Özkaynak Hesaplamasına Dahil Edilecek Borçlanma Araçlarına (Sermaye Benzeri Kredilere) İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ

07.06.2018 tarihli ve 30444 sayılı Resmi Gazete’de BDDK tarafından “Bankalarca Özkaynak Hesaplamasına Dahil Edilecek Borçlanma Araçlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” (Tebliğ) yayımlandı. Tebliğ, bankaların sermaye benzeri kredi (SBK) niteliğindeki borçlanma aracı ihraçları ve kredi temini süreçleri için, ilgili borçlanma aracının BDDK mevzuatındaki gereklilikleri taşıdığına dair bağımsız denetçi görüşü alınması ve ihraç öncesi ilgili aracın hisse senedine kolayca dönüştürülebilmesi için gerekli ön izinlerin alınmış olması gibi önemli düzenlemeler getiriyor. Bu düzenlemelere ilişkin özet bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

TEBLİĞ’İN KONUSU

Bu Tebliğ, bankalarca özkaynak hesaplamasına (ilave ana sermaye ve katkı sermayeye) dahil edilecek borçlanma araçlarının (sermaye benzeri kredilerin), bankanın solo veya konsolide çekirdek sermaye yeterliliği oranının % 5,125’in altına düşmesi halinde kayıtlardan silinmesine, değer azaltımına tabi tutulmasına veya hisse senedine dönüştürülmesine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

TEBLİĞ’İN KAPSAMI

Tebliğ’in muhtelif kısımlarında özkaynak hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçları ibaresi geçmesine karşın tanımlar kısmında yapılan açıklama ile bu nitelikte olduğu BDDK’ca uygun görülen kredilerin de aynı düzenleme kapsamında olduğu belirtilmiş. Dolayısıyla ilave ana sermaye ve katkı sermayeye dahil edilen sermaye benzeri krediler gerek borçlanma aracı (tahvil, eurobond vb.) gerekse de kredi şeklinde temin edilmiş olsa da Tebliğ’deki düzenlemeler kapsamına giriyor.

SERMAYE BENZERİ KREDİLERİN YÖNETMELİKTEKİ KOŞULLARI TAŞIDIĞINA İLİŞKİN BAĞIMSIZ DENETÇİDEN GÖRÜŞ ALINMASI

Tebliğ’in 4 üncü maddesine göre özkaynak hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının (sermaye benzeri kredilerin) “Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik” (Yönetmelik)’in 7 veya 8 inci maddelerinde belirtilen şartları haiz olduğunun bağımsız denetim kuruluşu tarafından verilecek görüş ile teyit edilmesi zorunlu kılınmış. Buna göre 07.06.2018 tarihinden itibaren sermaye benzeri kredilere ilişkin ihraç ve kredi temini süreçlerinde, bu kredilerin Özkaynaklar Yönetmeliği’ndeki şartları taşıdığına dair bağımsız denetçilerden görüş alınması gerektiği anlaşılıyor.

TETİKLEYİCİ OLAY

Bankanın özkaynak hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarının kayıtlardan silinmesi, değer azaltımı veya hisse senedine dönüştürülmesi için tetikleyici olay Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmeliğe uygun olarak bankanın solo veya konsolide çekirdek sermaye yeterliliği oranının % 5,125’in altına düşmesi olarak belirlenmiş.

TETİKLEYİCİ OLAYIN GERÇEKLEŞMESİ

Tebliğ’in 8 inci maddesine göre ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen bir sermaye benzeri krediye (AT1 Capital) ilişkin tetikleyici olayın gerçekleşmesi halinde, ilgili banka, derhal BDDK’yı ve bu borçlanma aracını elinde bulunduranları bilgilendirmekle sorumlu.

İlave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarının kayıtlardan silinecek, değer azaltımına veya hisse senedine dönüştürülecek tutarları, Kanun’un BDDK’ya vermiş olduğu yetkiler çerçevesinde alınacak tedbirler saklı kalmak kaydıyla, bankalar tarafından tetikleyici olayın gerçekleşmesini müteakip bir ay içinde belirlenecek. BDDK, gerek gördüğü hallerde bu süreyi değiştirebilecek.

KAYITTAN SİLME, DEĞER AZALTIMI VE HİSSE SENEDİNE DÖNÜŞTÜRME SIRASI

Tebliğ’in 5 inci maddesine göre bankanın özkaynak hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarının (sermaye benzeri kredilerin) kayıtlardan silinmesi, değer azaltımı veya hisse senedine dönüştürülmesi sırası bakımından, ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçları, katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarından önce gelecek.

