Kredi Sınırlarından İstisna Edilen İşlemler, Banka Risk Grubu ile Yapılan İşlemler ve Derecelendirme Notu Talep Edilecek Kredilere İlişkin Değişiklikler
25 Ocak 2019 tarihli ve 30666 sayılı Resmi Gazete’de BDDK tarafından yayımlanan “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” (Yönetmelik) ile
1- Kamu bankalarına kullandırılan kredilerin kredi sınırlarından istisna tutulmasına,
2- BDDK’ca kapsamı belirlenecek krediler için yetkilendirilmiş bir kuruluşun verdiği kredi derecelendirme notunun alınmasının zorunlu tutulmasına,
3- Bankanın dahil olduğu risk grubu ve mensupları ile yapılan; kredi işlemleri ile hizmet sözleşmeleri, mal alım satım işlemleri ve benzeri işlemler için değerlendirme, onay ve iş akış süreçlerinin yönetim kurulunca yazılı olarak belirlenmesine,
yönelik değişiklikler yapıldı.
Kamu bankalarına kullandırılan kredilerin kredi sınırlarından istisna tutulması düzenlemesi 25 Ocak 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girerken diğer düzenlemeler 1 Nisan 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Yapılan değişikliklere ilişkin detaylı açıklamalar aşağıda ilgili konu başlıkları altında yer alıyor:
1- KAMU BANKALARINA KULLANDIRILAN KREDİLERİN KREDİ SINIRLARINDAN İSTİSNA TUTULMASI
Yönetmeliğin “Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler” başlıklı 16 ncı maddesinde yapılan değişiklik ile “Sermayesinin çoğunluğu ayrı ayrı veya birlikte Hazineye, Özelleştirme İdaresi Başkanlığına, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’ne ve merkezî yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerine ait bankalara kullandırılan krediler” kredi sınırlarından istisna tutuldu.
Yönetmeliğin önceki halinde sadece Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.’ye (Eximbank) kullandırılan krediler, kredi sınırlarından istisna tutulmaktaydı. İlgili fıkranın yeni yazımından kamu sermayeli tüm bankalara kullandırılan kredilerin kredi sınırı hesaplamalarında dikkate alınmayacağı anlaşılıyor.
Kredi tanımı Bankacılık Kanunu’nun 48 inci maddesinde;
Krediler
Madde 48 — Bankalarca verilen nakdî krediler ile teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler, aval, ciro, kabul gibi gayrinakdî krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da herhangi bir şekil ve surette verilen ödünçler, varlıkların vadeli satışından doğan alacaklar, vadesi geçmiş nakdî krediler, tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş faizler, gayrinakdî kredilerin nakde tahvil olan bedelleri, ters repo işlemlerinden alacaklar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri diğer sözleşmeler nedeniyle üstlenilen riskler, ortaklık payları ve Kurulca kredi olarak kabul edilen işlemler izlendikleri hesaba bakılmaksızın bu Kanun uygulamasında kredi sayılır.“
şeklinde yapıldığı için ilgili kamu bankalarıyla yukarıdaki tanım kapsamında yapılan tüm işlemlerin kredi olarak değerlendirilerek kredi sınırlarından istisna tutulması gerekiyor.
Bu değişiklik Yönetmeliğin yayımı tarihi olan 25 Ocak 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.
2- KURULCA KAPSAMI BELİRLENECEK KREDİLER İÇİN KREDİ DERECELENDİRME NOTU ALINMASININ ZORUNLU TUTULMASI
Yönetmeliğin “Hesap durumu belgesi alınması” başlıklı 8 inci maddesinin başlığı “Hesap durumu belgesi alınması ve kredi derecelendirme notu talep edilmesi” olarak değiştirilerek maddeye eklenen yeni bir hüküm ile BDDK’ca kapsamı belirlenecek krediler için yine BDDK mevzuatı uyarınca yetkilendirilmiş bir derecelendirme kuruluşunun verdiği kredi derecelendirme notunun kullanılması zorunlu tutuldu. Yönetmelik’te yapılan bu değişiklik 1 Nisan 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek.
