Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Yönetmelikte Yapılması Planlanan Değişiklik
BDDK tarafından 22 Haziran 2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan “Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlara İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” (Yeni Karşılıklar Yönetmeliği) hakkındaki detaylı incelememize 24 Ekim 2016 tarihli yazımızda yer vermiştik. Söz konusu Yönetmelik henüz yürürlüğe girmeden bir değişikliğe uğrayacak gözüküyor.
30 Kasım 2016 tarihinde BDDK internet sitesinde ‘’Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı’’ yayımlandı. Taslak düzenleme ile 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yeni Karşılıklar Yönetmeliği’nin ‘TFRS 9 uygulamayan bankalarca ayrılacak genel karşılıklar’’ başlıklı 10 uncu maddesindeki oranlara 01.01.2018 tarihine kadar daha düşük oranda genel karşılık uygulayarak geçiş sağlayan ‘’Geçici Madde 2’’deki oranlarda değişiklik yapılacağı anlaşılıyor.
Yeni Karşılıklar Yönetmeliği’nin ‘TFRS 9 uygulamayan bankalarca ayrılacak genel karşılıklar’’ başlıklı 10 uncu maddesinin uygulanması, aynı Yönetmeliğin 9-6 maddesi uyarınca ‘’bankanın detaylı gerekçelerini içeren başvurusu üzerine, BDDK’nın bankanın faaliyetlerini de dikkate alarak yapacağı değerlendirmeye göre banka bazında izin vereceği’’ bir uygulama olsa da; Mevcut Yönetmeliğin 01.01.2017 tarihinde yürürlükten kalkacak olması sebebiyle bu maddenin uygulama alanı bulacağı kabul edilecek olursa 01.01.2017 tarihinden itibaren bankalarca ayrılacak genel karşılıkların mevcut uygulamadaki oranlarla karşılaştırması aşağıdaki gibi olmaktadır:
|
Yürürlükteki Yönetmelikteki Oranlar |
Taslak Düzenlemedeki Oranlar |
|
| Standart Nitelikli Ticari Kredileri |
Nakdiler % 1 Gayrinakdiler % 0,2 |
% 0,5 |
| Standart Nitelikli KOBİ Kredileri |
Nakdiler % 0,5 Gayrinakdiler % 0,1 |
% 0 |
| Standart Nitelikli Transit ticarete, ihracata, ihracat sayılan satış ve teslimlere ve döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere yönelik olarak kullandırılan krediler | % 0 | % 0 |
| Standart Nitelikli yukarıdakiler dışındaki krediler |
Nakdiler % 1 Gayrinakdiler % 0,2 |
% 1 |
| Yakın İzlemedeki Ticari Krediler |
Nakdiler % 2 Gayrinakdiler % 0,4 |
% 1 |
| Yakın İzlemedeki KOBİ Kredileri |
Nakdiler % 2 Gayrinakdiler % 0,4 |
% 1 |
| Yakın İzlemedeki Diğer Krediler |
Nakdiler % 2 Gayrinakdiler % 0,4 |
% 2 |
| MEVCUT YÖNETMELİKTE İSTİSNA KAPSAMINDA OLAN YENİ YÖNETMELİKTE ÖZEL DÜZENLEME OLMAYAN İŞLEMLER |
Yürürlükteki Yönetmelikteki Oranlar |
Taslak Düzenlemedeki Oranlar |
| Standart Nitelikli Kredilere Ait Veriliş Tarihinden İtibaren 5 Yıl Geçmiş Çek Yaprakları | % 0,05 |
KOBİ % 0 Ticari % 0,5 Diğer % 1 |
| Yakın İzlemedeki Kredilere Ait Veriliş Tarihinden İtibaren 5 Yıl Geçmiş Çek Yaprakları | % 0,1 |
KOBİ % 1 Ticari % 1 Diğer % 2 |
| Bedelsiz Edinilen Ortaklık Payları ile Ortaklık Paylarının Herhangi Bir Fon Çıkışı Gerektirmeyen Değer Artışları | % 0 | %1 veya %2 |
