Türkiye’de Yerleşik Kişilerin Döviz Kredisi Kullanımlarına Yeni Sınırlamalar Getirildi, DEK Kredi Tarihe Karışıyor.
25 Ocak 2018 tarihli ve 30312 sayılı Resmi Gazete’de,
a) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (“Karar”) ve
yayımlandı.
Söz konusu Karar ve Tebliğ ile yapılan ve 02 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek olan değişikliklerle Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içi ve yurt dışından kullanabilecekleri döviz kredilerine ilişkin yeni sınırlamalar getirilirken dövize endeksli kredi (“DEK Kredi”) kullandırımı yasaklandı. Bu kararla yapılan düzenlemelere ihtiyaç, özel sektörün döviz cinsinden borçlanmasının yüksek olması ve bu sebeple firmaların döviz kurundaki dalgalanmalara karşı daha kırılgan bir hale gelmelerinden kaynaklandı.
Yapılan değişiklikler bundan sonra döviz borçlanmasını, döviz cinsinden geliri olan veya olması muhtemel olan firmalarla bu riski yönetebilecek büyüklükte olan firmaların yapmasını öngörüyor. Bu kapsamda, firmalarca daha önce yurt dışından serbestçe yapılan döviz cinsinden borçlanmalar belirli kurallara bağlanırken yurt içinden yapılan döviz kredisi kullanımlarına da kısıtlamalar getirildi.
Bu çerçevede 02 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek değişikliklere ilişkin ayrıntılı açıklamalar aşağıda yer alıyor. Karar 02 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe gireceği için bu tarihe kadar mevcut mevzuat aynen uygulanmaya devam edecek.
02 MAYIS 2018 İTİBARIYLA NAKİT DÖVİZ KREDİ BAKİYESİ 15 MİLYON USD’NIN ALTINDA OLAN BORÇLULARIN DURUMU
32 sayılı Karara yeni eklenen Geçici Madde 5’e göre bu maddenin yürürlüğe gireceği 2 Mayıs 2018 tarihinde açık bulunan ve toplam nakit döviz kredisi bakiyesi 15 milyon USD’nin altında olan Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından yurt içinden veya yurt dışından temin edilmiş olan döviz kredileri, Karar’ın 17 nci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ile 17/A maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamına girenler hariç olmak üzere hiçbir şekilde döviz kredisi olarak yenilenemeyecek.
Diğer bir ifadeyle, 2 Mayıs 2018 itibarıyla Türkiye’de yerleşik olan ve bu tarih itibarıyla yurt içinden ve yurt dışından temin ettikleri henüz geri ödemesi yapılmamış nakit döviz kredisi borçlarının toplam bakiyesi 15.000.000 USD’nin altında olan döviz kredisi borçlularının durumu yeni gelen düzenlemedeki şartları taşımıyorsa bu krediler hiçbir şekilde döviz kredisi olarak yenilenmeyecek. Bu çerçevede bu kredilerin vadelerinde kapatılması veya TL’ye çevrilmesi gerekecek.
MEVCUT KREDİ BAKİYESİNİN 15 MİLYON USD ALTINDA VE ÜSTÜNDE OLMASI DURUMUNDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Yeni düzenlemelerle birlikte döviz kredisi borçlularının yurt içinden ve yurt dışından temin ettikleri nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamının (kredi bakiyesi) 15.000.000 USD ve üzerinde olup olmadığı büyük önem kazanıyor.
Nakit kredi bakiyesi 15.000.000 USD’nin altında olan döviz kredisi borçluları kararda tanınan istisnalar hariç (kamu kurum ve kuruluşlarına, bankalar, leasing, faktöring, finansman şirketlerine, YTB kapsamında döviz kredisi almaları öngörülenlere, yatırım mallarının finansmanı için kredi kullananlara, uluslararası yurtiçi ihaleleri kazananlara, kamu özel işbirliği modeli kapsamında proje geliştirenlere, muhtemel döviz gelirlerini tevsik edenlere kullandırılan döviz kredileri hariç) ancak, kullanmak istedikleri kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyeleri toplamı son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aşmamak kaydıyla döviz kredisi kullanabilecekler. Bu kişiler döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son üç mali yıla ilişkin döviz gelirlerini mali müşavirler tarafından onaylanmış belgelerle tevsik edecekler.
Bu düzenlemeye uygunluğun kontrolü yurt dışı kredilerde, kredi kullandırımına aracılık eden bankalara; yurt içi kredilerde ise kredi kullandırımını yapan bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerine verildi.
Bankaların, fınansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt içi ve yurt dışındaki şubeleri (yurt dışı kredilerde bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç, yurt içi kredilerde serbest bölge şubeleri dahil) tarafından kullandırılan kredi bakiyesinin son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda ise kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılacak veya Türk Lirası (TL) krediye dönüştürülecek.
Ancak, kredi kullandırım tarihinde mevcut nakit döviz kredisi bakiyesi (yurt içi ve yurt dışı kredi toplamı) 15 milyon USD ve üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişiler herhangi bir döviz geliri tevsik zorunluluğu olmadan ve de vade ve tutar kısıtı olmadan döviz kredisi kullanabilecekler. Diğer bir ifadeyle mevcut döviz kredi bakiyesi 15.000.000 USD olan Türkiye’de yerleşik bir firma ilave olarak 100.000 USD krediyi herhangi bir vade kısıtı olmadan kullanabilecek.