Bu çerçevede, hangi krediler için derecelendirme notu talep edileceği Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurul (Kurul)’unun alacağı karar sonrası netleşecek. Yönetmelik maddesinin yürürlük tarihi 1 Nisan 2019 tarihi olarak belirlendiği için söz konusu Kurul Kararı’nın bu tarihe kadar yayınlanması beklenmeli.
Hali hazırda BDDK tarafından yetkilendirilmiş 1 derecelendirme kuruluşu bulunuyor. BDDK tarafından 6 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazete’de “Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmış ve bu Yönetmelik ile yapılan değişiklikler basına yerli derecelendirme kuruluşunun kurulması ile ilişkilendirilerek yansımıştı. Hali hazırda 1 olan yetkili derecelendirme kuruluşu sayısının yeni kurulacak yerli derecelendirme kuruluşu ile birlikte 2 adete ulaşması bekleniyor.
Yukarıda belirtildiği gibi BDDK, derecelendirme notu alınması zorunlu tutulacak kredileri ayrı bir düzenleme ile belirleyecek. Ayrıca, tüm krediler için tek seferde değil bir geçiş süreci içinde (yeni kredi tahsisi, vade uzatımı ve benzeri işlemlere bağlı olarak) derecelendirme notu talep edilmesi bekleniyor.
3- BANKA RİSK GRUBU VE MENSUPLARI İLE YAPILAN KREDİ, HİZMET SÖZLEŞMELERİ, MAL ALIM SATIM VE BENZERİ İŞLEMLER İÇİN DEĞERLENDİRME, ONAY VE İŞ AKIŞ SÜREÇLERİNİN YÖNETİM KURULUNCA YAZILI OLARAK BELİRLENMESİ ZORUNLULUĞU
Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik’te yapılan ve 1 Nisan 2019 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülen bir diğer değişiklik uyarınca bankanın dâhil olduğu risk grubu ve Bankacılık Kanunu’nun 50 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen banka mensupları ve mensuplarıyla ilişkili kişilerle yapılan kredi işlemleri ile hizmet sözleşmeleri, mal alım satım işlemleri ve benzeri işlemler için değerlendirme, onay ve iş akış süreçlerinin yönetim kurulunca yazılı olarak belirlenmesi ve yine bu işlemlerden yönetim kurulunca belirlenecek önemlilik eşiği üzerinde olanların yönetim kurulunca onaylanması öngörülüyor. Yönetmelik maddesi söz konusu önemlilik eşiğine ilişkin olarak ayrıca bir sınır koyma konusunda da BDDK’ya da yetki veriyor.
Bu çerçevede, Yönetmeliğin “Kredi açma yetkisinin devri” başlıklı 5 inci maddesinin başlığı, “Kredi açma yetkisinin devri ve bankanın dâhil olduğu risk grubu ve mensuplar ile ilişkiler” şeklinde değiştirilirken ilgili maddeye bu çerçevede yeni fıkralar eklendi.
Düzenlemede yer alan hükümlere göre yukarıdaki kişilerle yapılacak işlemlere ilişkin karar ve süreçlerde yer alan kişilerin çıkar çatışmasını engelleyecek şekilde belirlenmesi, üst yönetimce, kredi tahsis ve izleme birimlerinin bu maddede düzenlenen şartlara uyum konusunda azami dikkati göstermesine yönelik tüm tedbirlerin alınması ve işlemlerin gerekli şekilde tesis edilip edilmediği ile bu işlemlerin izlenmesi ve raporlanmasının iç denetim birimlerince gözden geçirilmesi gerekiyor.