| Kredi İşlemleri Yönetmeliği Madde 16-1’deki işlemler | % 0 | % ? |
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere 2017 yılında TFRS 9 uygulamayan bankaların ayıracakları genel karşılıklara özellikle KOBİ kredileri yönünden bir istisna tanınmış gözüküyor. Ancak, düzenleme ile birlikte tereddüt yaratan birkaç husus ortaya çıkıyor:
1- Öncelikle Yeni Karşılıklar Yönetmeliği’nin 9 uncu maddesi 6 ncı fıkrasına göre, Yönetmeliğin TFRS 9 uygulamayan bankalarca ayrılacak genel karşılıklara ilişkin 10 uncu maddesinin uygulama alanı bulabilmesi için BDDK’ya banka bazında bir başvuru ve bu başvuru üzerine BDDK’nın banka bazında bir kurul kararı alması gerekiyor. Diğer bir ifadeyle, mevzuatın şeklen yorumuna alışmış bizler için 10 uncu maddenin eski Yönetmelik yürürlükten kalktığı için otomatikman yürürlüğe gireceğini kabul etmek tereddüt yaratıyor. BDDK’nın bankaların Yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 01.01.2017 tarihi ile TFRS 9’a uyum için verilen süre olan 01.01.2018 tarihi arasında hangi hükümlere göre karşılık ayıracaklarını açıklığa kavuşturması bu tereddütleri kaldıracaktır.
(6) Kurul, bankanın detaylı gerekçelerini içeren başvurusu üzerine, faaliyetlerini de dikkate alarak yapacağı değerlendirmeye göre banka bazında karşılıkların TFRS 9 yerine, 10 uncu, 11 inci, 13 üncü ve 15 inci maddeler kapsamında ayrılmasına karar verebilir.
2- Eski Yönetmelik 01.01.2017 tarihinde yürürlükten kalkacağı için Yeni Yönetmeliğin TFRS 9 uygulamayacak bankaların ayıracakları karşılıklara ilişkin maddelerinin Yönetmeliğin 9-6 maddesi gözetilmeksizin otomatikman yürürlüğe gireceği görüşü kabul edilse dahi bankaların 2017 yılındaki 1 yıllık TFRS 9 geçiş sürecinde mevcutta uyguladıkları karşılık ayırma süreçlerinde sadece bu 1 yıllık ara dönem için kapsamlı değişiklikler yapmaları gerektiği görülüyor. Bunun sebebi Yeni Yönetmeliğin TFRS 9 uygulamayan bankalara yönelik hem genel karşılık hem de özel karşılık maddelerinin mevcut yönetmeliğe göre önemli sınıflandırma ve hesaplama farklılıkları içermesi.
3- Yeni değişiklik taslağı ile mevzuatımızda daha önce bulunmayan bir ticari kredi kategorisinin geldiğini görüyoruz. Bankaların iç işleyişlerinde ve günlük hayatta ticari kredi sık kullanılan bir kavram olsa da, Yönetmelik’te yer alan bu kategoriye hangi kredi gruplarının gireceğinin açıklığa kavuşturulması yerinde olacaktır. BDDK’nın sermaye yeterliliği ve diğer düzenlemelerdeki tanımlarını esas alırsak Yeni Karşılıklar Yönetmeliği’ndeki ticari krediler kategorisine tüketici kredileri (perakende alacaklar), KOBİ kredileri, merkezi, bölgesel ve yerel yönetimlerden alacaklar, bankalar ve aracı kurumlardan alacaklar dışındaki alacakların gireceği düşünülebilecektir. Yine de bu konuda Yönetmelik uyarınca esas alınacak ticari kredi tanımına ilişkin bir açıklama yapılması uygun olacaktır.
