Noterlerce Taşınmaz Satış Sözleşmesi Yapılabilecek
7413 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Kanun”), 28.06.2022 tarihli ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Torba Kanun ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nda değişiklik yapılarak noterlerin atanma veya nakil, göreve başlama ve istifa etmiş sayılma hususlarında düzenleme yapılmış, noterlere taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapmak ve bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi hâlinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh vermek, taşınmaz satış sözleşmesi yapmak yetkisi verilmiştir.
Söz konusu Torba Kanun ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu’ndaki taşınmaz satışı ile ilgili öne çıkan değişiklere özetle aşağıda yer verilmiştir:
- Taşınmaz satış sözleşmesinin noterler tarafından da yapılabilmesi imkânı getirilmektedir. Bir başka deyişle noterlere 01.01.2023’ten itibaren başlamak üzere taşınmaz satış sözleşmesi yapma görevi verilmektedir. Buna göre taşınmaz satış sözleşmesi hem tapu müdürlüklerinde hem de noterliklerde yapılabilecektir. Noterin yapacağı taşınmaz satış sözleşmesi ayrı bir hukuki rejime tabi olmayıp, tapu memurları tarafından yapılan satış sözleşmeleri ile aynı kurallara bağlı olacaktır.
- Noterlere taraflardan birinin talep etmesi halinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla taşınmaz satış vaadi sözleşmesini tapuya şerh edebilme imkânı verilmektedir. Hâlihazırda taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri noterler tarafından yapılabilmekte ve taraflardan birinin istemi üzerine tapu müdürlüğü tarafından tapu siciline şerh edilebilmektedir. Düzenlemeye göre tapu müdürlüklerinin yanında noterler tarafından da tapu bilişim sistemi vasıtasıyla, taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri tapuya şerh verilebilecektir.
- Noterlerin taşınmaz satışı için yapılan başvuru üzerine uygulayacağı usul ve esaslar düzenlenmektedir. Taşınmaz satış sözleşmesi, noterlerce tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alınarak bu sisteme kaydedilecektir. Sözleşme, sisteme kaydedildikten sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu kütüğüne tescili sağlanacaktır. Ayrıca satış sözleşmesi ile diğer belgeler, noter tarafından tapu bilişim sistemine aktarılacak ve fiziki olarak arşivlenecektir.
- Bilindiği üzere tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumlu olup Devletin, zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücu hakkı saklıdır. Noterlerde düzenlenen taşınmaz satış sözleşmeleri sebebiyle doğacak zarardan dolayı sorumluluk hükmü açık bir şekilde düzenlenmektedir. Bu tür zararlar bakımından Devletin asli sorumluluğu muhafaza edilmekte ancak noterlerin de kişisel olarak sorumlu olduğu açıkça hükme bağlanmaktadır. Zarara uğrayanın, zararının tazmini için Devlete veya notere karşı dava açması mümkündür. Notere karşı açılacak davaların tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görüleceği de hüküm altına alınmaktadır.
- Taşınmaz satış sözleşmesinin noterler tarafından yapılmasına ilişkin uygulamaya ayrıntıları Adalet Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir.
- Anılan Torba Kanun’da düzenlenen taşınmaz satış sözleşmesinin noterlerce yapılabilmesi; bilişim sisteminin 1.1.2023 tarihine kadar kurulduğunun Adalet Bakanlığı resmî internet sitesinde duyurulduğu tarihten itibaren uygulanmaya başlanacaktır.
Taşınmaz satış sözleşmesinin 01.01.2023’ten itibaren noterlerce yapılma imkânının getirilmesi; finansal kuruluşlarda özellikle teminata alınan, elden çıkarılacak gayrimenkul vb. süreçlerin etkin yönetimi açısından önem taşımakta diyebiliriz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
