SPK Tarafından Hazırlıkları Sürdürülen Düzenleme Çalışmaları (Ağustos 2022)
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Ağustos 2021’de internet sitesine eklenen 2021 Yılı Faaliyet Raporu’nun 83 ve 84 üncü sayfalarında “Devam Eden İkincil Düzenleme Çalışmaları” hakkında bilgi verilmektedir.
Bu bağlamda SPK tarafından halen hazırlıkları devam eden ve yayımlanması beklenen ikincil düzenlemeleri SPK’nın 2021 Yılı Faaliyet Raporu‘nda yer aldığı şekliyle aşağıda paylaşıyoruz:
“Yatırım Hizmetlerine İlişkin Çalışmalar
Kurulumuzun III-37.1 sayılı Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği’nde yapılacak değişiklikler ile;
- Robo danışmanlık uygulamaları ile yatırım danışmanlığı ve bireysel portföy yöneticiliği hizmetlerinin sunulmasına ilişkin ilke ve esasların belirlenmesi,
- Algoritmik ve yüksek frekanslı işlem gerçekleştiren yatırım kuruluşlarına yönelik belirlemeler yapılması,
- Bankalara pay birikimli hesap açma imkanının verilmesi,
- Kaldıraçlı işlemlere ilişkin deneme hesaplarının kullanımına ve pozisyonların başka aracı kurumlara taşınmasına yönelik yeni kuralların getirilmesi,
- Saklanan müşteri varlıklarına ilişkin olarak merkezi saklama kuruluşu ile günlük ve müşteri ile saklamacı kuruluş arasında yıllık olarak yapılacak mutabakat esaslarında değişiklik yapılması,
- Yatırım hizmetlerinin geliştirilmesi konusunda sektör tarafından önerilen hususlarda ve uygulamada karşılaşılan sorunlu konularda değişiklikler yapılması,
- Kısmi yetkili olmakla birlikte geniş yetkili aracı kurum kadar asgari özsermayeye sahip olan kurumların yüklenimde bulunarak halka arza aracılık edebilmesine imkan tanınması,
- Portföy yöneticiliği ve yatırım danışmanlığı faaliyetlerini yürüten personelin bu faaliyetlerini yürütürken çıkar çatışması oluşumunu engellemeye yönelik esaslar getirilmesi planlanmaktadır.
Yatırım Kuruluşlarına İlişkin Çalışmalar
Kurulumuzun III-39.1 sayılı Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği’nde yapılacak değişiklikler ile;
- Çıkar çatışması politikasına Avrupa Birliği mevzuatına uyum kapsamında yeni kuralların eklenmesi,
- Aracı kurumların ücretlendirme politikasına yönelik belirleme yapılması,
- Aracı kurumların uymaları gereken ilke ve esasların Avrupa Birliği mevzuatına uyum kapsamında genişletilmesi,
- Çerçeve sözleşmelerle ilgili ilke ve esasların mevcut koşullar çerçevesinde güncellenmesi,
- Müşterilerden alınacak ücret, komisyon, masraf ve cezai şartlar ile bunların müşterilere bildirilmesine ilişkin esasların belirlenmesi,
- Uygunluk testinin içeriğine ve uygulanmasına ilişkin yeni kural ve esasların getirilmesi,
- Faaliyet izinlerinden tamamen feragat edecek aracı kurumlar için uygulanacak esas ve kuralların kapsamının genişletilmesi,
- Aracı kurumların yan hizmet kapsamında sunabilecekleri diğer hizmet ve faaliyetlerin kapsamının genişletilmesi,
- Aracı kurumların Kamuyu Aydınlatma Platformu üzerinde şirket künyesi oluşturularak Kamuyu Aydınlatma Formu uygulamasına son verilmesi planlanmaktadır.
Aracı Kurumların Sermaye Yeterliliğine İlişkin Çalışmalar
Kurulumuzun Seri:V, No:34 sayılı Aracı Kurumların Sermayelerine ve Sermaye Yeterliliğine İlişkin Esaslar Tebliği’nde yapılacak değişiklikler ile;
- Aracı kurumların mülkiyetindeki Borsa İstanbul A.Ş. (Borsa) paylarının İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) nezdindeki piyasalarda teminat olarak kabul edilmesi durumunda, bu payların teminat uygulamasındaki değerine kadar olan kısmının özsermayeden indirime konu edilmemesi kuralının getirilmesi,
- Müşterilerin Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’ndaki pozisyon yükümlülüklerini sağlamak amacıyla karşıladıkları ve aracı kurumlar tarafından Takasbank’a yatırılan teminatların likidite yükümlülüğü hesaplamasında dikkate alınmayacağı kuralının getirilmesi,
- Borsa Pay Piyasası’nda verilen başlangıç ve değişim teminatlarının likidite yükümlülüğü hesaplamasında likit sayılması ve aracı kurumların aktiflerinde bulunan ve sermaye yeterliliği tabanı hesaplamasında özsermayeden indirim kalemi yapılmayan kıymetlerin Takasbank’tan kredi alınması için verilmesi durumunda, verilen teminatın likit sayılması esasının eklenmesi,
- Müşterilerin Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’ndaki pozisyon yükümlülüklerini sağlamak amacıyla karşıladıkları ve aracı kurumlar tarafından Takasbank’a yatırılan teminatlar için pozisyon riski hesaplanmaması esasının getirilmesi,
- Aracı kurumların Takasbank’tan olan alacakları için yoğunlaşma riski hesaplanmaması esasının getirilmesi planlanmaktadır.
2021 yılı içerisinde söz konusu değişiklikler ile ilgili çalışmalar sürdürülmüş olup, değişikliklerin 2022 yılında yürürlüğe konulması hedeflenmektedir. Ayrıca, Kurulumuz sermaye yeterliliği düzenlemelerinin uluslararası normlarda güncelliğini korumasını teminen Avrupa Birliği’nin aracı kurumlara yönelik yeni sermaye yeterliliği düzenlemeleri yakından takip edilecektir.”
2022’nin ilk yarısında kripto varlıklardaki değer azalışı ve yaşanan mağduriyetler; kripto varlık ekosisteminin düzenlenmesi konusunda Türkiye’de regülasyon çalışmalarını gündemde üst sıralara taşımıştır. Nitekim kripto varlıkların düzenlenmesi hem sistemin güvenilirliği ve işlem yapanın korunması hem de bu sahada faaliyet yürüten şirketlerin kurumsal yapıları açısından bir ihtiyaçtır. Bu bakımdan kripto varlıklar ve hizmet sağlayıcılarının Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenleneceğine dair haberler kamuoyuna yansımakla birlikte SPK’nın 2021 Yılı Faaliyet Raporu‘nda bu konuya hiç yer verilmediğini belirtebiliriz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
