Tasarruf Mevduatı Sigortası Tutarı ve Prim Hesaplamasına Yönelik Değişiklikler
25 Eylül 2019 tarihli ve 30899 sayılı Resmi Gazete‘de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF / Fon) tarafından “Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” (Yönetmelik) yayımlandı.
Bu Yönetmelik ile yapılan ve yayımlandığı gün (25 Eylül 2019 tarihi) itibarıyla yürürlüğe giren değişiklikler ile,
1- Her bir gerçek kişi için 100 bin TL olan tasarruf mevduatı sigortası tutarı, 150 bin TL’ye yükseltildi (md. 4).
2- Şubelerde ilan edilmesi gereken “tasarruf mevduatı ve katılım fonu hesaplarının sigortalanmasına ilişkin olarak” içeriği Fon tarafından belirlenen yazılı açıklamanın dijital ekranlarda da ilan edilebilmesine imkan tanındı (md. 10).
3- Her bir prim kategorisi için sigorta prim oranları artırıldı (Ek-2). Buna göre A prim kategorisinde bulunan bir banka için prim oranı onbinde 11’den, onbinde 15’e çıkarılırken, aynı oran D prim kategorisinde yer alan bir banka için onbinde 19’dan, onbinde 23’e çıkarıldı.
4- Sigortalı mevduat oranının, bankanın yurt içi şubelerinde gerçek kişiler adına açılmış olan ve ticari işlemlere konu olmayan Türk Lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden tasarruf mevduatı hesaplarının sigorta kapsamında olan kısmının anapara tutarlarının TCMB döviz alış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının, THP’de yer alan banka hesapları hariç toplam mevduat oranına bölünmesi suretiyle hesaplanması öngörüldü. Bu değişiklik öncesi işlemin paydasında yer alan toplam mevduat tutarı banka hesapları hariç olmak üzere, THP’de belirtilen mevduat hesabı, döviz tevdiat hesabı ve kıymetli maden depo hesabından oluşan toplam mevduat tutarı olarak tanımlanıyordu .
5- Yönetmeliğin Ek-3’ünde yer alan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Derecelendirme Notu Puan Tablosu’nda, sermayesinin yarısından fazlası doğrudan ve/veya dolaylı olarak kamuya ait olan kredi kuruluşlarına tabloda yer alan en yüksek puanın uygulanması öngörüldü. Böylece bundan sonra sermayesinin yarısından fazlası doğrudan ve/veya dolaylı olarak kamuya ait olan mevduat bankaları ve katılım bankaları, BDDK’dan aldığı derecelendirme notuna bakılmaksızın ilgili tabloda yer alan en yüksek puan olan 30 puanını almış kabul edilecek.
TMSF prim oranının belirlenmesine esas teşkil eden puanlamada her bir risk kategorisinin ağırlığı Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan tabloda, bu puanlamaya denk düşen risk kategorileri ve TMSF prim oranları da Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan tabloda gösteriliyor. Söz konusu hesaplamada yüksek puan alınması bankaca ödenecek prim oranını düşürme yönünde katkı sağlıyor.