Yukarıdaki düzenlemede atıf yapılan Bankacılık Kanunu’nun 50 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen banka mensupları ve bu kişilerle ilişkili gerçek ve tüzel kişiler ise Kanun’da aşağıdaki şekilde belirlenmiş durumda:
- Yönetim Kurulu Üyeleri,
- Genel Müdür,
- Genel Müdür Yardımcıları,
- Kredi Açmaya Yetkili Mensupları,
- Bunların eş ve velayet altındaki çocukları,
- Bunların tek başlarına ya da birlikte sermayesinin % 25 veya fazlasına sahip oldukları ortaklıklar,
- Yukarıda sayılanlar dışında kalan mensupları ile bunların eş ve velâyeti altındaki çocukları,
- Mensuplarının kurduğu veya bunlar için kurulan sandık, dernek, sendika veya vakıflar.
Bu kapsamda, banka yönetim kurullarınca, kendi banka risk grubu ve yukarıda verilen kişiler (kendi banka mensupları) ile yapılan; kredi işlemleri ile hizmet sözleşmeleri, mal alım satım işlemleri ve benzeri işlemler için değerlendirme, onay ve iş akış süreçlerinin yazılı olarak belirlenmesi; bu kişilerle yapılan ve yine banka yönetim kurullarınca belirlenecek önemlilik eşiği üzerindeki hizmet sözleşmeleri, mal alım-satım işlemleri, kredi işlemleri ve benzeri işlemlerin yönetim kurullarınca onaylanması; kredilendirme ve diğer işlemlerde aranan koşulların bu işlemlere ilişkin değerlendirme, ödeme, teminatlandırma ve zarara aktarma dâhil tüm aşamalarda piyasa koşullarından farklılık arz etmemesi gerekiyor.
Ayrıca, banka üst yönetimleri, kredi tahsis ve izleme birimlerinin bu maddede düzenlenen şartlara uyum konusunda azami dikkati göstermesine yönelik tüm tedbirleri almakla yükümlü bulunuyor.
Bu kapsamdaki işlemlerin gerekli şekilde tesis edilip edilmediği ile bu işlemlerin izlenmesi ve raporlanmasının iç denetim birimlerince gözden geçirilmesi ve tespit edilen aksaklıkların, alınması tavsiye edilen tedbirler ile birlikte üst yönetime bildirilmesi gerekiyor.
Yönetmelik’te yapılan bu düzenleme de 1 Nisan 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Yine BDDK’nın Yönetmelik maddesinden aldığı yetki uyarınca bu tarihe kadar banka risk grubu ve mensupları ile yapılan hizmet sözleşmeleri, mal alım-satım işlemleri, kredi işlemleri ve benzeri işlemlerin yönetim kurulunca onaylanması gereken önemlilik eşiğine ilişkin bir düzenleme yapması (sınır koyması) da söz konusu olabilir.
Aynı Yönetmelik değişikliği ile
– taşıt ve konut kredileri kredi / teminat oranına ve kredi kartı borcu için kullandırılacak tüketici kredileri vade sınırlarına ilişkin yapılan değişikliklere 29 Ocak 2019 tarihli yazımızdan,
– katılım bankalarına yönelik yapılan değişikliklere ise 28 Ocak 2019 tarihli yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Hamdi GİRGİN
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
BANKALARIN KREDİ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
BANKALARIN KREDİ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 25.01.2019 Tarihli ve 30666 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlandı |
|
ESKİ DÜZENLEME |
YENİ DÜZENLEME |
Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, bankalarca verilen kredilere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. (2) Bu Yönetmelik hükümleri; a) Risk grubunun belirlenmesinde banka ve ortaklıklarda yönetim kurulu üyesi ve genel müdür olarak görev yapanlar ve velâyet altında olmayan çocuklar bakımından aynı risk grubuna dahil edilecek gerçek ve tüzel kişilerin tespiti, b) Kredi açma yetkisinin devri ile kredi komitesinin oluşumu, çalışma ve karar alma esasları, c) Kredilerin izlenmesi ve hesap durum belgesi alınması, ç) Kredilerin kredi sınırlamalarında dikkate alınma oranları, d) Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler, e) Kredi sınırlarının izlenmesi, f) Aşımların giderilmesi, g) Katılım bankalarınca finansman sağlama yöntemleri, ile ilgili usul ve esasları kapsar. |
Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, bankalarca verilen kredilere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. (2) Bu Yönetmelik hükümleri; a) Risk grubunun belirlenmesinde banka ve ortaklıklarda yönetim kurulu üyesi ve genel müdür olarak görev yapanlar ve velâyet altında olmayan çocuklar bakımından aynı risk grubuna dahil edilecek gerçek ve tüzel kişilerin tespiti, b) Kredi açma yetkisinin devri, bankanın dahil olduğu risk grubu ve mensupları ile ilişkiler, kredi komitesinin oluşumu, çalışması ve karar alması, c) Kredilerin izlenmesi, hesap durum belgesi alınması ve derecelendirme notu talep edilmesi, ç) Kredilerin kredi sınırlamalarında dikkate alınma oranları, d) Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler, e) Kredi sınırlarının izlenmesi, f) Aşımların giderilmesi, g) Katılım bankalarınca finansman sağlama yöntemleri, ile ilgili usul ve esasları kapsar. |
Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan; a) Ana ortaklık: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan ana ortaklığı, b) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları, c) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal kuruluşu, ç) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununu, d) Konsolide özkaynak: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca hesaplanacak konsolide özkaynağı, e) Kontrol: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kontrolü, f) Kredi: Kanunun 48 inci maddesi uyarınca kredi sayılan işlemleri, g) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu, ğ) Nitelikli pay: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan nitelikli payı, h) Özkaynak: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca hesaplanacak özkaynağı, ı) Risk grubu: Kanunun 49 uncu maddesinde tanımlanan risk grubunu, i) 3568 sayılı Kanun: 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununu ifade eder.
|
Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan; a) Ana ortaklık: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan ana ortaklığı, b) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları, c) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal kuruluşu, ç) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununu, d) Konsolide özkaynak: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca hesaplanacak konsolide özkaynağı, e) Kontrol: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kontrolü, f) Kredi: Kanunun 48 inci maddesi uyarınca kredi sayılan işlemleri, g) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu, ğ) Nitelikli pay: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan nitelikli payı, h) Özkaynak: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca hesaplanacak özkaynağı, ı) Risk grubu: Kanunun 49 uncu maddesinde tanımlanan risk grubunu, i) 3568 sayılı Kanun: 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununu, j) Satıcı: Bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında sayılan yöntemlere dayalı finansmana konu mal, hak ve hizmeti satan, sağlayan, üreten, kiralayan ve/veya dağıtan gerçek ya da tüzel kişiyi, k) Üst yönetim: 11/7/2014 tarihli ve 29057 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan üst yönetimi, ifade eder. |
İKİNCİ BÖLÜM Aynı Risk Grubuna Dahil Edilecek Gerçek ve Tüzel Kişiler, Kredi Açma Yetkisinin Devri ve Kredi Komitesi |
İKİNCİ BÖLÜM Aynı Risk Grubuna Dahil Edilecek Gerçek ve Tüzel Kişiler, Kredi Açma Yetkisinin Devri ve Bankanın Dâhil Olduğu Risk Grubu ve Mensupları ile İlişkiler ve Kredi Komitesi |
Kredi açma yetkisinin devri MADDE 5 – (1) Bankalarda kredi açma yetkisi esas itibariyle yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu; kredi açma, onay verme ve diğer idarî esaslara ilişkin politikaları oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Yönetim kurulu kredi açma yetkisini teşkil edeceği kredi komitesine veya genel müdürlüğe devredebilir. Yönetim kurulunca kredi açılmasında veya yetki devrinde genel müdürlüğün yazılı önerisi aranır. Hesap durumu belgesi alınması zorunluluğu bulunan krediler için, genel müdürlüğün kredi açılmasına ilişkin önerilerinde, kredi talebinde bulunanların mali tahlil ve istihbarat raporlarının ekli olması zorunludur. (2) Bir gerçek veya tüzel kişiye açılacak kredi sınırının tespitinde, yönetim kurulu, en fazla, kredi komitesine özkaynakların yüzde onu, genel müdürlüğe yüzde biri tutarındaki kredi açma yetkisini devredebilir. Genel müdürlük kendisine devredilen kredi açma yetkisini diğer birimleri, bölge müdürlükleri veya şubeler aracılığıyla da kullanabilir. (3) Yönetim kurulunca yetkinin, kredinin tutarı, cinsi, alınacak teminat başta olmak üzere kredi açılmasında mutaden tespiti gereken hususları içerecek şekilde kapsam ve sınırlarının açık ve ayrıntılı olarak belirlenmiş ve yazılı biçimde, kredi açılmadan önce devredilmiş olması gerekir. (4) Kredi açma yetkisini haiz olanlar, kendileri ile eş ve velâyeti altındaki çocuklarının veya bunlarla risk grubu oluşturan diğer gerçek ve tüzel kişilerin taraf olduğu kredi işlemlerine ilişkin değerlendirme ve karar verme aşamalarında yer alamaz ve bu hususu yazılı olarak denetim komitesine bildirir.
