Varlık Barışına İlişkin Uygulama Usul ve Esaslarını Belirleyen Tebliğ Yayımlandı
Bilindiği üzere 19 Temmuz 2019 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan “7186 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen bir geçici madde ile 31.12.2019 tarihine kadar sürecek yeni bir “Varlık Barışı” uygulamasına başlanmıştı (Bu konuya ilişkin detaylı bilgilere 29.07.2019 tarihli yazımızdan ulaşabilirsiniz).
Bu defa 2 Ağustos 2019 tarihli ve 30850 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1)” (Tebliğ) ile söz konusu Varlık Barışı uygulamasına ilişkin esas ve usuller belirlendi.
Bu çerçevede, anılan Tebliğ ile yapılan düzenlemelere ilişkin bilgiler aşağıda yer alıyor.
YURT DIŞINDA BULUNAN VARLIKLARA İLİŞKİN BİLDİRİM
Yurt dışında bulunan
– para,
– altın,
– döviz,
– menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını,
31.12.2019 tarihine (bu tarih dahil) kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecekler (md. 3/1).
Gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak bu bildirimlerin, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından da yapılabilmesi mümkün (md. 3/2).
Gerçek ve tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan söz konusu varlıklar, 19.07.2019 tarihinden 31.12.2019 tarihine kadar, Tebliğ’in Ek-1’inde yer alan form ile bankalara veya (menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına münhasır olmak üzere) aracı kurumlara bildirilebilecek. Gerçek ve tüzel kişilerce, banka ve aracı kurumlara bildirilen söz konusu varlıklara ilişkin olarak vergi dairelerine herhangi bir beyanda bulunulması gerekmiyor (md. 3/4).
Tebliğ’in 13/1 fıkrası uyarınca ilgili kurum ve kuruluşlar, gerçek veya tüzel kişilerin 7186 sayılı Kanun uyarınca yapılacak Varlık Barışı’na ilişkin işlem taleplerini yerine getirmek zorundalar. Ancak, banka veya aracı kurumlara bildirimi yapılan varlıklara ilişkin bildirim değeri üzerinden %1 oranında hesaplanan tutarın ödenmemesi durumunda, banka veya aracı kurumların söz konusu bildirimi alma zorunluluğu bulunmuyor.
BİRDEN FAZLA BİLDİRİM / BİLDİRİMLERDE DÜZELTME
Gerçek ve tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan varlıklar için tek bir bildirim verilmesi esas olmakla birlikte, uygulamada bildirimin yapıldığı her ay farklı bir vergilendirme dönemi olarak kabul edildiğinden 31.12.2019 tarihine kadar birden fazla bildirimde bulunulması da mümkün (md. 3/5).
a) Bir bildirimde bulunulduktan sonra aynı ay içerisinde, yapılan hataların düzeltilmesi amacıyla ya da bildirime konu edilen varlıkları azaltıcı ya da artırıcı yeni bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde, ilk bildirimin düzeltilmesi gerekiyor.
b) Bildirimde bulunulduktan sonraki aylarda, yapılan hataların düzeltilmesi amacıyla ya da bildirime konu edilen varlıkları azaltıcı bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde de önceki bildirimin düzeltilmesi gerekiyor. Bu durumda, banka ve aracı kurumlarca Tebliğ’in Ek-2’sinde yer alan beyanname ile vergi dairesine bildirilen varlıklara ilişkin düzeltme talebinin banka ve aracı kurum aracılığıyla yapılması esas.
c) Bildirimde bulunulduktan sonraki aylarda, bildirime konu edilen varlıkları artırıcı bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde ise ilave olarak bildirilmek istenilen varlıklar için yeni bir bildirim yapılması gerekiyor.
ç) Düzeltme kapsamı dışında verilen tüm bildirimler yeni bir bildirim olarak kabul edilecek ve önceki bildirimle ilişkilendirilmeyecek.
d) Bildirim süresi sona erdikten sonra bildirimlere ilişkin yapılan düzeltme talepleri dikkate alınmayacak. Bu çerçevede, 31.12.2019 tarihine kadar yapılan bildirimlerin bu tarihten sonra düzeltilmesi mümkün olmayacak.
Örneğin; 2019/Ağustos ayında 100.000 TL karşılığı döviz beyanında bulunan bir gerçek kişinin, aynı ay içerisinde bildirdiği tutarı 50.000 TL’ye düşürmek ya da 150.000 TL’ye çıkarmak istemesi halinde ilk bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekiyor.
Ağustos ayında 100.000 TL karşılığı döviz beyanında bulunan bir gerçek kişinin, Eylül veya Ekim ayı içerisinde, bildirdiği tutarı 50.000 TL’ye düşürmek istemesi halinde, Ağustos ayındaki bildirimine ilişkin düzeltme bildirimi vermesi gerekecek. Banka ve aracı kurumlarca Ek-2’de yer alan beyanname ile vergi dairesine bildirilen varlıklara ilişkin düzeltme talebi ise banka veya aracı kurumlar aracılığıyla yapılacak.