Bu değişiklik çerçevesinde, firmaların yurt içinden ve yurt dışından gerçekleştirdikleri döviz kredisi kullanımlarının anlık olarak takip edilmesi ihtiyacı ortaya çıkıyor. Bu ihtiyacın giderilmesine yönelik ilgili kuruluşların anlık sorgulama yapabilecekleri bir bilişim alt yapısı kurulması için TCMB talimatı ile Risk Merkezi nezdinde bir çalışma başlatıldı.
DEK KREDİ KULLANIMININ YASAKLANMASI
Yeni düzenleme ile yapılan en önemli değişiklik Türkiye’de yerleşik kişilere dövize endeksli kredi (DEK) kullandırımının yasaklanması oldu. Önceki düzenlemede sadece Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin (belirli istisnalar hariç) DEK kredi kullanımı yasaktı. Bunun dışında Türkiye’de yerleşiklere ticari veya mesleki amaçla DEK kredi kullandırımı serbestti. Ancak, yeni düzenleme ile herhangi bir istisna uygulanmaksızın gerçek ve tüzel tüm yerleşiklerin yurt içinden ve yurt dışından DEK kredi kullanmaları yasaklandı (32 sayılı karar md. 17/7, md. 17-A/7). Diğer bir ifadeyle yeni dönemde dövize endeksli kredi şeklinde bir ürün kalmayacak.
Kararın yürürlüğe gireceği 2 Mayıs 2018 tarihinde açık bulunan DEK krediler, hiçbir şekilde DEK kredi olarak veya yeni karar ile gelen döviz kredisi kullandırımı koşullarına uygun olanlar hariç döviz kredisi olarak yenilenemeyecek (32 sayılı karar – Geçici Madde 6).
GERÇEK KİŞİLERİN DÖVİZ KREDİSİ KULLANIMININ TAMAMEN YASAKLANMASI
Yürürlükten kalkacak olan düzenlemede, belirli istisnalar hariç* Türkiye’de yerleşik gerçek kişilere yurt içi ve yurt dışından döviz kredisi kullandırılamıyordu. Yeni düzenlemenin 17-6 ve 17/A-6 maddelerinde Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce yurt içinden ve yurt dışından döviz kredisi kullanılamayacağı belirtilerek mevcutta var olan istisnalar da kaldırılmış oldu. Dolayısıyla 02 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek düzenleme uyarınca Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin herhangi bir şekilde yurt içi veya yurt dışından döviz kredisi kullanması imkanı kalmayacak.
* Türkiye’de yerleşik kişiler aşağıda belirtilen şekillerde döviz kredisi açabilirler.
i) İthalat ve ihracat rejimlerine göre açılacak emtia kredileri,
Bankaların;
ii) İhracatın, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri,
iii) Yatırım teşvik belgesi kapsamında dış kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri ile yatırım mallarının finansmanı için açacakları döviz kredileri,
iv) Yurt dışında iş yapan Türk müteşebbislerine, uluslararası yurtiçi ihalelerle ilgili işleri veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri,
v) Türkiye’de yerleşik kişilere kullandıracakları ortalama vadesi bir yıldan uzun olan, 5 milyon ABD Doları ve üzerindeki döviz kredileri,
vi) Teminat olarak alacakları Türkiye’deki şubelerinde bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilere ticari ve mesleki amaçlı kullandıracakları döviz kredileri,
vii) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dahilinde Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri.
e) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli kredi kullandırabilirler.
GERÇEK KİŞİLERİN TİCARİ İŞLETMELERİ ADINA DÖVİZ KREDİSİ KULLANILAMAYACAK
Yukarıda belirtildiği üzere yeni düzenlemenin 17-6 ve 17/A-6 maddelerinde Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce yurt içinden ve yurt dışından döviz kredisi kullanılamayacağı belirtilerek önceki düzenlemede var olan istisnalar kaldırıldı. Bu değişiklikle birlikte yeni düzenlemede gerçek kişilerin ticari ve mesleki amaçla döviz kredisi kullanabilmelerine ilişkin bir istisnaya da yer verilmediğinden 02 Mayıs 2018 tarihinden itibaren gerçek kişilerin esnaf ve ticari işletmelerine (bankacıların şahıs firması olarak ifade ettikleri gerçek kişi ticari işletmelerine) döviz kredisi kullandırılması imkanı kalmamış oluyor.
Kararla getirilen düzenlemelerin ortaya çıkış amacı düşünüldüğünde de, döviz kredilerinin bu riski yönetebilecek büyüklük ve organizasyon yapısındaki firmalarca kullanılmasının amaçlandığı ve gerçek kişilerin ticari işletmeleri gibi nispeten daha küçük organizasyonların artık döviz borçlanmasına yönelmesinin istenmediği anlaşılıyor.
YURTİÇİNDEN TEMİN EDİLEN KREDİLER
Yeni düzenlemede döviz geliri olmayan yurt içinde yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanması belirli istisnalar hariç yasaklandı. Döviz geliri olan kişiler açısından ise kullanılmak istenen döviz kredisi tutarı ile mevcut döviz kredisi bakiyesi toplamının son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aşmaması şartı getirildi.