|
Kredi açma yetkisinin devri ve bankanın dâhil olduğu risk grubu ve mensuplar ile ilişkiler
MADDE 5 – (1) Bankalarda kredi açma yetkisi esas itibariyle yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu; kredi açma, onay verme ve diğer idarî esaslara ilişkin politikaları oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Yönetim kurulu kredi açma yetkisini teşkil edeceği kredi komitesine veya genel müdürlüğe devredebilir. Yönetim kurulunca kredi açılmasında veya yetki devrinde genel müdürlüğün yazılı önerisi aranır. Hesap durumu belgesi alınması zorunluluğu bulunan krediler için, genel müdürlüğün kredi açılmasına ilişkin önerilerinde, kredi talebinde bulunanların mali tahlil ve istihbarat raporlarının ekli olması zorunludur. (2) Bir gerçek veya tüzel kişiye açılacak kredi sınırının tespitinde, yönetim kurulu, en fazla, kredi komitesine özkaynakların yüzde onu, genel müdürlüğe yüzde biri tutarındaki kredi açma yetkisini devredebilir. Genel müdürlük kendisine devredilen kredi açma yetkisini diğer birimleri, bölge müdürlükleri veya şubeler aracılığıyla da kullanabilir. (3) Yönetim kurulunca yetkinin, kredinin tutarı, cinsi, alınacak teminat başta olmak üzere kredi açılmasında mutaden tespiti gereken hususları içerecek şekilde kapsam ve sınırlarının açık ve ayrıntılı olarak belirlenmiş ve yazılı biçimde, kredi açılmadan önce devredilmiş olması gerekir. (4) Kredi açma yetkisini haiz olanlar, kendileri ile eş ve velâyeti altındaki çocuklarının veya bunlarla risk grubu oluşturan diğer gerçek ve tüzel kişilerin taraf olduğu kredi işlemlerine ilişkin değerlendirme ve karar verme aşamalarında yer alamaz ve bu hususu yazılı olarak denetim komitesine bildirir. (5) Bankanın dâhil olduğu risk grubu ve Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kişiler ile yapılan; a) Kredi işlemleri ile hizmet sözleşmeleri, mal alım satım işlemleri ve benzeri işlemler için değerlendirme, onay ve iş akış süreçleri yönetim kurulunca yazılı olarak belirlenir. b) Yönetim Kurulunca belirlenecek önemlilik eşiği üzerindeki hizmet sözleşmeleri, mal alım-satım işlemleri, yapılan kredi işlemleri ve benzeri işlemler yönetim kurulunca onaylanır. Kurul söz konusu önemlilik eşiğine ilişkin olarak sınır koymaya yetkilidir. c) Kredilendirme ve diğer işlemlerde aranan koşulların bu işlemlere ilişkin değerlendirme, ödeme, teminatlandırma ve zarara aktarma dâhil tüm aşamalarda piyasa koşullarından farklılık arz etmemesi gerekir. (6) Beşinci fıkrada belirtilen kişilere verilecek krediler ile bunlarla gerçekleştirilecek diğer işlemlere ilişkin karar ve süreçlerde yer alan kişilerin çıkar çatışmasını engelleyecek şekilde belirlenmesi gerekir. (7) Üst yönetim, kredi tahsis ve izleme birimlerinin bu maddede düzenlenen şartlara uyum konusunda azami dikkati göstermesine yönelik tüm tedbirleri almakla yükümlüdür. (8) Bankanın bu madde kapsamındaki işlemlerinin gerekli şekilde tesis edilip edilmediği ile bu işlemlerin izlenmesi ve raporlanması iç denetim birimlerince gözden geçirilir. Tespit edilen aksaklıklar, alınması tavsiye edilen tedbirler ile birlikte üst yönetime bildirilir. |
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hesap Durumu Belgesi |
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hesap Durumu Belgesi ve Kredi Derecelendirme Notu |
Hesap durumu belgesi alınması
