Yeni BDDK Düzenlemeleri Yolda: Operasyonel Risk ve BHFOR Hesaplama Değişiklikleri
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 31 Mayıs 2024 tarihli Basın Açıklaması ile internet sitesinde ilan edilen 2023 Yılı Faaliyet Raporu’nda Basel Bankacılık Denetim Komitesi’nce 2017 yılında yayımlanan “Basel III: Kriz sonrası Reformların Sonuçlandırılması” standartlarına tam uyumun sağlanması ve gerekli mevzuat değişikliklerinin yapılması amacıyla BDDK nezdinde çalışmaların devam ettiği yer almaktaydı. Bu doğrultuda BDDK tarafından 27.06.2024 tarihinde internet sitesinde Basel IV Standartlarına Uyum Kapsamında Hazırlanan Düzenleme Taslakları Hakkında Basın Duyurusu ilan edilerek çalışması tamamlanan aşağıda yer verdiğimiz düzenleme taslakları kamuoyuyla paylaşılmıştır:
Operasyonel Riske Esas Tutarın Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Taslağı
Basel Bankacılık Denetim Komitesi tarafından yayımlanan “Calculation of Risk Weighted Assets for Operational Risk” dokümanı ile muadil ülke düzenleme ve uygulamaları dikkate alınarak hazırlanan “Operasyonel Riske Esas Tutarın Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Taslağı” ile getirilmesi öngörülen değişiklikler aşağıda sunulmaktadır:
- Mer’i mevzuatta Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında ele alınmakta olan operasyonel riske esas tutarın hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar ayrı bir Tebliğ kapsamında düzenlenmektedir.
- Operasyonel risk sermaye yükümlülüğü hesaplamalarında içsel model kullanımına son verilmiş ve Temel Gösterge Yöntemi, Standart Yöntem veya İleri Ölçüm Yaklaşımı olmak üzere kullanılan üç yöntemin tamamı kaldırılmıştır.
- Operasyonel risk sermaye yükümlülüğü bankaların operasyonel risk profilleri ve faaliyetlerinin karmaşıklık düzeyi dikkate alınarak hali hazırda Temel Gösterge Yöntemi, Standart Yöntem veya İleri Ölçüm Yaklaşımlarından biri ile hesaplanabilmekteyken, Tebliğ Taslağı ile tüm bankalar tarafından kullanılacak riske duyarlı yeni bir Standart Yöntem getirilmiştir.
- Söz konu yeni Standart Yöntem kapsamında operasyonel risk sermaye yükümlülüğü, bankanın gelirlerine dayalı olarak hesaplanan bir değer (İş göstergesi bileşeni – İGB) ile bankanın geçmiş operasyonel kayıplarına dayalı olarak hesaplanan bir katsayının (İçsel kayıp çarpanı – İKÇ) çarpılması suretiyle hesaplanacaktır.
- Operasyonel risk sermaye yükümlülüğü hesaplaması ara dönemler ve yıl sonu itibarıyla gerçekleştirilecektir.
- Avrupa Birliği tarafından açıklanan takvime paralel olarak 01.01.2025’te yürürlüğe girmesi öngörülen Operasyonel Riske Esas Tutarın Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ ile birlikte 06.09.2014 tarihli ve 29111 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Operasyonel Riske Esas Tutarın İleri Ölçüm Yaklaşımı ile Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ yürürlükten kalkacaktır.
Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik ve Rehber Taslakları
Bankacılık hesaplarında yer alan bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlardan kaynaklanan faiz oranı riskinin (BHFOR) standart yaklaşımla ölçülmesine ve değerlendirilmesine ilişkin kurallar ile bankalarda beklenen iyi uygulamaları açıklamak amacıyla düzenlenmektedir. Basel Bankacılık Denetim Komitesi tarafından yayımlanan “Interest Rate Risk in the Banking Book” dokümanı ile muadil ülke düzenleme ve uygulamaları dikkate alınarak hazırlanan Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Taslağı ve Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Taslağı ile getirilmesi öngörülen değişiklikler aşağıda sunulmaktadır:
- Standart rasyo hesaplamasında paydada özkaynak yerine ana sermayenin dikkate alınması öngörülmüştür.
- Standart rasyo için azami oran %20 yerine %15 olarak belirlenmiştir.
- Bankalarca yalnızca konsolide olmayan bazda hesaplanması ve idame ettirilmesi yükümlülüğü bulunan standart rasyonun hem konsolide hem de konsolide olmayan bazda hesaplanması ve idame ettirilmesi yükümlülüğü getirilmiştir.
- Standart rasyo hesaplamasında vadeli mevduatların erken kapanması ve kredilerin erken ödenmesi durumları da dikkate alınmıştır.
- Faiz oranı değişimlerine ilişkin şok senaryo sayıları ikiden altıya çıkarılmıştır. Verim eğrisindeki paralel yukarı ve aşağı kaymalar dışında verim eğrisinin şeklinde yaşanabilecek olası değişimleri de içeren dört yeni faiz oranı şoku senaryosu standart rasyo hesaplamasında dikkate alınmıştır.
- Çekirdek mevduat hesaplaması kapsamında mevduat portföyü bazında azami çekirdek mevduat oranı getirilmiş, azami vade üst sınırında revizyon yapılmıştır.
- Cari durumda standart rasyo hesaplamasında büyük farklılaşmaya yol açması nedeniyle bankalar arasında yeknesaklığın sağlanmasını teminen hesaplamada kullanılacak verim eğrilerinin Kurum tarafından belirlenmesi hüküm altına alınmıştır.
- Standart rasyo hesaplamasında azami oranın tutturulamaması durumunda aşım tutarının sermaye yeterliliği standart oranı hesaplamasında özkaynaklardan indirilmesi için son aşımdan önceki 12 aylık dönem içerisinde azami oranın iki defa aşılması gerekliliği yerine üç defa aşılması gerekliliği getirilmiştir.
- BHFOR yönetimine ilişkin bankalardan beklenen iyi uygulamalar güncellenerek Basel standardı ile uyumlu hale getirilmiştir.
- Avrupa Birliği tarafından açıklanan takvime paralel olarak 01.01.2025’te yürürlüğe girmesi öngörülen Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik ile birlikte 23.08.2011 tarihli ve 28034 sayılı Resmî Gazete’de yayımlı Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Şok Yöntemiyle Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kalkacaktır.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
Basel IV Standartlarına Uyum Kapsamında Hazırlanan Düzenleme Taslakları Hakkında 27.06.2024 Tarihli Basın Duyurusu:
Loading...
Reload document 
Open in new tab Operasyonel Riske Esas Tutarın İleri Ölçüm Yaklaşımı ile Hesaplanmasına İlişkin Tebliğ Taslağı:
Loading...
Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik Taslağı:
Loading...
Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Taslağı:
Loading...
