SPK’dan Özgür Basına Önemli Destek

18.02.2017 tarihli ve 29983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “VI-104.1.a sayılı Tebliğ” ile Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun VI-104.1 sayılı Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği’nde çok önemli bir değişiklik yapıldı.

Özellikle gazetecileri, borsa şirketleri ve sermaye piyasası aracı üzerine haber yorum yapan kişileri, şirket adına özel durum açıklaması yapan kişileri ve hatta finansal analistleri önemli ölçüde zan altına sokan bir düzenleme, getirilen ek hükümler ile yumuşatıldı.

Mülga Tebliğ’in 6. maddesinde “Sermaye piyasası araçlarının fiyatları, değerleri veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte veya bunlara etki edebilecek piyasa göstergelerine ilişkin olarak yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, söylenti çıkarmak, haber vermek, özel durum açıklaması yapmak, yorum yapmak veya rapor hazırlamak” piyasa bozucu eylem olarak değerlendirilmekte idi. Piyasa bozucu eylem ise Sermaye Piyasası Kanunu’nun 104. maddesinde “Makul bir ekonomik veya finansal gerekçeyle açıklanamayan, borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasaların güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylem ve işlemler, bir suç oluşturmadığı takdirde, piyasa bozucu nitelikte eylem sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır.

SPKn’nun 107. Maddesinin 2. Fıkrasında “Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü yer almaktadır. Buna göre amacı sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkileyerek yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, söylenti çıkarmak, haber vermek, yorum yapmak veya rapor hazırlamak ve bu suretle menfaat temin etmek sermaye piyasası suçudur.

Başka bir ifade ile yukarıda yer alan eylemler, ancak bir kasıt olması (sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacı) ve bu eylem sonucunda bir menfaat temin edilmesi (diğer yatırımcılara zarar verilmesi) kapsamında suç oluşturmaktadır.

Buna göre sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek, söylenti çıkarmak, haber vermek, yorum yapmak veya rapor hazırlayan kişiler eğer bu işten bir menfaat temin etmiyorsa bu eylemin SPKn md 107/2 kapsamında bir sermaye piyasası suçu olarak nitelenemeyeceği düşünülmektedir.

Buna rağmen, yanıltıcı, haber, yorum veya özel durum açıklamasının piyasa ve yatırımcılar üzerinde olumsuz etkileri göz önüne alınarak bir menfaat temini veya bir kasıt olmaksızın işlense bile Kanun koyucu, bu eylemleri piyasa bozucu eylem olarak tanımlamıştır. Bu kapsamda SPK’nın değişiklik öncesi VI-104.1 sayılı Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği’nde de piyasa bozucu eylem, bir kasıt içermese ve menfaat temini sonucu doğurmasa bile sermaye piyasası araçlarının fiyatları, değerleri veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte eylemler olarak tanımlanmıştı.

Ancak bir haberin gerçek olup olmadığı, ne kadarının gerçek olduğu, ne süre ile gerçek olduğu, ne zaman güncelliğini yitirdiği, yatırımcıları ne kadar yanıltabileceği, yatırımcıların bir haber, yorum veya rapora ne şekilde tepki göstereceği ve nasıl kararlar alabileceği gibi kesinlik içermeyen olaylar çerçevesinde bir gazeteci, yorumcu analist veya yatırımcı ilişkileri yetkilisinin, sermaye piyasası araçlarının fiyatları veya değerlerini etkileyebilecek nitelikte haber veya yorum yapması, bilgi vermesi, özel durum açıklaması yapması, onu doğrudan zan altına sokan ve Tebliğ’e aykırı işlem yapmakla suçlayan bir hüküm içermekteydi.

Yapılan Tebliğ değişikliği sonucu piyasa bozucu eylem tanımı yeniden yapılarak eylemin sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte olması yeterli görülmemiş, bu eylemlerin piyasa bozucu eylem olarak tanımlanması için bu filleri gerçekleştirenler tarafından söz konusu fillerin gerçekleştirilmesinden önce veya sonra ilgili sermaye piyasası aracında her türlü emir verilmesi ve/veya işlem yapılması şartına bağlanmıştır.

Başka bir ifade ile;

– Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi, söylenti çıkarılması, haber verilmesi, yorum yapılması veya rapor hazırlanması, bunların yayılması ve bu suretle menfaat sağlanması SPKn md. 107/2 kapsamında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı suçu kapsamındadır. Yaptırımı  iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.

– Sermaye piyasası araçlarının fiyatları, değerleri veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte veya bunlara etki edebilecek piyasa göstergelerine ilişkin olarak yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi, söylenti çıkarılması, haber verilmesi, özel durum açıklaması yapılması, yorum yapılması veya rapor hazırlanması, bu filleri gerçekleştirenler tarafından (bir menfaat sağlanmasa bile) söz konusu fillerin gerçekleştirilmesinden önce veya sonra ilgili sermaye piyasası aracında her türlü emir verilmesi ve/veya işlem yapılması, SPKn md. 104 kapsamında piyasa bozucu eylem kapsamındadır. Yaptırımı idari para cezasıdır.

Bu Tebliğ değişikliği, bir menfaat temin amacı gütmeksizin ancak sermaye piyasası araçlarının fiyatları, değerleri veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte haber, yorum, veya özel durum açıklaması yapan kişileri önemli ölçüde rahatlatan bir değişiklik olmuştur. Ek olarak, Tebliğ’in 8. Maddesinde yapılan değişliklik ile basın özgürlüğü kapsamındaki faaliyetlerin piyasa bozucu eylem olarak nitelendirilemeyeceği açıklıkla Tebliğ’e eklenmiş, basın özgürlüğünün sermaye piyasası düzenlemeleri ile çelişemeyeceği ve düzenlemeler çerçevesinde korunduğu, şüpheye yer bırakmayacak şekilde açıkça ifade edilmiştir.

Tebliğ değişiklikleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla,

Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği (VI-104.1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (VI-104.1.a)

Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği (VI-104.1) (Tebliğ’de 18.02.2017 Tarihinde Yapılan Değişikliklerin İşlendiği Hali