MADDE 8 – (1) Bankaların kullandıracakları krediler için, aşağıda sayılan işlemler hariç, hesap durumu belgesi almaları zorunludur. a) Bir milyon Türk Lirasını geçmeyen işlemler. b) Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bunlara bağlı kuruluşlar ve mahalli idareler ile yapılan işlemler, c) Yabancı ülkelerin merkezi idareleri, merkez bankaları ile veya bunlarca çıkarılan veya ödemesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler, ç) Karşılığı nakit, nakit benzeri kıymet ve hesaplar ile kıymetli maden olan işlemler, d) Hazine, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler, e) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile ya da bu banka nezdindeki piyasalarda yapılan işlemler, f) Menkul kıymet borsalarından veya ikinci el piyasadan çok kısa vadeli fon fazlalarını değerlendirmek gayesiyle edinilen alım-satım amaçlı menkul kıymetler, g) Teşkilatlanmış borsalardan alınan veya alacaklardan dolayı elde edilen hisse senetleri, ğ) Yurt içi bankaların kendi aralarındaki vadesiz veya vadesi üç ayı aşmayan işlemler ile bu bankaların mukabil kefaletine dayanılarak verilecek teminat ve garantiler, h) Kanunun 54 üncü maddesinin kredilerin dikkate alınma oranlarına ilişkin altıncı fıkrası nazara alınarak yapılacak hesaplamalara göre banka nezdindeki toplam kredi riski beş milyon ABD Dolarını aşmayan ve ek-1’de asgari ikinci sınıf olarak tasnif edilen derecelendirme notlarını haiz banka ya da finansal kuruluşlarla yapılan işlemler ile bunların kefaletine dayanılarak verilecek gayrinakdi krediler. (2) Tüketici kredileri hariç olmak üzere, kredi ilişkisinin devam ettiği süre boyunca her yıl hesap dönemini izleyen altı ay içinde hesap durumu belgesi alınır.
|
Hesap durumu belgesi alınması ve kredi derecelendirme notu talep edilmesi
MADDE 8 – (1) Bankaların kullandıracakları krediler için, aşağıda sayılan işlemler hariç, hesap durumu belgesi almaları zorunludur. a) Bir milyon Türk Lirasını geçmeyen işlemler. b) Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bunlara bağlı kuruluşlar ve mahalli idareler ile yapılan işlemler, c) Yabancı ülkelerin merkezi idareleri, merkez bankaları ile veya bunlarca çıkarılan veya ödemesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler, ç) Karşılığı nakit, nakit benzeri kıymet ve hesaplar ile kıymetli maden olan işlemler, d) Hazine, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler, e) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile ya da bu banka nezdindeki piyasalarda yapılan işlemler, f) Menkul kıymet borsalarından veya ikinci el piyasadan çok kısa vadeli fon fazlalarını değerlendirmek gayesiyle edinilen alım-satım amaçlı menkul kıymetler, g) Teşkilatlanmış borsalardan alınan veya alacaklardan dolayı elde edilen hisse senetleri, ğ) Yurt içi bankaların kendi aralarındaki vadesiz veya vadesi üç ayı aşmayan işlemler ile bu bankaların mukabil kefaletine dayanılarak verilecek teminat ve garantiler, h) Kanunun 54 üncü maddesinin kredilerin dikkate alınma oranlarına ilişkin altıncı fıkrası nazara alınarak yapılacak hesaplamalara göre banka nezdindeki toplam kredi riski beş milyon ABD Dolarını aşmayan ve ek-1’de asgari ikinci sınıf olarak tasnif edilen derecelendirme notlarını haiz banka ya da finansal kuruluşlarla yapılan işlemler ile bunların kefaletine dayanılarak verilecek gayrinakdi krediler. (2) Tüketici kredileri hariç olmak üzere, kredi ilişkisinin devam ettiği süre boyunca her yıl hesap dönemini izleyen altı ay içinde hesap durumu belgesi alınır. (3) Kurulca kapsamı belirlenecek krediler için 17/4/2012 tarihli ve 28267 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş bir kuruluşun verdiği kredi derecelendirme notunun alınması zorunludur. |
