Serbest Bölgelerde TL ile Yapılacak Ödemelere İlişkin Ekonomi Bakanlığı Açıklamaları

12 Mayıs 2017 tarihinde yayımladığımız yazımızda, Bakanlar Kurulu’nca 11.05.2017 tarihli Resmi Gazete’de “Serbest Bölgelerde Türk Lirası ile Yapılabilecek Ödemeler Hakkında Karar”ın yayımlanarak yürürlüğe girdiği; bahse konu Karar ile serbest bölgeler ile diğer ülkeler arasındaki ticarete ilişkin ödemelerin dövizin yanı sıra Türk Lirası (TL) ile de yapılabileceğinin, bunun dışında kalan tüm ödemelerin ise sadece TL ile yapılacağının, ayrıca, kira, ruhsat, izin, belgeler ile işleticiler tarafından sağlanan hizmet ve faaliyetlere ilişkin tarife ve ücretlerin TL üzerinden belirleneceğinin ve ödeneceğinin, tarifelerin TL olarak belirlenmesine ilişkin işlemlerin bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten (11.05.2017) itibaren 3 ay içerisinde tamamlanacağının hükme bağlandığını belirtmiştik.

Diğer taraftan, bu kararın yayımlanması birlikte serbest bölgelerde yatırım sırasındaki mal ve hizmet bedelleri ile işçi ücretleri ve kiralar dışında kalan her türlü ödemenin dövizle yapılmasını öngören 16.08.1985 tarihli “Serbest Bölgelerde Türk Lirasıyla Yapılabilecek Ödemelere Dair Karar” yürürlükten kaldırılmıştı (Detaylar için 12.05.2017 tarihli yazımız).

Serbest bölgelere ilişkin 30 yıldan fazla süren bir uygulamada köklü değişikliğe gidilmesi hem serbest bölge kullanıcıları hem de bu kullanıcıların işlemlerine aracılık eden bankalarda uygulamaya ilişkin tereddütlerin oluşmasına sebep oldu. Bu çerçevede, uygulamaya açıklık getirmek üzere Ekonomi Bakanlığı’nca, Türkiye Bankalar Birliği (TBB)’ne söz konusu Kararın uygulanmasına ilişkin Serbest Bölge Müdürlüklerine gönderilen 11.05.2017, 15.05.2017 ve 22.05.2017 tarihli talimat yazılarının birer örneği ile serbest bölge özel hesap ücretlerine ilişkin bilgiler gönderildi ve bankaların konu hakkında bilgilendirilmesi istendi. Bu kapsamda, Bakanlık talimatlarında yer alan hususlardan önemli gördüklerimizi aşağıda veriyoruz. Bakanlık talimatlarında;

1- Bölgede faaliyet gösteren bankaların bölge kullanıcılarına Türk Lirası (TL) cinsinden hesap açmaları ve serbest bölgede faaliyet gösteren kullanıcıların Türkiye ve diğer serbest bölgeler ile olan işlemlerini TL ile gerçekleştirmeleri gerektiği ifade edilmiştir.

2- Serbest bölgeler arasında ve serbest bölge içinde gerçekleştirilen ticari işlemlerde de TL ile ödeme yapılacaktır.

3- Serbest bölgeler ile Türkiye; serbest bölgeler arasında ve serbest bölge içerisinde gerçekleştirilen ticari işlemlerde Bakanlar Kurulu Kararından önce (11.05.2017 tarihinden önce) kesilen faturalar kapsamındaki ödemelerin de ödeme günlerinde TL olarak yapılması gerektiği belirtilmiştir.

4- Serbest bölge firmalarının döviz veya TL cinsinden kredi kullanması ve kredi koşullarına göre geri ödemelerini döviz ve TL cinsinden yapmaları mümkündür.