Düzenlemede döviz geliri, ilgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirler olarak tanımlanıyor. Kredi bakiyesi ise yurt içinden ve yurt dışından temin edilen nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamı olarak ifade ediliyor.
– DÖVİZ GELİRİ OLMAYAN KİŞİLERİN YURT İÇİNDEN TEMİN EDEBİLECEKLERİ DÖVİZ KREDİLERİ
Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler, ancak aşağıda sayılan hallerde yurt içinden döviz kredisi temin edebilecekler:
a) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon USD veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri,
b) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri,
c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karar’ın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.
ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
d) Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
e) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
f) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri (Burada kişilerin muhtemel döviz gelirlerini hangi belgelerle tevsik edebilecekleri bir tereddüt yaratabilir)
g) Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen fınansal kiralama işlemleri (KDV oranı %1 olan mallara ilişkin finansal kiralama işlemleri),
ğ) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
5 MİLYON USD VE ÜZERİ ORTALAMA VADESİ 1 YILDAN UZUN KREDİLERE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİK
Önceki düzenlemede ihracat ve döviz kazandırıcı hizmet faaliyeti olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içinden döviz kredisi almak için başvurabilecekleri yollardan biri ortalama vadesi bir yıldan uzun olan, 5 milyon USD ve üzeri döviz kredisi kullanmalarıydı. Yeni düzenlemede böyle bir istisnaya yer verilmedi.
Bunun yerine yurt içi yerleşiklerin döviz kredisi kullanım tarihlerinde mevcut nakit döviz kredisi bakiyelerinin (yurt içi ve yurt dışı kaynaklı toplam) 15 milyon USD ve üzerinde olmasına bağlı bir istisna getirildi. Mevcut döviz kredisi bakiyesi 15 milyon USD’nin üzerinde olan borçluların döviz kredisi talepleri tutar ve vade sınırı olmaksızın, döviz geliri tevsiki de istenmeksizin karşılanabilecek.
FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN ŞİRKETLERİNİN YURT İÇİNDEN KULLANABİLECEKLERİ DÖVİZ KREDİLERİNE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİK
Yeni düzenleme ile birlikte getirilen en önemli yeniliklerden biri Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin yurt içinden kullanabilecekleri döviz kredilerine ilişkin yapılan değişiklik oldu. Önceki düzenlemede bu şirketlere özel bir istisna olmaması sebebiyle, bu şirketler yurt içi bankalardan ortalama vadesi bir yıldan uzun olmak ve de 5 milyon USD ve üzerinde olmak kaydıyla döviz kredisi kullanabiliyorlardı.
Yeni düzenlemede bu şirketlere özel bir istisna tanındı. Bu şirketler artık bankalar ve birbirlerinden tutar ve vade kısıtı olmaksızın döviz kredisi kullanabilecekler. Diğer bir ifadeyle bu firmalar artık hem bankalardan hem birbirlerinden döviz cinsinden fon temin edebilecekler.
Benzer bir istisna kamu, kurum ve kuruluşlarının, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinden kullanacakları döviz kredileri için de tanındı. Diğer bir ifadeyle artık kamu kurum ve kuruluşları da yukarıda sayılan finansal kuruluşlardan tutar ve vade sınırı olmaksızın döviz kredisi kullanabilecekler.
FİNANSAL KİRALAMA (LEASİNG) İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YAPILAN DEĞİŞİKLİK
(YORUM GÜNCELLENDİ – 06.02.2018) 32 sayılı Karar ile yapılan değişikliklerin bir diğer önemli etkisi finansal kiralama işlemleri üzerinde olacak gözüküyor. Önceki düzenlemede, finansal kiralama işlemlerinin ticari veya mesleki amaç taşıması kaydıyla finansal kiralamaya ilişkin bedellerin döviz üzerinden ya da dövize endeksli olarak belirlenmesi serbestisi bulunuyordu.
Ancak, yeni düzenlemede bu serbesti daraltılmış gözüküyor. Değişen kararın 17/A-10 maddesine göre Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri ilgili maddede (17/A’da) yer alan hükümlere aykırı olmamak şartıyla Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler ve yurt dışında yerleşik kişilerle yapacakları fınansal kiralama işlemlerine ilişkin bedelleri döviz üzerinden belirleyebilecek. Dolayısıyla önceki düzenlemede herhangi bir kısıta bağlı olmayan döviz üzerinden finansal kiralama işlemleri, yeni düzenlemede 32 sayılı Karar’daki kısıtlara bağlı kılındı. Diğer bir ifadeyle, artık finansal kiralama şirketlerinin de döviz üzerinden kiralama yaparken kişinin döviz geliri olup olmadığına ya da mevcut döviz kredisi bakiyesinin 15 milyon USD’nin üzerinde olup olmadığına dikkat etmesi gerekecek.
Bir diğer seçenek olarak bu şirketler, Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin finansal kiralama işlemlerini yurt içinde döviz üzerinden gerçekleştirebilecek (müşterinin döviz geliri olma şartı aranmaksızın bu kiralama işlemlerini döviz üzerinden yapabilecekler).