Ancak, katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen sermaye benzeri krediler, sadece Yönetmeliğin 8/2/ğ bendindeki şartların oluşması halinde kayıtlardan silinebildiği veya hisse senedine dönüştürebildiği için bu kuralın katkı sermaye içindeki SBK’lar için ilgili Yönetmelik maddesi çerçevesinde “bankanın maruz kaldığı zararlar nedeniyle bankanın faaliyet izninin kaldırılması veya TMSF’ye devredilmesi ihtimalinin belirmesi halinde BDDK’nın alacağı karara istinaden geçerli olabileceğini” düşünüyoruz.

Bankanın ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen birden fazla sermaye benzeri kredisinin bulunması durumunda, kayıtlardan silinme, hisse senedine dönüştürme veya değer azaltımı, ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen her bir borçlanma aracının ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen toplam borçlanma araçları içerisindeki payı dikkate alınmak suretiyle orantılı bir şekilde uygulanacak. Bu hüküm, katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçları bakımından da geçerli.

HİSSE SENEDİNE DÖNÜŞTÜRÜLMEYE DAİR ESASLAR

1- Özkaynak hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının hisse senedine dönüştürme mekanizması ile ihraç edilebilmesi için ihraç öncesinde genel kurul kararı alınması zorunlu bulunuyor (md. 7/1).

2- Hisse senedine dönüştürme mekanizması ile ihraç edilecek sermaye benzeri kredi / borçlanma araçları bakımından bu gerekliliğin ortaya çıkması halinde, bahse konu borçlanma aracının sözleşmesinde / ihraç belgesinde belirtilmiş hisse senedi ihracının hemen yapılabilmesini teminen gerekli tüm ön izinlerin ilgili mercilerden alınması zorunlu (md. 7/2).

Bu ön izinler ne olabilir diye baktığımızda ise akla ilk olarak bankanın kayıtlı sermaye sistemine geçmiş olması gerektiği geliyor. Kayıtlı sermaye sistemi önceden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 12’nci maddesi uyarınca sadece hisse senetlerini halka arz etmek üzere kurulan anonim ortaklıklar ile kurulmuş olup da sermaye artırmak suretiyle hisse senetlerini halka arz edecek olan anonim ortaklıklar için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’ndan izin almak şartı ile kullanılabilen bir sistem iken, 01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile halka kapalı olan anonim şirketlerin de bu sisteme geçmesine olanak tanındı. Kayıtlı sermaye sistemi, anonim ortaklıklara, esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla, şirket genel kurulu tarafından önceden belirlenmiş bir sermaye tavanını (kayıtlı sermaye tavanı) aşmamak kaydıyla yönetim kurulu kararı ile sermaye artırmalarına (pay çıkarabilmelerine) izin veriyor. Bunun dışındaki esas sermaye sisteminde ise şirket sermayesi, ancak genel kurulun alacağı karara istinaden artırılabiliyor ve bu artırım bir kerede yapılıyor.

Kayıtlı sermaye sistemine ilişkin düzenlemeler hisseleri halka arz edilmiş anonim ortaklıklar için 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 18 inci maddesinde yer alırken halka kapalı anonim ortaklıklar için ise bu konuda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca yayımlanmış özel bir düzenleme bulunuyor: 19.10.2012 tarihli ve 28446 sayılı Resmi Gazete’de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan “Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerde Kayıtlı Sermaye Sistemine İlişkin Esaslar Tebliğ“.

Bu Tebliğ’in 6 ncı maddesine göre; kayıtlı sermaye sistemini kabul etmek veya bu sisteme geçmek isteyen şirketler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne başvurarak izin alırlar. Bu izin; 6102 sayılı Kanun’un 333 üncü maddesi uyarınca kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği izne tabi olan şirketlere, kuruluş veya esas sözleşme değişikliği izni ile birlikte verilir. Kayıtlı sermaye sistemine kabul edilmesine veya bu sisteme geçmesine izin verilen şirketlerin kayıtlı sermaye tavanı içinde yapacakları sermaye artırımlarında Bakanlık izni aranmaz.

HALKA AÇIK OLMAYAN ŞİRKETLERDE KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNE İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

Genel Müdürlüğe başvuru ve Bakanlık izni

MADDE 6 – (1) Kayıtlı sermaye sistemini kabul etmek veya bu sisteme geçmek isteyen şirketler, Genel Müdürlüğe başvurarak izin alırlar. Bu izin; Kanunun 333 üncü maddesi uyarınca kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği izne tabi olan şirketlere, kuruluş veya esas sözleşme değişikliği izni ile birlikte verilir. Kayıtlı sermaye sistemine kabul edilmesine veya bu sisteme geçmesine izin verilen şirketlerin kayıtlı sermaye tavanı içinde yapacakları sermaye artırımlarında Bakanlık izni aranmaz.

