PayPal BDDK’dan Lisans Alamadı, Türkiye’deki Faaliyetlerini Durduruyor, Peki İnternet Girişimleri Ne Yapacak?
Ödeme ve elektronik para hizmetleri sektörünün 27.06.2013 tarihinde yayımlanan “6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” (Kanun) ile bir düzenlemeye tabi kılındığını 08 Mart 2015 tarihinde burada yayımladığımız yazımızda belirtmiştik. 6493 sayılı Kanun ile Kanun kapsamındaki ödeme hizmetlerini sunmak ve elektronik para ihracı faaliyetinde bulunmak isteyen ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının belirlenen nitelikleri taşıması, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK)’ndan faaliyet izni alarak Kurumun denetimi ve gözetimine tabi şekilde faaliyet göstermeleri zorunlu kılınmıştı.
6493 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödeme hizmetleri sunmakta ya da elektronik para ihraç etmekte olan kuruluşların ilgili alt düzenlemelerin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde BDDK’ya başvuruda bulunarak öngörülen izinleri almaları gerekiyordu. Söz konusu Kanuna dayanılarak hazırlanan “Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” (Yönetmelik) 27.06.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandığı için bu bir yıllık geçiş süreci 27.06.2015 tarihinde sona ermişti.
Dolayısıyla 6493 sayılı Kanun’dan önce ödeme hizmetleri sunmakta ya da elektronik para ihraç etmekte olan kuruluşların 27.06.2015 tarihine kadar ilgili mevzuata uygun şekilde BDDK’ya faaliyet izni başvurusunda bulunmaları gerekiyordu. Halen bu izin süreci devam ediyor ve BDDK, yetkilendirdiği ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarını internet sitesinde ilan ediyor. Kurum internet sitesindeki bilgilere göre şu ana kadar 14 ödeme kuruluşu ve 6 elektronik para kuruluşu BDDK’dan yetki almış durumda. Henüz yetkilendirilmemiş kuruluşlar ise 27.06.2015 tarihine kadar BDDK’ya faaliyet izni başvurusunda bulunmuş olmaları ve Kurum tarafından yetki taleplerinin red edilmemiş olması şartıyla faaliyetlerine devam edebiliyorlar.
Bugüne kadar ilgili firmalarla BDDK arasında yürüyen bu hukuki süreç, dün (30.05.2016) dünya çapında ödeme hizmetleri veren PayPal’in internet sitesinde yayımlanan yerel düzenleyici kuruluşa (BDDK) yaptıkları lisans başvurusunun reddi ve BDDK’nın, PayPal’ın Türkiye’deki faaliyetlerinin durdurulması talimatı doğrultusunda 6 Haziran 2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye’deki müşterilerinin PayPal hesapları üzerinden para gönderme ve alma işlemi yapamayacakları, müşterilerinin PayPal hesaplarına giriş yapıp varsa hesaplarındaki bakiyeyi Türkiye’deki banka hesaplarına aktarabilecekleri duyurusu üzerine bir anda bir çok kişinin gündemine girdi.
Bunun sebebi PayPal’in özellikle start-up aşamasındaki internet sitelerinin müşterilerinin ödeme kabul etmelerinde sağladığı kolaylıklar. Bugün Twitter’da yer alan bir istatistik Türkiye’de 4.193 sitenin (sadece IP’si TR olan) PayPal’i kullandığını gösteriyor. Buna Türkiye’ye yönelik yayım yapan ve yurt dışında host edilen web sitelerini de ekler isek önemli sayıda Türk internet girişimcisinin BDDK’nın kararından olumsuz yönde etkilendiğini anlamak kolay olacaktır. Buna PayPal ile ödeme yapan ve özellikle yurtdışından mal veya hizmet satın alan kitleyi de eklediğimizde yine oldukça önemli sayıda kişinin 06 Haziran 2016 tarihinden sonra sadece PayPal aracılığıyla ödeme kabul eden yurt dışı internet sitelerinden alışveriş yapamaz duruma geleceğini görüyoruz.