Böylece, KDV oranı %1 olan yatırım mallarına ilişkin leasing işlemlerinin, müşterinin döviz geliri olması şartı aranmaksızın döviz üzerinden yapılabilmesi imkanı tanındı. Ancak, diğer taraftan bu şirketlerin tüm kiralama işlemlerini bir sınır olmaksızın döviz üzerinden yapma imkanları kaldırılmış oldu.
MUHTEMEL DÖVİZ GELİRLERİNİN TEVSİK EDİLEREK DÖVİZ KREDİSİ KULLANILMASI
Yapılan yeni düzenlemede, döviz geliri olmayan (son 3 malî yılda) yurt içi yerleşik kişilere, ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmeleri kaydıyla, tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde döviz kredisi kullanma imkanı verildi.
32 sayılı Karar’da döviz geliri, ilgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirler olarak tanımlanıyor. Ancak, Karar’da muhtemel döviz gelirlerinin nasıl tevsik edileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor. İleriki günlerde bu konuda Bakanlığın bir açıklama yapmasını beklemek yanlış olmayacaktır.
– DÖVİZ GELİRİ OLAN KİŞİLERCE YURT İÇİNDEN KULLANILABİLECEK KREDİLER
Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içinden kullanacakları döviz kredilerinde;
– Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon USD’nin altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son 3 malî yılın döviz gelirleri toplamını aşamayacak. Bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri kullandırdıkları kredilerin bu duruma uygunluğunu kontrol etmekle yükümlü kılındı.
Kredi bakiyesinin son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan (serbest bölge şubeleri dâhil), fınansal kiralama şirketlerinden, faktoring şirketlerinden ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılacak veya TL krediye dönüştürülecek.
Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin 32 sayılı Karar’ın 17/A-3 maddesinde sayılan istisnalar kapsamında kullanacakları döviz kredileri için kredilerin geri çağrılması ve ilgili finansal kuruluşların bu kredilerin kişilerin döviz gelirlerinin 3 katına uygunluğunu kontrol etme yükümlülükleri bulunmuyor
YURTDIŞINDAN TEMİN EDİLEN DÖVİZ KREDİLERİNE SINIRLAMA GETİRİLDİ
Önceki düzenlemede Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından kredi temin etmeleri, bu kredileri bankalar aracılığıyla kullanmaları kaydıyla serbest bırakılmıştı. Yapılan değişiklikle Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından temin edecekleri Türk Lirası (TL) kredilerde serbesti ve temin edilen kredilerin bankalar aracılığıyla kullanılması zorunluluğu devam ederken, döviz kredileri için kişilerin döviz gelirleri bulunup bulunmamasına bağlı olarak değişen kısıtlamalar getirildi. Bu kısıtlamalar aşağıda yer alıyor:
– DÖVİZ GELİRİ OLMAYAN KİŞİLERİN YURT DIŞINDAN TEMİN EDEBİLECEKLERİ DÖVİZ KREDİLERİ
Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler ancak aşağıdaki hallerde yurt dışından döviz kredisi temin edebilecekler:
a) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon USD veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri (Kredi bakiyesi belirlenirken kişinin yurt içinden ve yurt dışından temin ettiği nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamı dikkate alınacak. Bu çerçevede kişinin mevcutta yurt içi ve yurt dışı toplam YP kredi bakiyesi 15.000.000 USD ve üzerinde ise yurt dışından tutar ve vade sınırı olmaksızın ilave YP kredi kullanabilecek)
b) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri (Bankaların, fınansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde yurt dışından kredi temin etmeleri serbesttir)
c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.
ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
d) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
e) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri (Burada kişilerin muhtemel döviz gelirlerini hangi belgelerle tevsik edebilecekleri bir tereddüt yaratabilir)
f) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
– DÖVİZ GELİRİ OLAN KİŞİLERCE YURT DIŞINDAN KULLANILABİLECEK KREDİLER
Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından kullanacakları döviz kredilerinde; kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon USD’nin altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son 3 malî yılın döviz gelirleri toplamını aşamayacak. Kredi bakiyesi 15 milyon USD’nin altında olan Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son 3 mali yıla ilişkin döviz gelirlerini mali müşavirler tarafından onaylanmış belgelerle tevsik etmeleri zorunlu kılındı (32/34 sayılı Tebliğ md. 11-5-b). Bu kredilerin kullanımına aracılık yapan bankalar, kredilerin, bu düzenlemeye uygunluğunu kontrol etmekle yükümlü olacak.
Bankaların, fınansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt dışındaki şubeleri (bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından kullandırılan kredi bakiyesinin son 3 malî yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılacak veya TL krediye dönüştürülecek.
Burada bir tereddüt doğuran bir husus olarak yurt dışı kaynaklı kredi, Türkiye’deki bankanın yurt dışı şubesinden değil de başka bir kaynaktan kullanıldı ise ve kullanımın mevzuata aykırı olduğu tespit edilirse aracı bankanın ne yapması gerektiği soru işareti oluşturuyor. Kredi kaynağına geri mi iade edilmeli yoksa Hazine Müsteşarlığı’na bildirim mi yapılmalı? açıklığa kavuşturulması uygun olacaktır.