Konut, taşıt ve tüketici kredilerine ilişkin sınırlamalar MADDE 12/A – (1) Tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde ve taşıt kredileri hariç konut teminatlı kredilerde, kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranı yüzde sekseni aşamaz. Sınırlamaya konu krediler için teminat olarak alınan gayrimenkullerin değerlemesinin Kurul veya Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş değerleme şirketlerine yaptırılması ve sınırlamada bu değerlerin kullanılması zorunludur. (2) Tüketicilere, binek araç edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri yüz bin Türk Lirası ve altında olanlar için yüzde yetmişi aşamaz. Bu oran, nihai fatura değeri yüz bin Türk Lirasını aşan binek araçlarda, bedelin yüz bin Türk Lirasına kadar olan kısmı için yüzde yetmiş, yüz bin Türk Lirasının üstünde olan kısım için yüzde elli olarak uygulanır. İkinci el binek araçlarda taşıtın değerinin tespitinde kasko değeri esas alınır. |
Konut, taşıt ve tüketici kredilerine ilişkin sınırlamalar
MADDE 12/A – (1) Tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde ve taşıt kredileri hariç konut teminatlı kredilerde, kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranı yüzde sekseni aşamaz. Bu oran, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile alt düzenlemelerine istinaden düzenlenen Enerji Kimlik Belgesi bulunan; enerji performansı A sınıfı olan konutlar için yüzde doksanı, enerji performansı B sınıfı olan konutlar için yüzde seksen beşi aşamaz. Sınırlamaya konu krediler için teminat olarak alınan gayrimenkullerin değerlemesinin Kurul veya Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş değerleme şirketlerine yaptırılması ve sınırlamada bu değerlerin kullanılması zorunludur. (2) Tüketicilere, binek araç edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri yüz yirmi bin Türk Lirası ve altında olanlar için yüzde yetmişi aşamaz. Bu oran, nihai fatura değeri yüz yirmi bin Türk Lirasını aşan binek araçlarda, bedelin yüz yirmi bin Türk Lirasına kadar olan kısmı için yüzde yetmiş, yüz yirmi bin Türk Lirasının üstünde olan kısım için yüzde elli olarak uygulanır. İkinci el binek araçlarda taşıtın değerinin tespitinde kasko değeri esas alınır. |
Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler
MADDE 16 – (1) Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca aşağıdaki işlemler de Kanunun 54 üncü maddesinde yer alan kredi sınırlamalarına tabi tutulmaz: a) Teminat ya da rehin olarak veya belirli bir gerçek ya da tüzel kişiye veya risk grubuna kullandırılmak amacıyla verilenler hariç olmak üzere, bankaların birbirlerine verdikleri, vadesiz ve temdite konu olmamış üç aya kadar vadeli krediler, b) Türkiye Bankalar Birliğince Türk Lirası Referans Faiz Oranının (TRLIBOR) tespit edilmesine yönelik olarak oluşturulan piyasalarda yapılan işlemlerden vadesiz ve temdide konu olmamış altı aya kadar vadeli olanlar, c) Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.’ye kullandırılan krediler, ç) 15 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında merkezi yurt dışında kurulu bankaların Türkiye’deki şubelerinin, merkezleri ve yurt dışında kurulu diğer şubeleri ile borç-alacak kayıtlarının mutabakatsızlığından kaynaklanan günlük