Kredi Büyümesine Dayalı Menkul Kıymet ve Zorunlu Karşılık Tesisine Dair Değişiklikler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 06.03.2024 tarihli İlave Sıkılaşma Adımlarına Yönelik Basın Duyurusu kamuya ilan edilmiştir. Bu doğrultuda Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı‘nda (Uygulama Talimatı) kredi büyümesine dayalı menkul kıymet tesisi (MKT) kapsamında aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır.
- Kredi büyümesine göre menkul kıymet tesis uygulamasında aylık kredi büyüme oranları Türk lirası (TL) ticari krediler için %2,5’ten %2’ye indirilmiştir. Bununla birlikte ihracat, yatırım, tarım ve esnaf kredileri ile kamu kuruluşlarına ve deprem bölgesine yönelik krediler bu sınırlamadan muaf tutulmaya devam edilmektedir.
- İhtiyaç kredileri (kredili mevduat hesabı kredileri hariç) için %3’ten %2’ye indirilmiş; taşıt kredilerinde ise %2 sınırının korunmasına karar verilmiştir.
- Tesis edilmesi gereken toplam menkul kıymet tutarına uygulanan indirim koşullarında değişiklik yapılmış olup, söz konusu değişiklik 26.01.2024 hesaplama tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
- Bu çerçevede değiştirilen Uygulama Talimatı ışığında cetveller de güncellenmiştir.
Anılan Basın Duyurusu’nda kredi büyüme sınırlarına dair uygulamanın etkinliğini artırmak amacıyla, menkul kıymet tesisine ek olarak, kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık tesis edilmesine yönelik uygulamanın da getirileceği zikredilmiştir. Bu doğrultuda TCMB tarafından 07.03.2024 tarihli ve 32482 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2024/5 sayılı Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ) ile getirilen kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulaması kapsamında Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatı’da güncellenmiştir. Bu kapsamda;
- TCMB’ce usul ve esasları belirlenerek nakdi krediler için büyüme oranı 29.03.2024 hesaplama tarihinden 03.01.2025 (dâhil) hesaplama tarihine kadar bir önceki hesaplama tarihine göre %2’nin üzerinde olması halinde bu oranı aşan kredi tutarı kadar TL cinsinden zorunlu karşılık bloke edilecektir.
- Kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulamasında Menkul Kıymet Tesisine İlişkin Uygulama Talimatı’nda yer alan kredi türleri ve tanımları esas alınmıştır. Deprem bölgesine yönelik krediler de, menkul kıymet uygulamasında olduğu gibi, 28.06.2024 tarihine kadar kredi büyümesine dayalı zorunlu karşılık uygulamasından hariç tutulacaktır.
- Büyüme oranını; zorunlu karşılığa tabi kuruluşların bilanço büyüklüklerine, zorunlu karşılığa tabi kuruluşların türüne veya grubuna göre TCMB’ce farklılaştırabilecektir.
- Tebliğ’de yer alan büyüme oranları, TCMB’ce belirlenen hesaplama yöntemine göre dört haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanacaktır. 29.03.2024 hesaplama tarihinde 01.03.2024 hesaplama tarihine göre kredi büyümesi hesaplanacak olup, tesis edilecek zorunlu karşılık doğması halinde ilk tesis 15.04.2024 tarihinde yapılacaktır.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