Değişiklikler 2 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek. Karara uyum için verilen süre içerisinde mevcutta döviz ve DEK kredisi kullanma imkanı olan, ancak, yeni değişiklikle birlikte bu imkanları ortadan kalkacak olan kişilerin yurt içi ve yurt dışından olan döviz kredisi taleplerinde bir artış beklemek yanlış olmayacaktır.
Hamdi GİRGİN
“NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir.”
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR | |
ESKİ DÜZENLEME | YENİ DÜZENLEME |
Madde 2 – Bu Karar’ın uygulanmasında, a) Bakanlık: Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Bakanlığı, b) Türkiye’de yerleşik kişiler: Yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri, c) Dışarıda yerleşik kişiler: Türkiye’de yerleşik sayılmayan gerçek ve tüzel kişileri, … ifade eder. |
Madde 2 – Bu Karar’ın uygulanmasında, a) Bakanlık: Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Bakanlığı, b) Türkiye’de yerleşik kişiler: Yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri, c) Dışarıda yerleşik kişiler: Türkiye’de yerleşik sayılmayan gerçek ve tüzel kişileri, … y) Döviz geliri: İlgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirleri, z) Kredi bakiyesi: Yurt içinden ve yurt dışından temin edilen nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamını, ifade eder. |
Krediler Madde 17 – a) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından kredi temin etmeleri, bu kredileri bankalar aracılığıyla kullanmaları kaydıyla serbesttir. Ancak prefinansman kredilerinin vadesi Bakanlık tarafından belirlenir. Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşlarının, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı kurumlarının, sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşların, vakıf üniversitelerinin, fonların, özel ve özerk bütçeli kamu kuruluşları ile idari özerkliğe sahip kamu kuruluşu niteliğindeki kurumların, yatırım ve kalkınma bankalarının (Hazine garantisi altında), yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman modelleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi öngörülen projeler tahtında ödeme yükümlülükleri garanti edilen kuruluşların yurt dışından sağladığı ithalatta vadeli ödeme şekilleri dışındaki bir yıldan (365 gün) uzun vadeli kredilere ilişkin anlaşmaların kredi borçlusu tarafından anlaşma tarihinden itibaren 30 gün içinde Dış Finansman Numarası (DFN) alınmasını teminen Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. T.C. Hükümeti adına Hazine tarafından borçlu sıfatı ile, yabancı ülkeler, ülkelerce oluşturulan birlikler, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar, uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında faaliyet gösteren yatırım bankaları da dahil olmak üzere bankalar, tedarikçi veya alıcı kredisi sağlayan kuruluşlar ve firmalarla yapılan anlaşmalara göre sağlanarak, genel ve katma bütçeli kuruluşlara tahsis edilen, genel ve katma bütçe dışındaki kurum ve kuruluşlara ise devir ve ikraz anlaşmaları aracılığıyla kullandırılan dış finansman imkanları ile yukarıda sözü edilen kredilerden yapılan kullanımların takibine ilişkin esas ve usuller Bakanlık tarafından belirlenir. İkinci ve üçüncü paragrafta belirtilen kamu kurum ve kuruluşları dışındaki Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen bir yıldan (365 gün) uzun vadeli kredilerle, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından sağladığı bir yıldan kısa vadeli kredilerin takibi ile ilgili usul ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir. Söz konusu kredilere ait ana para geri ödemeleri ile faiz ve diğer ödemelerin transferleri bankalar aracılığıyla yapılır. … f) Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce, bu maddenin (b) ve (e) fıkraları ve Bakanlıkça belirlenecek haller dışında, yurt içinden ve yurtdışından döviz veya dövize endeksli kredi kullanılamaz. … |
Yurt dışından temin edilen krediler MADDE 17- (1) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından Türk lirası kredi temin etmeleri serbesttir. Temin edilen kredilerin bankalar aracılığıyla kullanılması zorunludur. (2) Türkiye’de yerleşik kişiler yurt dışında yerleşik kişilerden bu maddede yer alan esaslar çerçevesinde döviz kredisi temin edebilir. Temin edilen kredilerin bankalar aracılığıyla kullanılması zorunludur. Prefınansman kredilerinin vadesi Bakanlık tarafından belirlenir. (3) Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler yurt dışından döviz kredisi temin edemez. Ancak, aşağıda sayılan hallerde döviz geliri olması şartı aranmaz: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile 24/12/2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. f) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (4) Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından kullanacakları döviz kredilerinde; a) Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon ABD dolarının altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aşamaz. b) Aracılık yapan bankalar, kredilerin, (a) bendine uygunluğunu kontrol etmekle yükümlüdür. c) Bankaların, fınansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt dışındaki şubeleri (bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından kullandırılan kredi bakiyesinin son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk Lirası krediye dönüştürülür. (5) Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin üçüncü fıkrada sayılan haller kapsamında kullanacakları döviz kredilerinde dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. (6) Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce yurt dışından döviz kredisi kullanılamaz. (7) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından dövize endeksli kredi