POS Cihazlarının Amaç Dışı Kullanım Hallerinin Belirlenmesine İlişkin TBB Mesleki Tanzim Kararında Yapılan Değişiklikler
Mal ve hizmet satışı yapılan işyerlerine tahsis edilen POS cihazlarının, banka ve kredi kartlarının kamuoyunda yaygın olarak bilinen adıyla “POS Tefeciliği” faaliyetlerinde kullanılmasını engellemek amacıyla Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından alınan “POS cihazları, Banka Kartları veya Kredi Kartlarının Amaç Dışı Kullanım Hallerinin (Fiktif İşlem) Belirlenmesi Hakkında Mesleki Tanzim Kararı” ilk olarak TBB’nin 28 Ağustos 2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında görüşülerek 01.01.2014 tarihinden itibaren uygulanmak üzere kabul edilmiş, daha sonra söz konusu Mesleki Tanzim Kararı’nın yürürlük tarihi bayi – alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyeri işlemlerinin ayrıştırılamaması nedeniyle önce 01.04.2014 tarihine, daha sonra 01.01.2015 tarihine ertelenmiş, Karar’da 2014 yılı içinde yapılan değişiklikle de Karar’ın yürürlük tarihi bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyerleri açısından ayrıştırılarak 01.07.2015 tarihine alınmıştı. 07.07.2015 tarihine geldiğimizde Karar’ın bayi, alt bayi ve benzeri yapıda çalışan üye işyerleri ile ilgili V. Maddesinin yürürlük tarihi bir kez daha erteleme almış ve bazı sektörlerdeki kuruluşların teknik altyapı hazırlıklarını tamamlayamamaları nedeniyle 01.01.2016 tarihine ertelenmişti.
Daha önce 4 defa erteleme alan “bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyerlerine” yönelik düzenleme, nihayet TBB Yönetim Kurulu’nun 25.12.2015 tarihli kararı ile son halini alarak Sigortacılık, Hava Taşımacılığı ve Seyahat Acenteleri sektörlerindeki alt işyerleri hariç diğer alt işyerleri için 01.01.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.
Söz konusu kararda daha önce çok sayıda ertelemeye sebep olan sorun kendilerine tahsis edilen POS cihazları ve sanal POS’ları bayi alt-bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden alt işyerlerine kullandıran üye işyerlerinden kaynaklanıyordu. Bu ilişki kapsamındaki bir alt bayi POS Tefeciliği faaliyetinde bulunduğu ve ilgili POS cihazını kullanan ana bayi ile alt bayi ayrıştırılamadığı takdirde ana bayi hakkında fiktif işlem yapması dolayısıyla üye işyeri sözleşmesinin feshedilmesi, POS cihazlarının geri alınması ve söz konusu üye işyerinin alt bayisinin yaptığı eylemden ötürü 1 yıl süre ile bankalardan POS cihazı edinememe riski bulunuyordu. Yapılan son düzenleme ana bayiden alt bayiye ilişkin istenecek bilgileri belirleyerek ve bankaların da bu bilgi ve belgeleri kullanarak alt işyerlerini de BKM nezdinde münferit olarak tanımlaması ile bu sorunu çözmeyi amaçlıyor.
Bu kapsamda, Mesleki Tanzim Kararı’nda TBB’nin 25 Aralık 2015 tarihli Yönetim Kurulu Kararı ile yapılan ve 01.01.2016 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikleri aşağıda veriyoruz:
1- Bir banka tarafından kendisine tahsis edilmiş bulunan fiziki POS cihazını ve/veya sanal POS’un kullanıcı adı ve şifresini, bayi alt-bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden alt işyerlerine kullandıran üye işyerlerine; bu şekilde çalıştıkları alt işyerlerinin tanınması amacıyla Mesleki Tanzim Kararı’nın 2 numaralı ekinde yer alan gerekli bilgi ve belgeleri ilgili bankaya bildirme yükümlülüğü getirildi.