farklar, d) Konsolide edilen bankalar ve finansal kuruluşlardaki ortaklık payları. e) 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20 nci maddesi çerçevesinde Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen destek kapsamında sağlanan kefaletler karşılığı kullandırılan krediler, f) Krediyi kullandıran banka tarafından menkul kıymet şeklinde ihraç edilen borçlanma senetleri karşılığı yapılan işlemler. g) Türkiye’de faaliyette bulunan bankalarca, bu bankaların yabancı ülkelerde bankacılık faaliyetlerinde bulunan konsolide ettikleri ortaklıklarının yükümlülüklerine karşılık, yabancı ülkelerin yetkili mercilerine ilgili ülke mevzuatı gereğince verilen sınırsız garanti niteliğini taşıyan taahhütler. |
Kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler MADDE 16 – (1) Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca aşağıdaki işlemler de Kanunun 54 üncü maddesinde yer alan kredi sınırlamalarına tabi tutulmaz: a) Teminat ya da rehin olarak veya belirli bir gerçek ya da tüzel kişiye veya risk grubuna kullandırılmak amacıyla verilenler hariç olmak üzere, bankaların birbirlerine verdikleri, vadesiz ve temdite konu olmamış üç aya kadar vadeli krediler, b) Türkiye Bankalar Birliğince Türk Lirası Referans Faiz Oranının (TRLIBOR) tespit edilmesine yönelik olarak oluşturulan piyasalarda yapılan işlemlerden vadesiz ve temdide konu olmamış altı aya kadar vadeli olanlar, c) Sermayesinin çoğunluğu ayrı ayrı veya birlikte Hazineye, Özelleştirme İdaresi Başkanlığına, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketine ve merkezî yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerine ait bankalara kullandırılan krediler, ç) 15 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında merkezi yurt dışında kurulu bankaların Türkiye’deki şubelerinin, merkezleri ve yurt dışında kurulu diğer şubeleri ile borç-alacak kayıtlarının mutabakatsızlığından kaynaklanan günlük farklar, d) Konsolide edilen bankalar ve finansal kuruluşlardaki ortaklık payları. e) 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20 nci maddesi çerçevesinde Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen destek kapsamında sağlanan kefaletler karşılığı kullandırılan krediler, f) Krediyi kullandıran banka tarafından menkul kıymet şeklinde ihraç edilen borçlanma senetleri karşılığı yapılan işlemler. g) Türkiye’de faaliyette bulunan bankalarca, bu bankaların yabancı ülkelerde bankacılık faaliyetlerinde bulunan konsolide ettikleri ortaklıklarının yükümlülüklerine karşılık, yabancı ülkelerin yetkili mercilerine ilgili ülke mevzuatı gereğince verilen sınırsız garanti niteliğini taşıyan taahhütler. (2) Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca, bankanın dâhil olduğu risk grubuna kullandırılan kredilerin hesabında 19 uncu maddede belirtilen finansman ortaklıkları dikkate alınmaz. |
YENİ EKLENEN GEÇİCİ MADDEDİR. YÖNETMELİĞİN ÖNCEKİ HALİNDE BULUNMAMAKTADIR |
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla asgari tutarı ödenip kalan borcu kredilendirilenler de dâhil olmak üzere dönem borcu kısmen veya tamamen ödenmemiş kredi kartlarının mevcut borç bakiyeleriyle sınırlı olmak üzere, kredi kartı borçlarının ödenmesi amacıyla kullandırılan tüketici kredilerinde vade sınırı altmış ay olarak uygulanır. Kredi kartı borcunun başka bir bankada bulunması durumunda kredi, borcun ödenmesini teminen ilgili bankaya ödeme yapılması suretiyle kullandırılır. |