5- Firmaların döviz cinsi kâr/para/sermaye transferi yapmaları mümkündür. Öte yandan firmaların para transferlerinin açıklamalarını gerçeğe uygun şekilde yapmaları gerektiği, kâr transferi adı altında Türkiye yönlü ticarete ilişkin ödemeleri yapmalarının mevzuata aykırılık teşkil edeceği belirtilmiştir.

6- Tek pencere uygulaması kapsamında verilerin birbirlerine uyumlu olarak tutulabilmesini teminen Serbest Bölge ile Türkiye ve diğer serbest bölgeler arasında gerçekleştirilen ticarette gümrük beyannamesinin TL cinsinden açılması gerektiği ifade edilmiştir.

7- Bölge kullanıcılarının düzenledikleri faturalarda Vergi Usul Kanunu’nun 215/2/a bendindeki “Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk Parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk Parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz.” hükmü çerçevesinde hareket edilmesine dikkat edilmesi gerektiği söylenmiştir.

8- Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği’nin 58 inci maddesi uyarınca defter ve belgelerde döviz olarak kaydedilmiş eşyaya ilişkin olarak alınacak teminatlarda işlem tarihinde geçerli TCMB döviz alış kuru esas alınacaktır.

9- Halihazırda döviz cinsinden alınmış olan teminatlar muhafaza edilecek, teminatların iadesi döviz cinsinden yapılacaktır.

Ekonomi Bakanlığı’nın muhtelif yazılarında yer alan ve yukarıda özetlenen talimatları uyarınca bankaların;

– Serbest bölgelerde faaliyet gösteren şubelerince bölge kullanıcılarına TL cinsinden hesap açılması,

– Serbest bölgede faaliyet gösteren kullanıcıların Türkiye ve diğer serbest bölgeler ile olan ve aracılık ettikleri işlemlerin TL ile gerçekleştirilmesine ve kullanıcıların TL ile ödeme yapmalarına dikkat etmeleri,

– Bankaların aracılık ettiği serbest bölgeler ile Türkiye; serbest bölgeler arasında ve serbest bölge içerisinde gerçekleştirilen ticari işlemlerde Bakanlar Kurulu Kararından önce (11.05.2017 tarihinden önce) kesilen faturalar kapsamındaki ödemelerin de ödeme günlerinde TL olarak yapılmasına dikkat etmeleri,

gerektiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, serbest bölge kullanıcılarının da,

– Serbest bölge ile diğer ülkeler arasındaki ticarete ilişkin yurt dışındaki müşterileri adına düzenledikleri belgeler (fatura ve benzeri dış ticarete ilişkin belgeler) haricindeki belgeleri yabancı para birimi ile düzenlemeleri durumunda Türk parası karşılığını da göstermeleri gerektiği, yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde ise Türk parası karşılığı gösterilme şartının aranmayacağı,

– Firmaların döviz cinsi kâr/para/sermaye transferi yapmalarının mümkün olduğu, öte yandan firmaların para transferlerinin açıklamalarını gerçeğe uygun şekilde yapmaları gerektiği, kâr transferi adı altında Türkiye yönlü ticarete ilişkin ödemeleri yapmalarının mevzuata aykırılık teşkil edeceği,

– Halihazırda serbest bölge kullanıcılarından döviz cinsinden alınmış olan teminatların muhafaza edileceği, teminatların iadesi gerektiğinde iadenin döviz cinsinden yapılacağı

anlaşılmaktadır.

Saygılarımızla,

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü’nün 11.05.2017 Tarihli ve 53269 Sayılı “2017/10051 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı” konulu yazısı

(Bu yazı sadece “BANKACI” kategorisindeki site üyeleri tarafından görüntülenebilir. Siteye Bankacı rolü ile üye iseniz aşağıdaki alandan giriş yaptıktan sonra yazı görünür hale gelecek, ancak, bu uyarı kalmaya devam edecektir. “BANKACI” kategorisine banka uzantılı e-posta adresinizle üye olabilirsiniz. Üyelik koşullarını öğrenmek ve üyelik oluşturmak için “Üyelik” sayfasını ziyaret edebilirsiniz)