Ağustos ayında 100.000 TL karşılığı döviz beyanında bulunan bir gerçek kişinin, Eylül veya Ekim ayı içerisinde, bildirdiği tutarı 150.000 TL’ye çıkarmak istemesi halinde ise Eylül veya Ekim ayına ilişkin 50.000 TL’lik yeni bir bildirim vermesi gerekecek. Yeni verilen bildirimler önceki bildirim ile ilişkilendirilmeyeceğinden, sadece ilave tutarın bildirilmesine dikkat edilecek.
YURT DIŞINDA BULUNAN VARLIKLARIN TÜRKİYE’YE GETİRİLME ŞARTI
Yurt dışında bulunan ve Türkiye’deki banka ve aracı kurumlara bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şart. Bu şartın yerine getirilmemesi halinde “bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamaz” hükmünden faydalanılamıyor (md. 4/1).
Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak hesaba ilgili varlığın transferi işlemlerinde, bildirimde bulunan hesap sahibi ile yurt dışından varlığı transfer edenin farklı kişiler olmasının söz konusu hükümden faydalanılması açısından herhangi bir önemi bulunmuyor.
19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu tarihten önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla Varlık Barışı hükümlerinden yararlanılabiliniyor (md. 4/3).
YURT DIŞINDA BULUNAN TAŞINMAZLARIN VARLIK BARIŞI’NA KONU EDİLMESİ
Yurt dışında bulunan ancak kapsama girmeyen varlıkların (örneğin taşınmazların) 31.12.2019 tarihine kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülmek suretiyle Türkiye’ye getirilmesi mümkün bulunuyor (md. 4/4).
TÜRKİYE’YE GETİRİLMEKTEN MAKSAT
Tebliğ’in 4 üncü maddesi 5 inci fıkrasında, yurt dışında bulunan varlıkların Türkiye’ye getirilmesi;
a) Para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya bu varlıkların Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
b) Fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi mümkün olmayan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aracı kurumlara bildirilmesi
olarak tanımlanıyor.
TÜRKİYE’YE GETİRME ŞARTININ TEVSİKİNDE KULLANILACAK BELGELER
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda mevcut ya da yeni açılan bir hesaba transfer edilmesi durumunda, banka dekontu veya aracı kurum işlem sonuç formları, varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecek (md. 4/6).
31.12.2019 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilmesi kaydıyla, yurt dışında bulunan söz konusu varlıkların Türkiye’ye fiziki olarak getirilmesi sırasında yapılan deklarasyon/bildirime istinaden Gümrük İdaresinden alınan belgeler (Nakit Beyan Formu), varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecek (md. 4/7).
TÜRKİYE’YE GETİRİLME ŞARTINA TANINAN İSTİSNA
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.12.2019 tarihine kadar kapatılmasında kullanılması halinde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan bu varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmayacak. Bu hükümden yararlananların, kredilerini kapattıklarına dair yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan alacakları tevsik edici belgelerin bir örneğini bildirimlerine eklemeleri gerekiyor. Bu bildirimi alan banka veya aracı kurumun ise, defter kayıtlarından düşme işlemine ilişkin kontrol yükümlülüğü bulunmuyor (md. 4/2).
YURT DIŞINDA BULUNAN VARLIKLARIN BİLDİRİMİ ÜZERİNE BANKA VEYA ARACI KURUMLARCA YAPILACAK İŞLEMLER VE VERGİNİN ÖDENMESİ
1- Gerçek ve tüzel kişiler yurt dışında bulunan varlıklarını, iki nüsha olarak hazırlayacakları Tebliğ’in Ek-1’inde yer alan form ile bankalara veya aracı kurumlara bildirecekler. Formun bir nüshasının, ilgili banka veya aracı kurum tarafından, varsa bildirim nedeniyle açılan hesaba ilişkin bilgiler yazılıp tasdik edildikten sonra, düzenlenen banka dekontları veya işlem sonuç formlarıyla birlikte ilgilisine geri verilmesi gerekiyor (md. 5/1).
2- Bildirimin gerçek veya tüzel kişinin vekili ya da kanuni temsilcisi tarafından yapılması halinde, bankalar veya aracı kurumlarca söz konusu vekil veya kanuni temsilcinin yetkili olup olmadığı hususu kontrol edilecek (md. 5/2).
3- Bildirime konu edilen varlıklara ilişkin olarak banka veya aracı kurumlar tarafından, bildirimde bulunanlardan herhangi bir belge istenilmeyecek (md. 5/3).