Buna göre, hisse senedine dönüştürme mekanizması ile ihraç edilecek borçlanma aracı veya bu mekanizma ile temin edilecek sermaye benzeri kredi öncesinde Tebliğ’de belirtilen ön iznin karşılanması koşulu olarak bankanın kayıtlı sermaye sistemine geçmiş olması gerektiğini ve kayıtlı sermaye tavanının mevcut çıkarılmış sermayesi ile birlikte ilgili borçlanma aracının hisse senedine çevrilmesi durumunda oluşacak sermayeyi içerecek bir miktarda olması gerektiğini söyleyebiliriz.

Burada ziyaret edilebilecek bir başka düzenlemede, Sermaye Piyasası Kurulu’nun VII-128.8 Sayılı Borçlanma Araçları Tebliği. Eğer sermaye benzeri kredi temini hisse senedine dönüştürme mekanizması ile ihraç edilecek borçlanma aracı şeklinde yapılırsa, SPK’nın bu Tebliği’nde “paya dönüştürülebilir tahvil (PDT)” şeklinde tanımlanan borçlanma aracına llişkin esaslara uygun ihraç sürecinin takip edilmesi ve SPK başvurusunun yapılması gerekiyor.

3- Özkaynak hesaplamasına dahil edilen bir borçlanma aracının hisse senedine dönüştürülebilmesi için borçlanma aracına ilişkin sözleşmede/ihraç belgesinde, aşağıda (a) veya (b) şıklarında belirtilen unsurlardan biri ile (c) şıkkında belirtilen unsurun yer alması şart koşulmuş:

a) Dönüştürme oranı ile dönüştürme işleminde ihraç edilecek azami hisse senedi tutarı.

b) Dönüştürme aralığı.

c) Dönüştürme oranı veya aralığının hesaplanmasında kullanılacak hisse senedi fiyatının belirlenmesine ilişkin yöntem.

4- Yapılacak dönüştürme işlemi sonrasında bir kişinin banka sermayesindeki doğrudan veya dolaylı payının nitelikli hale gelmesi (%10’u aşması) veya bu oranın altına düşmesi halinde bu hisse senetlerini edinen kişilerin temettü hariç ortaklık haklarını kullanabilmeleri için BDDK’dan izin almaları gerekecek. Bu izin süresinde ya da BDDK’nın pay edinimine izin verilmemesi halinde söz konusu paylardan doğan temettü hariç ortaklık hakları başkaca bir işleme gerek kalmaksızın BDDK’nın bildirimi üzerine TMSF tarafından kullanılacak.

GEÇİCİ DEĞER AZALTIMI SONRASI YAPILACAK DEĞER ARTIRIMI

1- Geçici değer azaltımı sonrası yapılacak değer artırımı, sadece tetikleyici olayın gerçekleşmesine bağlı olarak değeri azaltılan ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçları (sermaye benzeri krediler) için uygulanabiliyor(md. 9/1). Diğer bir ifadeyle bu yöntem katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen sermaye benzeri krediler için uygulanamıyor.

2- Sermaye benzeri kredilerin değerinin azaltılmasının, bankanın maruz kaldığı zararlar nedeniyle faaliyet izninin kaldırılması veya TMSF’ye devredilmesi ihtimalinin belirmesi halinde BDDK’nın alacağı karara istinaden gerçekleştirilmiş olması halinde ise bu SBK’lar değer artırımına tabi tutulamıyor.

3- Geçici değer azaltımı sonrası yapılacak değer artırımı ile azaltılmış anapara tutarı üzerinden yapılacak temettü veya faiz ödemelerinin toplamı; değer azaltımına tabi olan borçlanma araçlarının azaltım öncesi nominal değerleri toplamının, bankanın ana sermaye tutarına bölünmesi suretiyle bulunan oran ile bankanın dağıtıma esas dönem net kârının çarpılması suretiyle bulunan tutarı aşamayacaktır. Bu hesaplama değer artırımının gerçekleştirileceği sırada yapılacaktır.

4- Yapılacak değer artırımı, değer azaltımına tabi tutulan her bir borçlanma aracının değer azaltımına tabi tutulan borçlanma araçlarının toplamı içerisindeki payı dikkate alınmak suretiyle orantılı bir şekilde uygulanmalı.

5- Geçici değer azaltımı sonrası yapılacak değer artırımları ile azaltılmış anapara tutarı üzerinden yapılacak temettü veya faiz ödemelerinin toplamı; kâr dağıtımı gibi değerlendirilecek ve Sermaye Koruma ve Döngüsel Sermaye Tamponlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine ve BDDK’ca kâr dağıtımına ilişkin olarak belirlenen diğer kısıtlamalara tabi tutulacak (md. 10/1/ç).

Yönetmelik yayımı tarihi olan 07.06.2018 tarihinde yürürlüğe girdi.

Saygılarımızla,

Hamdi GİRGİN

“NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir.”

BANKALARCA ÖZKAYNAK HESAPLAMASINA DAHİL EDİLECEK BORÇLANMA ARAÇLARINA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