Ülkemiz Finansal Ekosistemi Açısından Orta Vadeli Program (2022-2024)
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan Orta Vadeli Program (2022-2024); 05.09.2021 tarihli ve 31589 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de 4474 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yayımlanmıştır. Önümüzdeki dönemlerde finansal ekosistemde yaşanacak gelişmeler ve istikamet seyrinin iyi okunabilmesi açısından açıklanan program yüksek öneme haiz diyebiliriz. Bu bakımdan anılan Program’da “Finansal İstikrar” a ilişkin öngörülen politika ve tedbirlere bilgi mahiyetinde aşağıda yer veriyoruz:
- Teknolojik imkân ve araçlar, nitelikli insan kaynağıyla birleştirilerek finansal sektörün boyutuna, karmaşıklığına ve gelişimine uygun “denetleyici teknolojiler” odaklı yeni denetim uygulama ve metodolojileri hayata geçirilecektir.
- Basel Komitesi’nin 2023 yılı başında uygulamaya koymayı planladığı “Basel III Final” düzenlemesi başta olmak üzere, ilgili kurum ve kuruluşlarla gerekli mutabakatlar sağlanarak, banka ve banka dışı mali sektörün uluslararası düzenlemelere uyum sağlaması ve bu kapsamda ülke tercihlerine uygun hazırlık yapılabilmesi için gerekli mevzuat değişiklikleri gerçekleştirilecektir.
- Katılım finans düzenlemelerinin hayata geçirilmesi ve banka dışı mali kuruluşların faaliyetlerine yönelik yasal altyapı geliştirilerek, bu sektörlerdeki kuruluşların finansal sistemdeki paylarının artırılması için gereken çalışmalar yapılacaktır.
- Avrupa Yeşil Mutabakatına uyum kapsamında, yeşil bankacılık uygulamalarının geliştirilmesi için strateji oluşturma, kurumsal yapılanma, risk yönetimi, raporlama ve kamuoyuna açıklama alanlarında rehberler hazırlanacaktır.
- Katılım finans sektöründeki sürdürülebilirlik ve sosyal finans faaliyetlerinin stratejik planlaması ve uygulaması sağlanacaktır.
- Ülke içinde finansal alanda kullanılan teknoloji ekosisteminin geliştirilmesini ve finans sektöründe dünyada dijitalleşmede öncü ülkeler arasında olmasını destekleyecek şekilde bilgi sistemlerine ilişkin mevzuatın güncellenmesine devam edilecektir.
- Türkiye’deki finans ekosistemine destek hizmeti veren kritik finansal teknoloji firmalarının denetim kapsamına alınarak üçüncü taraflardan kaynaklanan risklerin en aza indirilmesi ve yerli ve milli ürün ve hizmetlerin kullanımının yaygınlaştırılması sağlanacaktır.
- Yatırım taahhütlü avans kredileri yerli üretime ve yeşil yatırımlara dönük yeni bir çerçeveye oturtulacaktır.
- Finansal Erişim, Finansal Eğitim, Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları ilgili paydaşlarla finansal teknoloji ve dijital kanallar da dâhil edilerek güncellenecektir.
- İç borçlanmada sabit getirili ve TL cinsi enstrümanlara ağırlık verilerek döviz cinsi borçlanmanın payı azaltılacaktır.
- Yakın izleme ve donuk alacak grubunda yer alan kredilerin menkul kıymetleştirilebilmesine yönelik mevzuat değişikliği tamamlanarak bilanço dışına aktarma imkânı sağlanacaktır.
- Dijital paranın teknolojik, ekonomik ve hukuki yapıları çalışmalarının sonuçları da değerlendirilerek Dijital Lira Araştırma Geliştirme Projesi birinci faz pilot bulguları doğrultusunda, daha yaygın ve geniş katılımlı ileri aşama pilot testlere devam edilecektir.
- Tahvil Garanti Fonu oluşturulacak ve bu suretle reel sektör şirketlerinin tahvil ihraçları kolaylaştırılacaktır.
- Ödemeler alanında faaliyet gösteren Fintek kuruluşlarının Merkez Bankasınca işletilen ödeme sistemlerine ve kamusal nitelikteki veri tabanlarına erişimi sağlanacaktır.
- İstanbul Finans Merkezinin Fintek alanında küresel merkez olmasını güçlendirecek şekilde ödemeler alanında düzenleyici deney alanı kurulacaktır.
- Fintek girişimlerinin desteklenmesi için İstanbul Finans Merkezinde Finans ve Teknoloji Üssü kurulacaktır.
Anılan Program’da belirtildiği üzere finansal sistemde tasarrufların artırılması, kaynak dağılımında etkinliğin sağlanması, sermaye piyasalarının geliştirilerek finansmana erişimin kolaylaştırılması ve finansal okuryazarlığın yaygınlaştırılması suretiyle finansal istikrarın desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program döneminde ekonominin dışsal ve geçici oynaklıklara karşı direncinin artırılmasına yönelik olarak düzenleyici tedbirlerle finansal istikrarın güçlendirilmesi, finansal sektörün aracılık faaliyetinin yüksek katma değerli ve ihracata katkı sunan sektörleri desteklemesi sağlanarak dış finansmana bağımlılıktan kaynaklanan kırılganlıkların en aza indirilmesi hedeflenmektedir.
Bakıldığında teknolojinin her geçen gün yenilenerek geliştiği, salgınla ortaya çıkan “sosyal mesafeli” yeni hayat tarzımızın iş yapış şekillerimizi değiştirdiği, müşteri ihtiyaç ve isteklerinin bu gelişimlere dayalı olarak biçimlendiği, finansal kuruluşların iş yapış modellerinin bu göstergelere göre yeniden dizayn edildiği, yasal düzenlemelerin ise gerek içerik gerek kapsam açısından bütün bu değişkenleri içine alacak şekilde belirlendiği dinamik bir dönemden geçmekteyiz. Bu açılardan finansal sektör için belirlenen yukarıdaki politika ve tedbirler; ülkemiz finansal mimarisini kuşatan düzenleyici çerçeveye yönelik 2022 – 2024 program döneminde önemli sayılabilecek gelişmelerin yaşanacağına işaret etmektedir.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Orta Vadeli Program (2022-2024):