Türev İşlem Sınırlarındaki Değişikliğe İlişkin 25 Eylül 2020 Tarihli ve 9169 Sayılı BDDK Kararı
Koronavirüs (COVID-19) salgınının global çapta etkilerinin derinden yaşandığı yılın birinci yarısı itibariyle ülkemiz ekonomisi ve finans sektörü üzerinde oluşturduğu olumsuzlukların en aza indirilmesine yönelik ortaya çıkan gerekliliklere binaen Bankacılık Düzenleme ve Denetim Kurumu’nca (BDDK) pek çok makro ihtiyati tedbir hayata geçirilmiştir. Yılın ikinci yarısı itibariyle yeni bir evreye geçilen COVID-19 salgını sürecinde söz konusu makro ihtiyati tedbirlerin tekrardan değerlendirilerek bir takım değişikliklere gidildiği görülmektedir.
Bu bakımdan BDDK’nın kurumsal internet sitesinden yapılan 25 Eylül 2020 tarihli Basın Açıklaması ile COVID-19 salgını nedeniyle global piyasalardaki belirsizliklerin ve risklerin arttığı dönemde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun 12 Nisan 2020 tarihli ve 8989 sayılı Kararı’ndaki türev işlemlere ilişkin sınırlamalarda normalleşme adımları çerçevesinde tekrar değerlendirilmesi sonucunda 25 Eylül 2020 tarihli ve 9169 sayılı Karar ile değişikliğe gidildiği duyurulmuştur.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun anılan 25.09.2020 tarihli Kararı ile bankaların konsolidasyona tabi yurtdışındaki kredi kuruluşu ve finansal kuruluş niteliğini haiz ortaklıklarıyla gerçekleştirdiği işlemler hariç, yurt dışı yerleşiklerle yapılan;
- Vadede TL alım yönünde gerçekleştirecekleri para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlere ilişkin olarak, söz konusu işlem tutarları toplamının, bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklara oranı şeklinde belirlenmiş %1 olan sınırlamanın, %10 olarak yeniden belirlenmesine,
- Vadede TL satım yönünde gerçekleştirecekleri para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlere ilişkin olarak; her bir takvim günü için sağlanması gereken ve söz konusu işlem tutarları toplamının, bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarına oranı olarak belirlenmiş sınırlamanın
-
- Vadesine 7 gün kalan işlemler için %1 yerine %2,
- Vadesine 30 gün kalan işlemler için %2 yerine %5,
- Vadesine 1 yıl kalan işlemler için %10 yerine %20
olarak yeniden belirlenmesine ve bu hesaplamada valör tarihi işlem tarihinden sonra olan (ileri valörlü) türev işlemlerin, hesaplamada valör tarihi itibarıyla dikkate alınmasına karar verilmiştir.
Ayrıca 12.04.2020 tarihli ve 8989 sayılı Karar’da yer verilen söz konusu oranların günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacağı, opsiyon işlemlerinin hesaplamada delta eşdeğeri ile dikkate alınacağı, valör tarihi işlem tarihinden sonra olan (ileri valörlü) türev işlemlerin, hesaplamada valör tarihi itibarıyla dikkate alınacağı, mevcut aşımlar giderilinceye kadar aşım bulunan vade aralığında işlem yapılmayacağı ve her ne sebeple olursa olsun söz konusu işlemlerin anlaşılan vadeden önce bozulmak istenilmesi veya vadesinin uzatılmasının istenilmesi durumunda BDDK’nın yazılı onayının alınması yönündeki hususların aynen uygulanmaya devam edileceği de belirtilmiştir.
Bakıldığında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 24 Eylül 2020 tarihli ve 2020-58 sayılı Basın Duyurusu ile fiyat istikrarını desteklemek amacıyla politika faizinin 200 baz puan yükseltilmesinin ardından BDDK’nın 25 Eylül 2020 tarihli ve 9169 sayılı Kararı ile yurtiçindeki bankaların yurtdışıyla yaptıkları türev işlemlere ilişkin sınırlamalar da yumuşatılmıştır.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 25 Eylül 2020 Tarihli Basın Açıklaması: