Uzaktan Kimlik Tespitine İlişkin MASAK Tebliği’ndeki Değişiklikler
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (“MASAK”) tarafından hazırlanan 20 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 19)’nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ Değişikliği), 18.05.2022 tarihli ve 31839 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğ değişikliğine ilişkin detayların daha iyi anlaşılabilmesi açısından finansal sistemi düzenleyici ve denetleyici kurumların uzaktan kimlik tespitine ilişkin 2022 yılındaki düzenlemelerine göz atmakta fayda var:
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından 11.01.2022 tarihli ve 31716 sayılı Resmi Gazetede yayımından bir ay sonra (11.02.2022) yürürlüğe giren Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketlerince Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmeliği ile banka dışı mali kuruluşlar olarak adlandırılan finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin yeni müşteri ediniminde kullanabileceği uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ve müşterilerle yapılan sözleşmelerin elektronik ortamda imzalanmasına ilişkin kurallar düzenlenmiştir.
- Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) tarafından 08.02.2022 tarihli ve 31744 sayılı Resmi Gazete’de yayımından bir ay sonra (08.03.2022) yürürlüğe giren Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ (III-45.1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-45.1.b) ile de aracı kurumlar ve portföy yönetim şirketlerinin yeni müşteri ediniminde kullanabileceği uzaktan kimlik tespiti yöntemlerine ve müşterilerle yapılan sözleşmelerin elektronik ortamda imzalanmasına ilişkin kurallar düzenlenmiştir.
- BDDK tarafından 06.04.2022 tarihli ve 31801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bankalarca Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Yönetmelik Değişikliği) ile yeni kimlik belgesi alamayan veya mavi kart sahibi olup düzenlemeye tabi olmadığından uzaktan kimlik tespit süreçlerinden istifade edemeyen özellikle yurt dışındaki gurbetçilerimizin döviz cinsinden birikimleri için uzaktan kimlik tespiti yöntemiyle ülkemiz bankalarında online ortamda yuvam hesabı açılabilmesi imkanı getirilmişti. Bu arada hafızamızı tazeleyecek olursak YUVAM hesabı, yurt dışındaki yerleşik kişiler ile bu kişilerin yurt dışındaki şirketlerinin tasarruflarını ülkemizdeki bankalarda değerlendirmelerini sağlayan ve T.C. Merkez Bankası’nca kur koruma güvencesinin yanı sıra ilave getiri garantisi verilen avantajlı bir Türk lirası hesap türüdür. Böylelikle bankalarca normal şartlar altında yeni kimlik belgesi ile yapılması gereken uzaktan kimlik tespitinin; YUVAM hesap açılışı ile sınırlı olarak, Türkiye Cumhuriyeti nüfus cüzdanı ve mavi kart gibi alternatif kimlik belgeleriyle yapılabilmesi mümkün kılınmıştı.
Belirtilen gelişmeler ışığında MASAK’da Tebliğ Değişikliği ile birlikte iki önemli düzenlemeye gitmiştir:
- Yurt Dışında Yerleşik Vatandaşlar Mevduat ve Katılım Sistemi (YUVAM) Hesapları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2022/7) kapsamındaki hesap açılışlarında uygulanmakta olan uzaktan kimlik tespitinde “yeni kimlik kartlarının” kullanılması zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu değişiklikle birlikte MASAK’da uzaktan kimlik tespitine ilişkin 19.No.lu Genel Tebliğ kapsamındaki işlemler için zorunlu olan yeni kimlik kartı kullanımına YUVAM hesapları bakımından istisna getirmiş diyebiliriz. Böylelikle anılan BDDK Yönetmelik değişikliği doğrultusunda MASAK mevzuatında YUVAM hesaplar için de uyumlaştırmaya gidilerek BDDK ve MASAK gibi farklı idari otoritelerin ikincil düzenlemeleri arasında uyum da sağlanmıştır. Bu bakımdan uzaktan müşteri edinim uygulamasıyla YUVAM hesaplar üzerinden yurt dışındaki vatandaşlarımızın ülkemiz finansal hizmetlerine dünyanın her yerinden erişebilmesi ve birikimlerinin yurt içinde değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmasına yönelik söz konusu ikincil düzenleme çalışmaları için son derece önemli gelişmeler diyebiliriz.
- Bilindiği üzere bankalar ile ilk kez tecrübe edilen, ödeme ve elektronik para kuruluşları, banka dışı mali kuruluşlar, aracı kurum ve portföy yönetim şirketleri ile kapsamı genişletilen ülkemiz finans sektöründeki uzaktan müşteri edinimi uygulamalarına ilişkin güncel gelişmelerin son halkası; YUVAM Hesapları ile belirli şartlar dahilinde yurt dışında yerleşik kişiler için de uzaktan müşteri edinme imkânının getirilmesiydi. Bu doğrultuda BDDK ve SPK ikincil düzenlemeleri ile uyumu sağlamak üzere MASAK mevzuatında da yapılan değişiklik ile uzaktan kimlik tespiti yapabilecek yükümlüler arasına aracı kurum, portföy yönetim şirketleri ve banka dışı mali kuruluşlar da dahil edilmiştir. Böylelikle yeni eklenen yükümlülerde hem tabi oldukları idari otorite hem de MASAK mevzuatına uyumlu olarak uzaktan kimlik tespiti ile müşteri edinimi gerçekleştirebilecektir. Bu arada MASAK internet sitesindeki Mevzuat / Aklama Suçu / Uzaktan Kimlik Tespiti kısmına baktığınızda; finansal sistem içindeki kuruluşların MASAK ile tabi oldukları idari otoritelerce hazırlanan uzaktan kimlik tespitine ilişkin ikincil düzenlemelerini birlikte görebilirsiniz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