4- Değişiklik taslağı ile bazı kredi gruplarına ilişkin genel karşılık oranları önemli ölçüde indirilmiş gözükse de, Yeni Karşılıklar Yönetmeliği bankaların gayrinakdi kredileri ve taahhütleri için ayıracakları genel karşılık oranlarında mevcut uygulamada olduğu gibi nominal risk tutarı üzerinden maktu oranlarda (standart nitelikli gayrinakdi krediler için %0,2, yakın izlemedeki gayrinakdi krediler için %0,4) genel karşılık ayrılması yerine, bu krediler için “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” hükümlerine göre hesaplanan risk tutarı üzerinden, nakdi krediler için geçerli olan genel karşılık oranlarına göre hesaplama yapılmasını öngördüğü için gayrinakdi kredi ve taahhüt riskleri yüksek olan bankalar bu düşüşten nispeten daha az etkilenecektir.
5- Son olarak mevcut karşılıklar yönetmeliğinde genel karşılık hesaplamasında düşük risk ağırlığı uygulanan ya da hesaplamadan istisna tutulan veriliş tarihinden itibaren 5 yıl geçen çek yapraklarından kaynaklanan gayrinakdi riskler ve Kredi İşlemleri Yönetmeliği’nin Madde 16-1’deki kredi sınırlarından istisna işlemler için Yeni Karşılıklar Yönetmeliği’nde istisna getirilmemiş olması bu riskler açısından bankaları olumsuz etkileyebilir.
BANKALARIN KREDİ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler (Aksi bir düzenleme olmadığı takdirde mevcutta genel karşılık ayrılmayan bu kalemlere 01.01.2017 tarihinden itibaren genel karşılık ayrılmaya başlanacaktır)
MADDE 16 – (1) Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca aşağıdaki işlemler de Kanunun 54 üncü maddesinde yer alan kredi sınırlamalarına tabi tutulmaz:
a) Teminat ya da rehin olarak veya belirli bir gerçek ya da tüzel kişiye veya risk grubuna kullandırılmak amacıyla verilenler hariç olmak üzere, bankaların birbirlerine verdikleri, vadesiz ve temdite konu olmamış üç aya kadar vadeli krediler,
b) Türkiye Bankalar Birliğince Türk Lirası Referans Faiz Oranının (TRLIBOR) tespit edilmesine yönelik olarak oluşturulan piyasalarda yapılan işlemlerden vadesiz ve temdide konu olmamış altı aya kadar vadeli olanlar,
c) Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.’ ye kullandırılan krediler,
ç) 15 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında merkezi yurt dışında kurulu bankaların Türkiye’deki şubelerinin, merkezleri ve yurt dışında kurulu diğer şubeleri ile borç-alacak kayıtlarının mutabakatsızlığından kaynaklanan günlük farklar,
d) Konsolide edilen bankalar ve finansal kuruluşlardaki ortaklık payları.
e) 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20 nci maddesi çerçevesinde Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen destek kapsamında sağlanan kefaletler karşılığı kullandırılan krediler,
f) Krediyi kullandıran banka tarafından menkul kıymet şeklinde ihraç edilen borçlanma senetleri karşılığı yapılan işlemler.
g) Türkiye’de faaliyette bulunan bankalarca, bu bankaların yabancı ülkelerde bankacılık faaliyetlerinde bulunan konsolide ettikleri ortaklıklarının yükümlülüklerine karşılık, yabancı ülkelerin yetkili mercilerine ilgili ülke mevzuatı gereğince verilen sınırsız garanti niteliğini taşıyan taahhütler.
Sonuç olarak 01.01.2017 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan taslak düzenleme bankaların ayıracakları genel karşılıklar için yeni baştan detaylı bir sınıflandırma yapmalarını gerektiriyor. Uygulamada tereddüt yaratan hususlarda dikkate alındığında kalan dar sürede bankaları yeni yönetmeliğe uyum için zorlu bir süreç bekliyor gözüküyor.
Saygılarımızla,
Loading...
Reload document 
Open in new tab 