2- Bankalara, alt işyerlerinin ayrıştırılmasını temin etmek amacıyla Karar’ın 2 numaralı ekinde yer alan bilgi ve belgeleri kullanarak alt işyerlerini de BKM nezdinde münferit olarak tanımlamaya yarayan “BKM genel işyeri numarası”nı temin etme ve üye işyerinden bankaya gönderilecek mesaj bilgileri içerisinde TCKN/VKN bilgisini, BKM’ye iletilecek otorizasyon ve takas mesajlarında ise BKM Genel İşyeri numarasını kullanma yükümlülüğü getirildi.
3- Sigortacılık, Hava Taşımacılığı ve Seyahat Acenteleri sektörlerindeki alt işyerleri için bu hükümlerin uygulaması 01.01.2018 tarihinden itibaren başlayacak. Diğer bir ifadeyle bu sektörlerdeki alt işyerleri 01.01.2018 tarihine kadar karar hükümlerinden istisna tutuldu.
4- Üye işyerlerinin fiktif işlem kriterleri arasında sayılan kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilmiş idari kararların “kesinleşmiş olması şartı” kaldırıldı. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından fiktif işlem gerçekleştirildiğine ilişkin verilen idari kararlar kesinleşmemiş olsa dahi idari karara konu ilgili üye işyeri fiktif işlem gerçekleştirmiş sayılacak.
5- Bankalar fiktif işlem kararlarının kendilerine bildirimini takiben en geç yedi gün içinde, farklı BKM Genel İşyeri Numarası (Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından üretilen “BKM Unique ID”) olsa bile, aynı TCKN/VKN altındaki üye işyerlerine tahsis ettikleri fiziki ya da sanal, tüm POS terminallerini işleme kapatacak ve aynı süre içerisinde varsa üye işyeri sözleşmelerini fesih ihbarında bulunarak sona erdirecekler.
6- Fiktif işlem yaptığı tespit edilen üye işyerleriyle bir yıl süre ile üye işyeri anlaşması yapılamamasının yanısıra bu işyerlerine POS tahsis edilememesi şartı getirildi. Bu değişiklikle banka ile doğrudan sözleşme ilişkisi içinde POS cihazı edinemeyen üye işyerlerinin başka bir üye işyeri ile alt bayi anlaşması yaparak POS cihazı edinmelerinin önlenmesinin amaçlandığını düşünüyoruz.
Diğer taraftan, BDDK, TBB’ye hitaben düzenlediği 22.06.2015 tarihli ve 9461 sayılı yazısında; bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında POS cihazını kullanan işyerleri açısından Mesleki Tanzim Kararı’nın, bankalarla her bir alt bayinin ayrı sözleşme düzenlemesini gerektiren herhangi bir zorunluluk getirmediğini belirttiği için bankaların, ana bayiden aldıkları evraklarla “BKM genel işyeri numarası” temin ettikleri alt bayilerle sözleşme imzalamaları gerekliliği bulunmuyor.
Saygılarımızla,
ProCompliance
Türkiye Bankalar Birliği POS Cihazları, Banka Kartları veya Kredi Kartlarının Amaç Dışı Kullanım Hallerinin Belirlenmesi Hakkında Mesleki Tanzim Kararı’nda Yapılan Değişiklikler 25 Aralık 2015 |
|
ESKİ DÜZENLEME | YENİ DÜZENLEME |
POS cihazları, banka kartları veya kredi kartlarının amaç dışı kullanılması suretiyle yapılan muvazaalı işlemi (Bundan sonra bu tip işlemler “Fiktif İşlem” olarak adlandırılacaktır) gerçekleştiren üye işyerlerinin belirlenmesi amacıyla, Birlik Statüsünün 4 üncü maddesinin bir ve ikinci fıkralarının (s) bendi ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Birliklerin görev ve yetkileri” başlıklı 80 inci maddesi ile “Organlar ve statü” başlıklı 81 inci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde, aşağıda belirtilen mesleki tanzim kararı alınmıştır. Buna göre; I. Aşağıda tanımlanan kriterlerden herhangi birinin oluşması durumunda, söz konusu üye işyerleri fiktif işlem gerçekleştirmiş sayılacaktır: 1. Bu konuda kesinleşmiş bir yargı kararının varlığı. 2. Bu konuda kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilmiş ve kesinleşmiş bir idari kararın varlığı. 3. Yukarıda belirtilen fiktif işlemler dışında, Ek:1’de çalışma esas ve usullerine yer verilen Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin fiktif işlem kararının varlığı. Üyeler, aralarında herhangi bir üye işyeri anlaşması olup olmadığına bakılmaksızın, bir üye işyeri hakkında, yukarıdaki (1) ve (2) numaralı bentlerde yer verilen hususlardan herhangi birinin varlığını öğrenmeleri halinde, bu durumu derhal Türkiye Bankalar Birliği’ne bildirmekle yükümlüdürler. II. Türkiye Bankalar Birliği, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem gerçekleştirdiği tespit edilen üye işyerlerini, üyelerinin yanı sıra, Türkiye Katılım Bankaları Birliği üyelerine, Türkiye Katılım Bankaları Birliği ile Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.’ye derhal tebliğ eder. III. Üyeler, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararlarının kendilerine bildirimini takiben en geç yedi gün içinde bu üye işyerlerine tahsis ettikleri fiziki ya da sanal POS terminallerini işleme kapatırlar ve aynı süre içerisinde varsa ilgili üye işyerleri ile olan sözleşmelerini fesih ihbarında bulunarak sona erdirirler. 