kullanılamaz. (8) Bankaların, fınansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde yurt dışından kredi temin etmeleri serbesttir. (9) Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşlarının, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı kurumlarının, sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait kuruluşların, vakıf üniversitelerinin, fonların, özel ve özerk bütçeli kamu kuruluşları ile idari özerkliğe sahip kamu kuruluşu niteliğindeki kurumların, yatırım ve kalkınma bankalarının (Hazine garantisi altında), yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman modelleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi öngörülen projeler tahtında ödeme yükümlülükleri garanti edilen kuruluşların yurt dışından sağladığı ithalatta vadeli ödeme şekilleri dışındaki bir yıldan (365 gün) uzun vadeli kredilere ilişkin anlaşmaların kredi borçlusu tarafından anlaşma tarihinden itibaren 30 gün içinde Dış Finansman Numarası (DFN) alınmasını teminen Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. (10) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına Hazine tarafından borçlu sıfatı ile, yabancı ülkeler, ülkelerce oluşturulan birlikler, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar, uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında faaliyet gösteren yatırım bankaları da dahil olmak üzere bankalar, tedarikçi veya alıcı kredisi sağlayan kuruluşlar ve firmalarla yapılan anlaşmalara göre sağlanarak, genel ve katma bütçeli kuruluşlara tahsis edilen, genel ve katma bütçe dışındaki kurum ve kuruluşlara ise devir ve ikraz anlaşmaları aracılığıyla kullandırılan dış finansman imkanları ile yukarıda sözü edilen kredilerden yapılan kullanımların takibine ilişkin esas ve usuller Bakanlık tarafından belirlenir. (11) Dokuzuncu ve onuncu fıkrada belirtilen kamu kurum ve kuruluşları dışındaki Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen bir yıldan (365 gün) uzun vadeli kredilerle, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından sağladığı bir yıldan kısa vadeli kredilerin takibi ile ilgili usuller Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda Merkez Bankasınca belirlenir. Yurt dışından temin edilen kredilere ait anapara geri ödemeleri ile faiz ve diğer ödemelerin transferleri bankalar aracılığıyla yapılır. |
Krediler Madde 17 – … b) Türkiye’de yerleşik kişiler aşağıda belirtilen şekillerde döviz kredisi açabilirler. i) İthalat ve ihracat rejimlerine göre açılacak emtia kredileri, Bankaların; ii) İhracatın, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri, iii) Yatırım teşvik belgesi kapsamında dış kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri ile yatırım mallarının finansmanı için açacakları döviz kredileri, iv) Yurt dışında iş yapan Türk müteşebbislerine, uluslararası yurtiçi ihalelerle ilgili işleri veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri, v) Türkiye’de yerleşik kişilere kullandıracakları ortalama vadesi bir yıldan uzun olan, 5 milyon ABD Doları ve üzerindeki döviz kredileri, vi) Teminat olarak alacakları Türkiye’deki şubelerinde bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilere ticari ve mesleki amaçlı kullandıracakları döviz kredileri, vii) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dahilinde Türkiye’de yerleşik kişilere açacakları döviz kredileri. c) Bankalar ile Bakanlıkça belirlenecek diğer kişiler tarafından yurt dışında yerleşik kişilere döviz ve Türk Lirası kredi açılması serbesttir. d) Kredilerle ilgili uygulama usulleri Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda Merkez Bankasınca tesbit edilir. e) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli kredi kullandırabilirler. f) Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce, bu maddenin (b) ve (e) fıkraları ve Bakanlıkça belirlenecek haller dışında, yurt içinden ve yurtdışından döviz veya dövize endeksli kredi kullanılamaz. g) Ticari veya mesleki amaç taşıyan finansal kiralamaya ilişkin bedeller döviz üzerinden ya da dövize endeksli olarak belirlenebilir. …
|
Yurt içinden temin edilen krediler MADDE 17/A– (1) Türkiye’de yerleşik kişilerin ithalat ve ihracat rejimlerine göre emtia kredisi açmaları serbesttir. (2) Bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri, Türkiye’de yerleşik kişilere bu maddede yer alan esaslar çerçevesinde döviz kredisi kullandırabilirler. (3) Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler yurt içinden döviz kredisi temin edemezler. Ancak, aşağıda sayılan hallerde döviz geliri olması şartı aranmaz: a) Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri. b) Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri. c) Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) finansmanı için kullanılacak döviz kredileri. ç) Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayii Müsteşarlığınca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. d) Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. e) Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. f) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç malî yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri. g) Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararın eki (I) sayılı listenin 17 nci sırasında sayılan gümrük tarife istatistik pozisyonlarında yer alan makine ve cihazların (kullanılmış olanları ile aksam, parça, aksesuar ve teferruatları hariç) alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen fınansal kiralama işlemleri. ğ) Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri. (4) Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içinden kullanacakları döviz kredilerinde; a) Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon ABD dolarının altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aşamaz. b) Bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri kullandırdıkları kredilerin (a) bendine uygunluğunu kontrol etmekle yükümlüdür. c) Kredi bakiyesinin son üç malî yılın döviz gelirleri toplamım aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan (serbest bölge şubeleri dâhil), fınansal kiralama şirketlerinden, faktoring şirketlerinden ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk lirası krediye dönüştürülür. (5) Döviz geliri olan Türkiye’de yerleşik kişilerin üçüncü fıkrada sayılan haller kapsamında kullanacakları döviz kredilerinde dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. (6) Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerce yurt içinden döviz kredisi kullanılamaz. (7) Türkiye’de yerleşik kişilere dövize endeksli kredi kullandırılamaz. (8) Bankalar ile Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri birbirlerine, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde doğrudan veya uluslararası sendikasyona katılım yoluyla, vade sınırı bulunmaksızın döviz kredisi açabilirler. (9) Bankalar ile Türkiye’de yerleşik Fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, (10) Türkiye’de yerleşik fınansal kiralama şirketlerinin bu maddede yer alan hükümlere aykırı olmamak şartıyla Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler ile yurt dışında yerleşik kişilerle yapacakları fınansal kiralama işlemlerine ilişkin bedeller döviz üzerinden belirlenebilir. Döviz üzerinden belirlenen fınansal kiralama işlemlerine ilişkin tutarlar kredi bakiyesi hesaplamasına dâhil edilir. (11) Yurt içinden temin edilen döviz kredileri ile ilgili uygulama usulleri Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda Merkez Bankasınca tespit edilir. |
GEÇİCİ MADDE 5- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte açık bulunan ve kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında olan Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından yurt içinden veya yurt dışından temin edilmiş olan döviz kredileri, 17 nci maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ile 17/A maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamına girenler hariç olmak üzere hiçbir şekilde döviz kredisi olarak yenilenmez. GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte açık bulunan dövize endeksli krediler, hiçbir şekilde dövize endeksli kredi olarak veya 17 nci maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ile 17/A maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamına girenler hariç olmak üzere döviz kredisi olarak yenilenmez. GEÇİCİ MADDE 7- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kullanılmış olan döviz kredileri ve döviz endeksli krediler kredi bakiyesi hesaplamasına dâhil edilir. |
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2018-32/46) |
|
ESKİ DÜZENLEME |
YENİ DÜZENLEME |
Yurt dışından menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım satımı MADDE 9 – (1) Döviz transferlerinin bankalardan yapılması kaydıyla yurt dışındaki mali piyasalarda işlem gören menkul kıymetlerin, diğer sermaye piyasası araçlarının, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil her türlü türev araçlarının alım satımı Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş yurt içinde veya yurt dışında bulunan aracı kuruluşlar aracılığıyla yapılır. |
Yurt dışından menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım satımı MADDE 9 – (1) Döviz transferlerinin bankalardan yapılması kaydıyla yurt dışındaki mali piyasalarda işlem gören menkul kıymetlerin, diğer sermaye piyasası araçlarının, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil her türlü türev araçlarının alım satımı Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş yurt içinde veya yurt dışında bulunan aracı kuruluşlar aracılığıyla yapılır. (2) Türkiye’de yerleşik kişilerin, kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araçları yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla almaları ve satmaları serbesttir.
|
Krediler MADDE 11 – (1) Türkiye’de yerleşik kişiler, yurt dışından sağladıkları kredileri bankalar aracılığı ile kullanırlar. Ancak; a) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak yurt dışından sağladıkları krediler, b) Türkiye’de yerleşik kişilerce ihracat kredi kurumlarından veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarının garantisi kapsamında yurt dışından sağlanan ve doğrudan yurt dışındaki ihracatçı firmaya ödenen krediler, c) İhracat kredi veya garanti kuruluşu olmamakla birlikte, nakit kredi yerine malın peşin alımı ve vadeli finansman desteği sağlayan yurt dışındaki kalkınma bankalarından sadece mal ithaline yönelik sağlanan krediler, ç) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından gemi satın alınması amacıyla yapılacak ithalat kapsamında sağlanan krediler, için bu şart aranmaz. (2) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen kredilerin kullanımı için borçlunun, kredinin vadesi, faiz oranı ve benzeri bilgileri içeren kredi sözleşmesi ile birlikte kullanıma aracılık eden bankaya başvurması gereklidir. (3) Türkiye Cumhuriyeti adına Hazine Müsteşarlığınca borçlu veya garantör sıfatıyla yurt dışından sağlanan kredilerin yurt içi veya yurt dışında kullanımına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. (4) Döviz kredilerinin alınma ve verilmesinde lehte ve aleyhte doğacak kur farkları ilgililere aittir. (5) (Mülga:RG-11/7/2009-27285) (6) (Mülga:RG-11/7/2009-27285) (7) (Mülga:RG-11/7/2009-27285) (8) Bankalar birbirlerine, bankacılık teamülleri çerçevesinde doğrudan veya uluslararası sendikasyona katılım yoluyla, vade sınırı bulunmaksızın döviz kredisi açabilirler. (9) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere yatırım mallarının ithalatının finansmanı için açtıkları döviz kredilerinin üçte birine kadar işletme ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla döviz kredisi açabilirler. (10) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere, kredi kartlarını yurt dışındaki harcamaları için $50.000.