4- Banka ve aracı kurumların, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak %1 oranında hesapladıkları vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15 inci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla Tebliğ’in Ek-2’sinde yer alan beyanname ile bağlı bulundukları vergi dairesine 340 ve 346 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri’nde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda beyan etmeleri gerekiyor. Beyan edilen varlıkların değerleri üzerinden, vergi dairelerince %1 oranında tarh edilen vergi, söz konusu beyan süresi içerisinde banka ve aracı kurumlarca vergi sorumlusu sıfatıyla ödenecek (md. 5/4).
5- Banka veya aracı kurumlardan, bildirime konu edilen varlıklara ilişkin olarak vergi dairelerince herhangi bir belge istenilmeyecek (md. 5/5).
ŞİRKETLERİN KANUNİ TEMSİLCİLERİ, ORTAKLARI VEYA VEKİLLERİ ADINA GÖRÜNEN VARLIKLARIN DURUMU
Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına Kanun kapsamına giren varlıkları 19.07.2019 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının, Tebliğ’de yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi ya da Türkiye’de bulunan ancak 19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının Tebliğ’de yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına beyan edilmek suretiyle Kanun hükümlerinden yararlandırılabilmesi mümkün (md. 8/1).
Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde şirket adına bildirim veya beyana konu edilerek madde hükmünden yararlanılabilecek. Ayrıca, gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilmesi halinde madde hükmünden yararlanılabilmesi mümkün. Ancak, bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi gerekiyor (md. 8/2).
VARLIKLARIN BİLDİRİM VEYA BEYAN DEĞERİ
Gerek yurt dışında bulunan varlıkların banka veya aracı kurumlara bildirilmesinde gerekse yurt içinde bulunan varlıkların vergi dairelerine beyan edilmesinde, bildirildiği veya beyan edildiği tarih itibarıyla varlıklar, aşağıdaki değerleme ölçütleri ile değerlenecek (md. 9):
a) Türk lirası cinsinden para, itibari (nominal) değeriyle.
b) Altın, rayiç bedeliyle.
c) Döviz, bildirildiği veya beyan edildiği tarihteki TCMB döviz alış kuruyla.
ç) Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından;
– Hisse senedi gibi pay senetleri, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.
– Tahvil, bono, eurobond gibi borçlanma araçları, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.
– Yatırım fonu katılma belgeleri, ilgili piyasasında belirlenmiş kapanış fiyatıyla.
– Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi türev araçlar, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle.
d) Taşınmazlar, rayiç bedeliyle.
Bildirim veya beyanlarda, söz konusu varlıkların TL karşılığı bedelleri esas alınacak.
Tebliğ’in uygulanmasında rayiç bedel, söz konusu varlıkların bildirildiği veya beyan edildiği tarih itibarıyla belirlenen alım-satım bedeli olarak tanımlanmakta olup bu bedelin gerçek durumu yansıtması gerekiyor (md. 9/3). Borsa rayiciyle değerlenecek varlıkların borsa rayicinin belirlenmesinde, söz konusu varlıkların bildirildiği veya beyan edildiği tarihte işlem gördüğü yurt içi veya yurt dışındaki borsalarda oluşan değerler dikkate alınacak.
Bildirimde bulunduktan sonra, yapılan hataların düzeltilmesi ya da bildirime konu edilen varlıkların azaltılması amacıyla 31.12.2019 tarihine kadar yapılacak düzeltmelerde varlıkların ilk bildirim tarihindeki değerleri esas alınacak (md. 9/6).
İNCELEME VE TARHİYAT YAPILMAYACAK HALLER (md. 12)
7186 sayılı Kanun uyarınca getirilen Varlık Barışı uygulaması kapsamında, bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi ve bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şartıyla, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak (md. 12/1).
Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması imkanından yararlanılabilmesi için, bildirilen veya beyan edilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi; bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekiyor (md. 12/2).
Bildirilen varlıkların, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.12.2019 tarihine kadar kapatılmasında kullanılması mümkün olup, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan bu varlıklar da Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması imkanından yararlanacak (md. 12/3).
19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının anılan tarihten önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması imkanından yararlanılabilecek.
SON TARİHLER
31 Aralık 2019 (Cumhurbaşkanı, bu süreyi, bitim tarihinden itibaren altı aya kadar uzatmaya yetkilidir)
- Varlık Barışı’ndan yararlandırılmak istenen yurt dışındaki varlıkların banka veya aracı kurumlara bildirimi,
- Varlık Barışı kapsamına alınan yurt dışındaki varlığın 19.07.2019 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan yurt dışındaki kredilerin kapatılmasında kullanılması.
3 Ay koşulu
Yurt dışındaki varlığın, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekiyor.
Saygılarımızla,
“UYARI: Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
BAZI VARLIKLARIN EKONOMİYE KAZANDIRILMASI HAKKINDA GENEL TEBLİĞ (SERİ NO: 1)
7186 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1) EKLERİ