Katılım Sigortacılığı ve Teysîr Modeli
Bilindiği üzere ülkemizde 2010 yılında başlayan katılım sigortacılığı; katılım ilkeleri çerçevesinde yürütülen bir sigortacılık faaliyetidir. Ülkemizde sigortacılığın ve aynı zamanda katılım sigortacılığı sektörünün tabi olduğu birincil yasal çerçeveyi genel olarak; 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu oluşturmaktadır. Katılım sigortacılığı sektörüne münhasır ikincil düzenlemeler ise, ilk defa 20 Eylül 2017 tarihli ve 30186 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanan “Katılım Sigortacılığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ve 2017/22 Sayılı “Katılım Sigortacılığının Uygulanmasına İlişkin Genelge” olmuştur.
Devletin 2019 – 2023 dönemini kapsayan 11.Kalkınma Planı’ndaki 252.11 no.lu politika tedbiri ışığında katılım sigortacılığını teşvik edici mahiyette mevzuat ve kurumsal yapının geliştirilmesi ve her tür risk grubuna hitap eder şekilde yaygınlaştırılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından 19.12.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Katılım Esasları Çerçevesinde Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik” (Yönetmelik) ile katılım sigortacılığı sektöründe yeni bir döneme girilmiştir. Detay bilgi için 20.12.2020 tarihindeki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Katılım esaslı faaliyette bulunan şirket ve kuruluşların çalışma kurallarını düzenleyen Yönetmelik ile genel çerçevesi çizilen esas, usul ve mekanizmalar “Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetlerine İlişkin Genelge (2021/3)” ile detay düzeyde belirlenmiştir. 01.04.2021 tarihinde sektöre duyurulan Genelge ile birlikte Yönetmelikte bildirilen Danışma Komitesi ve Katılım Uyum Birimi çalışmaları, kuruluş ve yapılanması, şirket iç denetim raporu uygulamaları, aracılar ile şirket personellerine ilişkin eğitim ve sınavların şekli ve nitelikleri, şirketlerin kuruluş ve portföy devirlerine ilişkin usul ve esaslar detaylı olarak açıklanmıştır. Bunun yanı sıra SEDDK tarafından 26.10.2021 tarih ve 2021/6 sayılı Katılım Esaslı Sigortacılık Faaliyetleri Çerçevesinde Türkiye Modelinin Tanımlanmasına İlişkin Sektör Duyurusu ile de Türkiye Modelinin tanımı ve ana hatları belirlenmiştir.
Bu defa ise SEDDK tarafından internet sitesinde 21.04.2022 tarih ve 2022/4 sayılı Teysîr Modeline ve Katılım Esaslı Diğer Faaliyetlere İlişkin Sektör Duyurusu yayımlanmıştır. Bakıldığında 2021/6 sayılı Sektör Duyurusu ile genel çerçevesi çizilen “Türkiye modeli” tanımlaması, mezkûr modelin cihanşümul muhtevası ve diğer coğrafyalarda da kolayca benimsenmesi amacıyla “Teysîr modeli” olarak değiştirilmiş ve adı geçen sektör duyurusu yürürlükten kaldırılmıştır. Böylelikle mevzuatın ana ekseninden Malezya’ya ait Tekafül Modeli çıkarılmak suretiyle eski adıyla Türkiye Modeli olarak benimsenen Teysîr Modeli yaklaşımı hakim olmuş denilebilir.
Teysîr modeli istilahi anlamda; danışma komitesi nezaretinde dinen meşru olan konu ve risklerin teminat altına alındığı, finansal varlıkların katılım esasları çerçevesinde yönetildiği sigortacılık uygulamasını ifade etmektedir. Bu kapsamda teysîr modelinde aşağıda belirtilen üç temel prensip yer almaktadır:
- İslami kurumsal yönetişim mekanizmasının kurulması (danışma komitesi, katılım uyum birimi, katılım iç denetim mekanizması),
- Dinen meşru olmayan konu ve risklerin teminat altına alınmaması,
- Finansal varlıkların katılım esasları çerçevesinde yönetilmesi.
Teysir modeli ile amaçlananı aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Fıkhi açıdan doğru ve tutarlı olanı yapmak
- Sadeliği esas alarak sektörün gelişimini hızlandırmak
- Ülkemizi takip eden ülke konumundan takip edilen öncü ve rehber ülke konumuna getirmek.
SEDDK’nın anılan 2022/4 sayılı Sektör Duyurusu ile teysîr ve tekafül modellerinin uygulanmasına ilişkin hususlara da detaylıca yer verilmiştir. Bununla birlikte teysîr modeli ile ilgili bilgi için Mevzuat Uyum Derneği’nce 05.04.2022 tarihinde düzenlenen Katılım Finans Ekosisteminde Sigortacılık Webinarı’ndaki sunuma da göz atabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
21.04.2022 tarih ve 2022/4 sayılı Teysîr Modeline ve Katılım Esaslı Diğer Faaliyetlere İlişkin Sektör Duyurusu:
Loading...
Reload document 
Open in new tab Mevzuat Uyum Derneği’nce 5.4.2022’de düzenlenen Katılım Finans Ekosisteminde Sigortacılık Webinarı’ndaki Sunum:
Loading...