Hamdi GİRGİN
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
ESKİ DÜZENLEME |
YENİ DÜZENLEME |
Sigortanın kapsam ve tutarı MADDE 4 – (1) Türkiye’de faaliyet gösteren bir kredi kuruluşunun yurt içi şubelerinde gerçek kişiler adına açılmış olan ve münhasıran çek keşide edilmesi dışında ticari işlemlere konu olmayan Türk Lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden; a) Tasarruf mevduatı hesaplarının anaparaları ile bu hesaplara ilişkin faiz reeskontları toplamının, b) Katılma hesapları birim hesap değerlerinin ve özel cari hesapların her bir gerçek kişi için 100 bin Türk Lirasına kadar olan kısmı sigorta kapsamındadır. |
Sigortanın kapsam ve tutarı MADDE 4 – (1) Türkiye’de faaliyet gösteren bir kredi kuruluşunun yurt içi şubelerinde gerçek kişiler adına açılmış olan ve münhasıran çek keşide edilmesi dışında ticari işlemlere konu olmayan Türk Lirası, döviz ve kıymetli maden cinsinden; a) Tasarruf mevduatı hesaplarının anaparaları ile bu hesaplara ilişkin faiz reeskontları toplamının, b) Katılma hesapları birim hesap değerlerinin ve özel cari hesapların her bir gerçek kişi için 150 bin Türk Lirasına kadar olan kısmı sigorta kapsamındadır. |
İlan yükümlülüğü MADDE 10 – (1) Kredi kuruluşları, tasarruf mevduatı ve katılım fonu hesaplarının sigortalanmasına ilişkin olarak içeriği Fon tarafından belirlenecek yazılı açıklamayı şubelerinin görünen bir yerine asmak zorundadırlar. |
İlan yükümlülüğü MADDE 10 – (1) Kredi kuruluşları, tasarruf mevduatı ve katılım fonu hesaplarının sigortalanmasına ilişkin olarak içeriği Fon tarafından belirlenecek açıklamayı, şubelerinin görünen bir yerine yazılı olarak asmak veya dijital ekranlarda ilan etmek zorundadırlar. |
PRİM KATEGORİLERİ VE PRİM ORANLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR İlgili prim dönemi için ek–1’deki Risk Faktörleri ve Puanları Özet Tablosu ve ek–3’teki açıklamalar dikkate alınarak yapılacak hesaplamalar sonucunda kredi kuruluşları, alacakları toplam puanlarına göre aşağıdaki Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu’nda belirtilen dört adet prim kategorisinden birine dahil olurlar. Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu …. Hesaplanacak toplam puanlarına göre, yukarıdaki Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu’nda yer alan prim kategorilerinden; 1. A prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 11 (onbir), 2. B prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 13 (onüç), 3. C prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 15 (onbeş), 4. D prim kategorisine yer alan kredi kuruluşları için onbinde 19 (ondokuz) prim oranı esas alınır. Bu orana, büyüklük faktörü 120 milyar TL ve üzeri olan kredi kuruluşları için onbinde 2 (iki), büyüklük faktörü 50 milyar TL (dahil) ile 120 milyar TL arası olan kredi kuruluşları için onbinde 1 (bir) prim oranı ilave edilerek sigorta prim oranı belirlenir. Büyüklük fakörü; kredi kuruluşunun bilançosundaki aktif, gayrinakdi kredi ve yükümlülükler ile taahhütler (cayılabilir taahhütler hariç) toplamından oluşur. Söz konusu tutarlar, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yıl sonu itibariyle hesaplanan üretici fiyatları genel endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artışı oranında artırılır. |
PRİM KATEGORİLERİ VE PRİM ORANLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR İlgili prim dönemi için ek–1’deki Risk Faktörleri ve Puanları Özet Tablosu ve ek–3’teki açıklamalar dikkate alınarak yapılacak hesaplamalar sonucunda kredi kuruluşları, alacakları toplam puanlarına göre aşağıdaki Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu’nda belirtilen dört adet prim kategorisinden birine dahil olurlar. Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu …. Hesaplanacak toplam puanlarına göre, yukarıdaki Prim Kategorileri ve Prim Oranları Tablosu’nda yer alan prim kategorilerinden; 1. A prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 15 (onbeş), 2. B prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 17 (onyedi), 3. C prim kategorisine dahil olacak kredi kuruluşları için onbinde 19 (ondokuz), 4. D prim kategorisine yer alan kredi kuruluşları için onbinde 23 (yirmiüç) prim oranı esas alınır. Bu orana, büyüklük faktörü 120 milyar TL ve üzeri olan kredi kuruluşları için onbinde 2 (iki), büyüklük faktörü 50 milyar TL (dahil) ile 120 milyar TL arası olan kredi kuruluşları için onbinde 1 (bir) prim oranı ilave edilerek sigorta prim oranı belirlenir. Büyüklük faktörü; kredi kuruluşunun bilançosundaki aktif, gayrinakdi kredi ve yükümlülükler ile taahhütler (cayılabilir taahhütler hariç) toplamından oluşur. Söz konusu tutarlar, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yıl sonu itibariyle hesaplanan üretici fiyatları genel endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artışı oranında artırılır. |
