MASAK’a Şüpheli Durumlarda Mahkeme Kararı Olmaksızın Geçici Süreli Mal Varlığı Dondurma Yetkisi Verildi

26 Nisan 2016 tarihli ve 29695 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan “6704 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (6704 Sayılı Torba Kanun, Torba Kanun) ile “5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun”a 19 uncu maddesinden sonra gelmek üzere eklenen aşağıdaki madde ile Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK)’na, yükümlüler (bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler ile noterler ve spor kulüpleri) nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen veya halihazırda devam eden işlemlerin aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması durumunda mahkeme kararına gerek olmaksızın Maliye Bakanı’nın izni ile 7 iş günü süre ile mal varlığı dondurma yetkisi verildi.

İşlemlerin ertelenmesi

MADDE 19/A- (1) Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da hâlihazırda devam eden işlemleri, işleme konu malvarlığının aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması üzerine; Başkanlıkça şüpheyi teyit etmek, işlemi analiz etmek ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla yedi iş günü süreyle askıya almaya veya bu işlemlerin aynı süreyle gerçekleşmesine izin vermemeye Bakan yetkilidir.

(2) Bu yetki, yabancı bir muadil kuruluşun işlemin askıya alınması veya gerçekleşmesine izin verilmemesi yönündeki gerekçeli talebinde yer alan işlemler hakkında da Başkanlıkça aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe görülmesi şartıyla mütekabiliyet ilkesi gözetilerek kullanılabilir.
(3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.

MASAK, yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmakta olan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlerin karapara aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe duyduğu takdirde Maliye Bakanı izni ile kullanacağı 7 iş günü süreli askıya alma veya bu süre boyunca işlemlerin gerçekleştirilmemesi yetkisini duyulan şüpheyi teyit etmek, işlemi analiz etmek ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara (mahkemelere) intikal ettirmek amacıyla kullanacak.

5549 sayılı Kanuna eklenen 19/A maddesi ile MASAK’a verilen bu yetki, yabancı bir muadil kuruluşun işlemin askıya alınması veya gerçekleşmesine izin verilmemesi yönündeki gerekçeli talebinde yer alan işlemler hakkında da MASAK tarafından da işlemde şüphe bulunması şartıyla mütekabiliyet ilkesi gözetilerek kullanılabilecek.

Kanun maddesi yayımlandığı tarih olan 26 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmekle birlikte bu maddenin uygulamasına ilişkin detaylar Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir Yönetmelik ile belirlenecek. Bu Yönetmelik yayımlandıktan sonra yukarıdaki Kanun maddesi uyarınca MASAK tarafından kullanılacak olan geçici mal varlığı dondurma yetkisinin işleyiş detaylarını daha net öğrenebileceğiz.

Mevcut mevzuatımız uyarınca kişilerin mal varlıklarının dondurulması veya mal varlıklarına tedbir uygulanması için mahkeme kararı gerekiyor. 6415 sayılı Kanun uyarınca da, terör ve terörizmin finansmanıyla mücadele amacıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1267 (1999), 1988 (2011) ve 1989 (2011) sayılı kararlarıyla listelenen kişi, kuruluş veya organizasyonların tasarrufunda bulunan malvarlıklarının dondurulması veya bir yabancı devlet hükümeti tarafından ülkemizden bir kişi, kuruluş veya organizasyonun tasarrufunda bulunan malvarlığının dondurulmasına ilişkin yapılan taleplerin yerine getirilmesi ise bu konu hakkında alınacak Bakanlar Kurulu Kararı’nın Resmi Gazete’de yayımlanması ile mümkün oluyor. Torba Kanun ile “5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun”da yapılan değişiklikle MASAK verilen yetki bu anlamda geçici süre (7 iş günü) ile de olsa Kurum’un, mahkeme kararı ya da Bakanlar Kurulu Kararı olmaksızın Maliye Bakanı’nın izni ile şüpheli gördüğü işlemleri askıya almasını veya bu işlemleri 7 iş günü boyunca durdurmasını sağlayacak.

Yine 6704 sayılı Torba Kanun ile yapılan başka bir değişiklik ile de, “6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun“un “Terörizmin Finansmanı Suçu” başlıklı 4 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklendi. Böylece 6415 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesi kapsamında suç olarak düzenlenen fiillerin gerçekleştirilmesinde tümüyle veya kısmen kullanılması amacıyla veya kullanılacağını bilerek ve isteyerek bir teröriste veya  terör örgütlerine fon sağlayan veya toplayan kişiler hakkında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 133, 135, 139 ve 140 ıncı maddelerindeki tedbirlerin uygulanabilmesi sağlanmış oldu.

“(7) Bu suç bakımından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun;

a) 133 üncü maddesinde yer alan şirket yönetimi için kayyım tayini,

b) 135 inci maddesinde yer alan iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması,

c) 139 uncu maddesinde yer alan gizli soruşturmacı görevlendirilmesi,

ç) 140 ıncı maddesinde yer alan teknik araçlarla izleme,

tedbirlerine ilişkin hükümler uygulanabilir.”

Hamdi GİRGİN

“NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir.”

Hamdi İlkay Girgin

Makalenin yazarı Hamdi Girgin 2001 – 2004 yılları arasında Bankalar Yeminli Murakıp Yardımcısı, 2004 yılından 2010 yılı sonuna kadar da Bankalar Yeminli Murakıbı olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nda görev yaptı. 2011 yılı başından bu yana özel bir bankada Mevzuat ve Uyum Müdürü olarak görev yapmaktadır. Bankacılık, AML ve sermaye piyasası mevzuatı başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.