) Kredinin geri ödemesine aracılık eden banka ile kredinin kullanımına aracılık eden bankanın farklı olması halinde, kredi geri ödemesine aracılık eden banka tarafından kullanıma aracılık eden bankaya kredi geri ödemesine aracılık edildiğine ve güncel kredi risk bakiyesinin Risk Merkezine bildirildiğine ilişkin yazılı olarak bildirimde bulunulur. |