4. LİKİDİTE 4.1. Mevduatın-Katılım Fonunun Ortalama Vadesi (Gün) Mevduatın-katılım fonunun ortalama vadesi; Kanunun 37 ve 93 üncü maddeleri ile 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak yapılan düzenlemelerde yer alan vadelerden; 1) Vadesiz mevduatlar, özel cari hesaplar ve 7 gün ihbarlı mevduatlar için “0” (sıfır), 2) 1 aya kadar vadeli (1 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “15” (onbeş), 3) 3 aya kadar vadeli (3 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “60” (altmış), 4) 6 aya kadar vadeli (6 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “135” (yüzotuzbeş), 5) 1 yıla kadar vadeli, 1 yıl vadeli ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat ve katılma hesapları için “360” (üçyüzaltmış), 6) Birikimli mevduat ve katılma hesapları ile özel fon havuzları için “360” (üçyüzaltmış) gün sayıları dikkate alınmak suretiyle hesaplanacak ağırlıklı ortalama vadeyi ifade etmektedir. |
4. LİKİDİTE 4.1. Mevduatın-Katılım Fonunun Ortalama Vadesi (Gün) Mevduatın-katılım fonunun ortalama vadesi; Kanunun 37 ve 93 üncü maddeleri ile 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak yapılan düzenlemelerde yer alan vadelerden; 1) Vadesiz mevduatlar, özel cari hesaplar ve 7 gün ihbarlı mevduatlar için “0” (sıfır), 2) 1 aya kadar vadeli (1 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “15” (onbeş), 3) 3 aya kadar vadeli (3 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “60” (altmış), 4) 6 aya kadar vadeli (6 ay dahil) mevduat ve katılma hesapları için “135” (yüzotuzbeş), 5) 1 yıla kadar vadeli, 1 yıl vadeli ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat ve katılma hesapları için “360” (üçyüzaltmış), 6) Birikimli mevduat ve katılma hesapları için 360 (üçyüzaltmış) gün sayıları dikkate alınmak suretiyle hesaplanacak ağırlıklı ortalama vadeyi ifade etmektedir. |
4.2. Sigortalı Mevduat-Katılım Fonu Oranı (%) Sigortalı mevduat-katılım fonu oranı; kredi kuruluşunun Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen hesaplarının, sigorta kapsamında olan kısmının anapara tutarlarının Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının; a) Mevduat bankaları için, 26/1/2007 tarihli ve 26415 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ’de yer alan banka hesapları hariç olmak üzere, aynı Tebliğ’de belirtilen mevduat hesabı, döviz tevdiat hesabı ve kıymetli maden depo hesabından oluşan toplam mevduat tutarına bölünmesi, b) Katılım bankaları için, 26/1/2007 tarihli ve 26415 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ’de yer alan banka hesapları hariç olmak üzere, aynı Tebliğ’de belirtilen özel cari hesap, katılma hesabı ve kıymetli maden depo hesapları ile katılma hesapları özel fon havuzlarından oluşan toplam katılım fonu tutarına bölünmesi suretiyle bulunan orandır. |
4.2. Sigortalı Mevduat-Katılım Fonu Oranı (%) Sigortalı mevduat-katılım fonu oranı; kredi kuruluşunun Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen hesaplarının, sigorta kapsamında olan kısmının anapara tutarlarının Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının; a) Mevduat bankaları için, 26/1/2007 tarihli ve 26415 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğde yer alan banka hesapları hariç toplam mevduat tutarına bölünmesi, b) Katılım bankaları için, 26/1/2007 tarihli ve 26415 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğde yer alan banka hesapları hariç toplam katılım fonu tutarına bölünmesi suretiyle bulunan orandır. |
5.1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Derecelendirme Notu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun derecelendirme notu; 22/7/2006 tarihli ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte tanımlanan ve ilgili üç aylık dönem sonu itibarıyla geçerli olan derecelendirme notudur. Derecelendirme notları, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından Fona bildirilir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Derecelendirme Notu Puan Tablosu ….
|
5.1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Derecelendirme Notu
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun derecelendirme notu; 22/7/2006 tarihli ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte tanımlanan ve ilgili üç aylık dönem sonu itibarıyla geçerli olan derecelendirme notudur. Derecelendirme notları, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından Fona bildirilir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun Derecelendirme Notu Puan Tablosu …. Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan ve/veya dolaylı olarak kamuya ait olan kredi kuruluşlarına yukarıdaki tabloda yer alan en yüksek puan uygulanır. |
SİGORTAYA TABİ MEVDUAT VE KATILIM FONLARI İLE TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONUNCA TAHSİL OLUNACAK PRİMLERE DAİR YÖNETMELİK (YÖNETMELİK’TE 25.09.2019 TARİHİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN İŞLENDİĞİ HALİ)