2. Ayrıca bu üye işyerleriyle bir yıl süre ile üye işyeri anlaşması yapamazlar. 3. (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararı tarihinden itibaren beş yıl içinde, aynı eylemin tekrarlanması halinde yukarıda belirtilen bir yıllık süreyi üç yıl olarak uygularlar. IV. İlgili üye işyerinin fiktif işlem gerçekleştirmediğine dair kesinleşmiş yargı kararının ibrazı veya kamu kurum ve kuruluşlarının ya da Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin üye işyerince fiktif işlem gerçekleştirildiği yönündeki kendi kararını ortadan kaldırmak yönünde karar alması hallerinde, Birlik tarafından yaptırımın kaldırıldığı hususu (II) numaralı maddede belirtilen kurum ve kuruluşlara derhal bildirilir. V. Bir üye tarafından kendisine tahsis edilmiş bulunan fiziki POS cihazını ve/veya sanal POS’un kullanıcı adı ve şifresini, bayi alt-bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden işyerlerine kullandıran üye işyerleri, bu işyerlerinin tanınması amacıyla gerekli bilgi ve belgeleri ilgili üyeye bildirir. Bahse konu işyerlerine ilişkin olarak, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem kararı alınması halinde, (III) numaralı bentte yer alan yaptırımlar bu işyerleri hakkında uygulanır. Üye, bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında yukarıda tarif edilen şekilde çalışan işyerlerine yönelik olarak, üye işyerleri için alınan ve işyerlerini münferit olarak tanımlamaya yarayan “BKM genel işyeri numarası” adı verilen referansı (Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından üretilen ‘BKM Unique ID’) temin eder ve tüm işlemlerde ilgili işyerini tanımlayan bu referansın kullanılmasını sağlar. Bu madde hükmünde konu edilen ve bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyerleri açısından işbu mesleki tanzim kararı 01.01.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
VI. İş bu Mesleki Tanzim kararı, 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girer. Tebliğ olunur. Ek:1 Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin Oluşumu, Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Tebliğ |
POS cihazları, banka kartları veya kredi kartlarının amaç dışı kullanılması suretiyle yapılan muvazaalı işlemi (Bundan sonra bu tip işlemler “Fiktif İşlem” olarak adlandırılacaktır) gerçekleştiren üye işyerlerinin belirlenmesi amacıyla, Birlik Statüsünün 4 üncü maddesinin bir ve ikinci fıkralarının (s) bendi ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Birliklerin görev ve yetkileri” başlıklı 80 inci maddesi ile “Organlar ve statü” başlıklı 81 inci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde, aşağıda belirtilen mesleki tanzim kararı alınmıştır. Buna göre; I. Aşağıda tanımlanan kriterlerden herhangi birinin oluşması durumunda, söz konusu üye işyerleri fiktif işlem gerçekleştirmiş sayılacaktır: 1. Bu konuda kesinleşmiş bir yargı kararının varlığı. 2. Bu konuda kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilmiş bir idari kararın varlığı. 3. Yukarıda belirtilen fiktif işlemler dışında, Ek:1’de çalışma esas ve usullerine yer verilen Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin fiktif işlem kararının varlığı. Üyeler, aralarında herhangi bir üye işyeri anlaşması olup olmadığına bakılmaksızın, bir üye işyeri hakkında, yukarıdaki (1) ve (2) numaralı bentlerde yer verilen hususlardan herhangi birinin varlığını öğrenmeleri halinde, bu durumu derhal Türkiye Bankalar Birliği’ne bildirmekle yükümlüdürler. II. Türkiye Bankalar Birliği, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem gerçekleştirdiği tespit edilen üye işyerlerini, üyelerinin yanı sıra, Türkiye Katılım Bankaları Birliği üyelerine, Türkiye Katılım Bankaları Birliği ile Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.’ye derhal tebliğ eder.