-lık limit içerisinde rotatif kullandırabilirler. Ancak hesap bakiyelerinde $50.000.- lık limit üzerinde oluşacak depasmanın 30 gün içerisinde kapatılması gerekir. (11) Bankalar ve faktoring şirketleri tarafından ihracat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin doğmuş veya doğacak alacakların devralınması suretiyle ihracatçılara ve transit ticaret tacirlerine döviz üzerinden fon kullandırılabilir. (12) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışında pay sahibi olduğu ortaklıklara, yurt dışındaki ana şirkete ve grup şirketlerine döviz veya Türk Lirası kredi açılabilir. (13) Bankalarca yurt dışında yerleşik kişilere açılacak döviz ve Türk Lirası krediler Türkiye’deki mevduat hesaplarına yatırılmak suretiyle de kullanılabilir. (14) Özelleştirme ihalelerine katılan Türkiye’de yerleşik kişiler veya yurtdışında yerleşik kişiler ile Türk ve yabancı firmaların katılımı ile oluşturulan ortak girişim gruplarına, ihale bedelinin finansmanı amacıyla bankalarca döviz kredisi açılabilir. (15) Finansman şirketlerince tüzel kişiler ile ticari ve mesleki amaçlı olmak üzere gerçek kişilere dövize endeksli kredi kullandırılabilir. |
Krediler MADDE 11 – (1) Türkiye’de yerleşik kişiler, yurt dışından sağladıkları kredileri bankalar aracılığı ile kullanırlar. Ancak; a) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak yurt dışından sağladıkları krediler, b) Türkiye’de yerleşik kişilerce ihracat kredi kurumlarından veya ihracat kredisi garanti kuruluşlarının garantisi kapsamında yurt dışından sağlanan ve doğrudan yurt dışındaki ihracatçı firmaya ödenen krediler, c) İhracat kredi veya garanti kuruluşu olmamakla birlikte, nakit kredi yerine malın peşin alımı ve vadeli finansman desteği sağlayan yurt dışındaki kalkınma bankalarından sadece mal ithaline yönelik sağlanan krediler, ç) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından gemi satın alınması amacıyla yapılacak ithalat kapsamında sağlanan krediler, için bu şart aranmaz. (2) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından temin edilen kredilerin kullanımı için borçlunun, kredinin vadesi, faiz oranı ve benzeri bilgileri içeren kredi sözleşmesi ile birlikte kullanıma aracılık eden bankaya başvurması gereklidir. (3) Türkiye Cumhuriyeti adına Hazine Müsteşarlığınca borçlu veya garantör sıfatıyla yurt dışından sağlanan kredilerin yurt içi veya yurt dışında kullanımına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça belirlenir. (4) Döviz kredilerinin alınma ve verilmesinde lehte ve aleyhte doğacak kur farkları ilgililere aittir. (5) 32 sayılı Kararın 17 nci maddesinin dördüncü fıkrası ile 17/A maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt içi ve yurt dışından temin edilen döviz kredilerinde; a) Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon ABD Dolarının altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aşamaz. b) Kredi bakiyesi 15 milyon ABD Dolarının altında olan Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son üç mali yıla ilişkin döviz gelirlerini mali müşavirler tarafından onaylanmış belgelerle tevsik etmeleri zorunludur. c) Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda yurt içinde bankalardan (serbest bölge şubeleri dâhil), finansal kiralama şirketlerinden, faktoring şirketlerinden ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk Lirası krediye dönüştürülür. ç) Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda bankaların, finansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt dışındaki şubeleri (bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından kullandırılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılır veya Türk Lirası krediye dönüştürülür. (6) (Mülga:RG-11/7/2009-27285) (7) (Mülga:RG-11/7/2009-27285) (8) Bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri birbirlerine, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kendi teamülleri çerçevesinde doğrudan veya uluslararası sendikasyona katılım yoluyla, vade sınırı bulunmaksızın döviz kredisi açabilirler. (9) (Mülga) (10) Bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere, kredi kartlarını yurt dışındaki harcamaları için $50.000.-lık limit içerisinde rotatif kullandırabilirler. Ancak hesap bakiyelerinde $50.000.- lık limit üzerinde oluşacak depasmanın 30 gün içerisinde kapatılması gerekir. (11) Bankalar ve faktoring şirketleri tarafından ihracat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin doğmuş veya doğacak alacakların devralınması suretiyle ihracatçılara ve transit ticaret tacirlerine döviz üzerinden fon kullandırılabilir. (12) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışında pay sahibi olduğu ortaklıklara, yurt dışındaki ana şirkete ve grup şirketlerine döviz veya Türk Lirası kredi açılabilir. (13) Bankalarca yurt dışında yerleşik kişilere açılacak döviz ve Türk Lirası krediler Türkiye’deki mevduat hesaplarına yatırılmak suretiyle de kullanılabilir. (14) Özelleştirme ihalelerine katılan Türkiye’de yerleşik kişiler veya yurtdışında yerleşik kişiler ile Türk ve yabancı firmaların katılımı ile oluşturulan ortak girişim gruplarına, ihale bedelinin finansmanı amacıyla bankalarca döviz kredisi açılabilir.
|
Bu Tebliğin; a) 2 nci maddesi 2/5/2018 tarihinde, b) Diğer maddeleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girer. |
1 Cevap
[…] üzerinden yapılabilecek finansal kiralama işlemlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler için 25 Ocak 2018 tarihli yazımıza […]