SPK Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğde Tezgahüstü İşlemlere Yönelik Değişikliğe Gidiyor
Sermaye Piyasası Kurulu’nun bankalar ve aracı kurumlar tarafından büyük eleştirilerle karşılanan “III-45.1 sayılı Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ”i değişiyor.
Tezgahüstü türev araçların ilk defa düzenlendiği Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği’ndeki düzenlemeler bankaların mevcut uygulamalarından çok farklı olması nedeniyle büyük tepki toplamıştı. Bu düzenlemenin detayı niteliğindeki Belge Kayıt Düzeni Tebliği ise özellikle tezgahüstü türev araç işlemleri yapan bankaları zorlayacak nitelikte idi. Bankalar belge kayıt düzeni tebliğini eleştirirken tezgahüstü işlemlerin organize piyasa işlemleri gibi olmadığını, emir alma ve işlemin gerçekleştirilmesi gibi aşama aşama kurgulanamayacağı bu nedenle Belge Kayıt Düzeni Tebliği’nde yer alan şartları sağlamanın zorluğundan bahsederken benzer tavır ve düşünceler Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nde yapılan toplantıda da SPK yetkilileri ile birebir paylaşılmıştı.
Bunun üzerine SPK’nın 02.10.2015 tarih ve 27 sayılı toplantısında Tebliğ’in bazı maddelerinin yürürlük tarihinin 2016 başına (01.01.2016) ertelenmesine karar verildi. Buna göre Tebliğ’in “Yatırım kuruluşları tarafından düzenlenecek belgeler” başlıklı 7., müşteri emir formları, seans takip formları ve türev piyasalar emir takip formunun içeriklerine ilişkin 9., 10., 11. ve 25., tezgahüstü işlemlerde emir formu yerine kullanılacak olan işlem talimat formuna ilişkin 12., bankalarda dekonttan ayrı bir belge niteliği taşımayan ve bu nedenle eleştiri konusu olan “nakit alındı ve ödendi belgesi”ne ilişkin 14., işlemin sonuçlarının müşteriye bildirilmesi amacıyla kullanılması gereken, bu nedenle tezgahüstü işlemlerin ruhuna aykırı olduğu yönünde eleştirilere konu olan işlem sonuç formunu tanımlayan 15., sonuçların müşteriye iletilmesine ilişkin esası düzenleyen 16. ve 19., hesap ekstresi gönderimine ilişkin 17., saklama hizmetinde müşteri hesaplarının izlenmesine ilişkin 21., belgelerin saklanmasına ilişkin 27. ve veri depolama kuruluşuna bildirim yükümlülüğüne ilişkin 30. maddelerinin yürürlük tarihi 01.01.2016 tarihine kadar ertelenmiş oldu. Yürürlük tarihi ertelenen maddeleri incelediğimizde bu tarihten önce, Belge ve Kayıt Düzeni Tebliği’nde ve diğer Tebliğlerde kapsamlı bir değişiklik daha yapılmasını beklediğimizi söyleyebiliriz.
SPK’nın 02.10.2015 tarih ve 27 sayılı toplantısında ayrıca, İşlem Talimat Formu’na ilişkin 12. madde ile İşlem Sonuç Formu’na ilişkin 15. maddede belirtilen hususların ayrı ayrı 2 formda yer almak yerine bankaların genel uygulaması ile paralel şekilde tek bir form olarak düzenlenebileceğine karar verilmiştir. Buna göre işlemin niteliği ve yapılış şekli gereği müşteri ile yapılan görüşme sonucunda talimat alınması ve işlemin sonuçlandırılmasının eş anlı olduğu durumlarda 2 ayrı form düzenlemesine gerek bulunmamaktadır.
Başka bir ifade ile müşteri ile yüzyüze veya telefon ile görüşerek işlemi koşullarının belirlendiği durumlarda işlem talimat formu alınmasına ve sonuç formu ile geri bildirim yapılmasına gerek kalmaksızın her iki formda yer alması gereken asgari bilgileri içeren tek bir form düzenlenmesi yeterli olacaktır. Aynı durum, işlemin karşılıklı veya tek taraflı tekliflerin iletilmesi suretiyle talimat ve sonuçlanma aşamasının aynı anda gerçekleştiği vb haller için de geçerlidir. Özetle, tezgah üstü işlemlerde yatırım kuruluşunun yatırımcıya göre karşı taraf olduğu ve koşulların birebir belirlendiği veya yatırımcının talebinin önceden belirlenmiş belirli koşullar altında alındığı ve anında gerçekleştirildiği durumlarda işlemin niteliklerini içeren tek bir form düzenlenmesi yeterli olacaktır.
SPK’nın 02.10.2015 tarih ve 27 sayılı toplantısında karar verilen bir diğer husus ise gerçekleşen işlemlerin müşteriye bildiriminin esas olarak elektronik ortamda müşteriye bildirileceği ya da erişime açık tutulacağı hususudur. İşlem sonuçlarının müşteriye bildiriminde posta, ancak müşterinin e-posta adresinin bulunmaması veya elektronik ortamda erişimi tercih etmemesi durumunda kullanılabilecek bir alternatif olarak düzenlenerek yatırım kuruluşları için ek maliyet yaratılmasının önlenmesi amaçlanmıştır.
SPK’nın 02.10.2015 tarih ve 27 sayılı toplantısında karara bağlanan son konu ise hesap ekstresi gönderimine ilişkindir. Bilindiği üzere profesyonel müşteri sayılmayan müşteriler için hesap ekstresi gönderilmesi zorunlu hale getirilmişti. Müşterilerin hesap ekstresini posta yerine elektronik ortamda almaları ise ancak yazılı onaları çerçevesinde mümkün idi. Müşteriden yazılı talep almanın yaratacağı maliyet hususları ve yakın zamanda elektronik ortamda çerçeve sözleşme imzalanmasına sağlanan imkan da göz önünde bulundurularak, müşterinin hesap ekstresini nasıl almak istediğine yönelik talebini de elektronik ortamda şifre ile ya da e-imza kullanarak verebilmesine imkan tanınmıştır.
SPK’nın söz konusu kararları çerçevesinde III-45.1 sayılı Tebliğ’de değişiklik yapılmasına yönelik olarak düzenlenen Tebliğ Taslağı’nın 02.10.2015 tarihi itibariyle Resmi Gazete’de yayınlanmak üzere Başbakanlığa gönderildiği SPK’nın TSPB’yi muhatap aynı tarihli yazısında ifade edilmektedir.
Hayırlı olmasını diliyoruz.
PROCOMPLIANCE
1 Cevap
[…] Düzeni Hakkında Tebliğ’de yapmayı planladığı değişikliklere 21.10.2015 tarihinde burada yayımladığımız yazımızda değinmiştik. Söz konusu değişiklikler 11 Kasım 2015 tarihli ve 29529 sayılı Resmi […]