III. Üyeler, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararlarının kendilerine bildirimini takiben en geç yedi gün içinde, farklı BKM Genel İşyeri Numarası (Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından üretilen ‘BKM Unique ID’) olsa bile, TCKN/VKN altındaki üye işyerlerine tahsis ettikleri fiziki ya da sanal, tüm POS terminallerini işleme kapatırlar ve aynı süre içerisinde varsa üye işyeri sözleşmelerini fesih ihbarında bulunarak sona erdirirler 2. Ayrıca bu üye işyerleriyle bir yıl süre ile üye işyeri anlaşması yapamazlar ve POS tahsis edemezler. 3. (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararı tarihinden itibaren beş yıl içinde, aynı eylemin tekrarlanması halinde yukarıda belirtilen bir yıllık süreyi üç yıl olarak uygularlar. IV. İlgili üye işyerinin fiktif işlem gerçekleştirmediğine dair kesinleşmiş yargı kararının ibrazı veya kamu kurum ve kuruluşlarının ya da Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin üye işyerince fiktif işlem gerçekleştirildiği yönündeki kendi kararını ortadan kaldırmak yönünde karar alması hallerinde, Birlik tarafından yaptırımın kaldırıldığı hususu (II) numaralı maddede belirtilen kurum ve kuruluşlara derhal bildirilir. V. Bir üye tarafından kendisine tahsis edilmiş bulunan fiziki POS cihazını ve/veya sanal POS’un kullanıcı adı ve şifresini, bayi alt-bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden alt işyerlerine kullandıran üye işyerleri; bu şekilde çalıştıkları alt işyerlerinin tanınması amacıyla Ek:2 de yer alan gerekli bilgi ve belgeleri ilgili üyeye bildirir. Alt-işyerlerine ilişkin olarak, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem kararı alınması halinde, (III) numaralı bentte yer alan yaptırımlar, bu alt işyerleri hakkında uygulanır. Üyeler, alt işyerlerinin ayrıştırılmasını temin etmek amacıyla Ek2’de yer alan bilgi ve belgeleri kullanarak alt işyerlerini de BKM nezdinde münferit olarak tanımlamaya yarayan “BKM genel işyeri numarası”nı temin ederler ve üye işyerinden üyeye gönderilecek mesaj bilgileri içerisinde TCKN/VKN bilgisini, BKM’ye iletilecek otorizasyon ve takas mesajlarında ise BKM Genel İşyeri numarasını kullanılırlar. Bu madde hükmünde konu edilen ve bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyerleri açısından işbu mesleki tanzim kararı 01.01.2016* tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Sigortacılık (5960,6300,6363 MCC kodları), Hava Taşımacılığı (MCG 4 havayolları dahilindeki tüm MCC’ler) ve Seyahat Acenteleri (4722 MCC Kodu) sektörleri alt işyerleri için bu maddenin uygulaması 01.01.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girer. VI. İş bu Mesleki Tanzim kararı, 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girer. Tebliğ olunur. Ek:1 Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin Oluşumu, Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Tebliğ Ek:2 Ana Bayiden Alt Bayiye İlişkin İstenecek Bilgiler |