PayPal’in duyurusunda lisans başvurusunun reddi ile ilgili detay bir bilgi yer almadığından sebebini bilmemiz mümkün olmamakla birlikte söylentiler şirketin BDDK’nın 27.06.2014 tarihli ve 29043 sayılı Resmi Gazete’de yayımladığı “Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ“de yer alan kuruluşların birincil ve ikincil sistemlerini yurt içinde (Türkiye’de) bulundurmaları zorunluluğuna uyum sağlayamadığı yönünde. Tabi bu bir rivayetten ibaret.
Bilgi sistemlerine ilişkin sınırlamalar
MADDE 16 – (1) Kuruluşların birincil ve ikincil sistemlerini yurt içinde bulundurmaları zorunludur.
(2) Aynı kuruluşun kullanıcıları ya da farklı kuruluşların kullanıcıları arasındaki ödeme işlemlerinin yürütülmesinde kullanılan tüm bilgi sistemleri ve bunların yedeklerinin yurt içinde bulunması esastır. Bu kapsamda dış hizmet alınması halinde, dış hizmet sağlayıcının söz konusu hizmete ilişkin faaliyetleri yürütmede kullandığı bilgi sistemleri ve bunların yedekleri de yurt içinde tutulur.
(3) Ödeme işleminin taraflarından birinin, kuruluşun kullanıcısı olmadığı durumlarda, kuruluş işlemin kendi tarafında gerçekleşen kısımları için bu Tebliğ hükümlerine tabidir.
(4) Ödeme işleminin taraflarından birinin hizmet sağlayıcısının yurtdışında bulunması halinde; kendi kullanıcısına karşı tüm sorumluluğun kuruluşta olması ve kuruluşun söz konusu işlemleri kendi adına ve hesabına yürütmesi kaydıyla, yurt dışında bulunan hizmet sağlayıcıdan hizmet alınabilir veya bununla işbirliği yapılabilir. Bu fıkra kapsamında alınan hizmetler ile ilgili olarak 11 inci maddede yer alan hükümler uygulanmaz.
BDDK’nın verdiği kararın muhakkak ki yasal bir gerekçesi bulunmaktadır. Ancak, bir yandan da PayPal gibi kuruluşların hizmet verdikleri ekosistemlerin (internet start-uplarının, freelance iş yapan kişilerin) bu karardan yaşadıkları olumsuzlukların düşünülmesi gerekiyor. PayPal ile ödeme kabul eden site ve kişilerin girişimlerini geliştireceği ekosistemlerin düzgün bir şekilde işlemesine Avrupa ve ABD’de özel bir önem veriliyor ve bu tip girişimcilerin ihtiyaç duydukları ulusal ve uluslar arası kaynaklara ulaşımları kolaylaştırılıyor.
Benzer bir durum geçmişte Moody’s, Standart & Poor’s gibi uluslar arası derecelendirme kuruluşlarının BDDK tarafından tanınması ve yetkilendirilmesi sürecinde de yaşanmış; daha sonrasında bu sorun BDDK’nın derecelendirme kuruluşlarına ilişkin yayımladığı düzenlemede uygulamada yaşanan sorunlar göz önüne alınarak yapılan değişiklikler ile giderilmişti. PayPal’in yetkilendirme sürecinde yaşanan olumsuzluk da direkt şirketin uyum sağlaması gereken bilgi sistemlerinin bulundurulacağı lokasyon gibi gereklilikler dışında bir sorundan kaynaklanıyorsa; diğer bir ifadeyle uluslar arası bir kuruluşun yerel regülasyonun bazı noktalarına uyum sağlamasının mümkün olmaması gibi yapısal bir sorun varsa burada da derecelendirme kuruluşlarına yapılan çözümün bir benzerinin PayPal gibi uluslar arası ödeme kuruluşları için de yapılabileceğini düşünüyoruz.
Hamdi GİRGİN
“ÖNEMLİ NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir.”