Yatırım Hizmet ve Faaliyetlerine İlişkin SPK Tebliğlerinde Değişiklik Yapılması Gündemde

SPK’nın “Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı” ile aşağıdaki değişikliklerin yapılması gündemde. Bankaların taslağa ilişkin görüşlerini 4 Eylül 2015 tarihine kadar Türkiye Bankalar Birliği’ne bildirmeleri bekleniyor. Peki bu yeni taslak Bankalar açısından ne getiriyor?

1- Yatırım ve kalkınma bankaları için de hisse senedi için borsa üyeliği yoluyla işlem yapma imkanı geliyor. Ayrıca pay ve paya dayalı türev araçlar üzerinde de işlem yapılması mümkün olacak. Bu değişiklik yürürlüğe girerse yatırım bankalarının aracı kurumlardan tek eksiği kaldıraçlı işlemler kalacak. Bununla birlikte aynı zamanda bir kredi kuruluşu da olmaları nedeniyle yatırım ve kalkınma bankalarının, sermaye piyasası aracı ihracı konusunda aracı kurumlara nazaran daha geniş bir hareket alanına sahip olmaları bekleniyor.

2- Bilindiği üzere 6362 sayılı Kanun ile tezgahüstü türev araçlar ilk defa düzenlendi. Yatırım kuruluşunun karşı taraf olacağı (portföy aracılığı) veya karşı taraf olacak bir başka yatırım kuruluşuna işlem yapmak üzere aracılık edeceği (işlem aracılığı) türev araç işlemlerinin dayanak varlıklarının ve hangi türev araçlara aracılık edileceği konularının önceden belirlenmesi gerekecek. Bununla birlikte dayanak varlıklar yatırım kuruluşunun internet sitesinde yayınlanacak ve güncel tutulması sağlanacak.

3- Tezgahüstü türev araçların ilk defa düzenlenmiş olması nedeniyle teminatlandırma esasları da ilk defa bu taslakla duyuruldu, teminat istenmesi şartı getirildi. Taslağa göre, yatırım kuruluşunun yönetim kurulu tarafından bir teminatlandırma politikası hazırlanması zorunlu kılındı. Bu politikaya ayrıca iç kontrol prosedüründe yer verilmesi şartı getirildi.

4- Taslağa göre, tezgahüstü türev araç işlemlerinde teminatlandırma politikasının asgari olarak aşağıdaki şartlara uygun olarak hazırlanması gerekiyor:

a) Yatırım kuruluşunun müşteriye doğrudan yükümlülüğü var mı?

b) Müşterinin risklilik durumu nedir?

c) Piyasa koşulları olumsuz mu?

d) Müşteri işlemi korunma amaçlı mı yapıyor?

e) Fark pozisyon oluşturmuş mu?

5- Teminatlandırma politikasının yürütülmesinden ve varsa değiştirilmesinin önerilmesinden ise Risk Yönetim Birimi sorumlu tutuluyor. Risk Yönetim Birimi ayrıca Genel Müdür’e günlük raporlama yapmak ve 3 ayda bir uygulayacağı stres testlerinin sonuçlarını Yönetim Kuruluna raporlamakla yükümlü tutuluyor.

6- Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı ile birlikte ayrıca “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı” da görüşe açıldı. Yatırım Kuruluşları Tebliğ Taslağı’nda, müşteriyi tanıma kuralının devamı olarak, tezgahüstü türev araç işlemleri için her müşteriye açık pozisyon limiti belirlenmesi yükümlülüğü getiriliyor.

Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı’nda ise bu kuralın uygulanmasında tek tek her bir müşteri için ayrı limitler belirlemek yerine, müşterilerin farklı gruplara ayırarak her bir grup için ayrı limit belirlenmesine de imkan tanınıyor. Taslak buna ek olarak, limitlerin aşağıdaki şekilde belirlenebileceğini öngörüyor:

            1.Teslim ayındaki müşteriler için açık pozisyon limiti …. dır.

            2. Korunma amaçlı işlem yapan müşteriler için açık pozisyon limiti ….dır.

7- Tezgahüstü türev araç için teminatlar, kredili alım ve açığa satış işlemleri ile benzer şekilde başlangıç ve sürdürme teminatı adıyla iki ayrı teminat şeklinde düzenlenmiş, ancak belirli bir asgari teminat oran belirlenmeyerek bu oranın belirlenmesi yatırım kuruluşuna bırakılmış.

8- Başlangıç ve sürdürme teminatı tutarlarının yanı sıra teminata konu varlıkların dağılımının belirlenmesi de yatırım kuruluşunun serbestisine bırakıldı. Taslakta teminata konu varlıklar geniş anlamda aşağıdaki şekilde sayılmakta olup yatırım kuruluşlarının teminat olarak kabul edebilecekleri varlıkların kompozisyonunu bu listeye bakarak oluşturmaları gerekmekte. Taslağa göre, tezgahüstü türev araç işlemlerinde müşterilerden teminat olarak kabul edilebilecek varlıklar aşağıda sayımaktadır:

a) Nakit TL,

b) Nakit döviz (TCMB tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı paralar),

c) Kamu borçlanma araçları,

d) Kredili menkul kıymete konu sermaye piyasası araçları ( C ve D grubu paylar hariç olmak üzere Ulusal ve II. Ulusal pazarda işlem gören paylar, Kurumsal Ürünler ve Borsa Yatırım Fonları)

e) Yatırım fonu katılma payları,

f) Borsada işlem gören özel sektör borçlanma araçları, varlığa dayalı menkul kıymetler, varlık teminatlı menkul kıymetler, kira sertifikaları,

g) Hazine Müsteşarlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler

9- Taslak ile ayrıca, müşterilerin risk düzeyi ile alınan pozisyon büyüklüğü dikkate alarak teminatların da çeşitlendirilmesi gerekmektedir. Konsantrasyon limitlerinin aşağıdaki kriterler dikkate alınarak belirleneceğine Taslak’ta yer verilmiştir:

a) İhraççılar,

b) Garanti verenler,

c) Finansal araçlar,

d) Karşı taraf riski.

Saygılarımızla,

PROCOMPLIANCE