“Kamusal Nüfuz Sahibi Kişi” MASAK Mevzuatında!
Bilindiği üzere ülkemizin de 1991 yılından bu zamana üyesi olduğu Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), suç gelirlerinin aklanması, terörizmin ve kitle imha silahlarının yayılımının finansmanı ile mücadelede uluslararası standartları koyan ve ülkelerin bu standartlara uyum durumlarını değerlendiren bir kuruluştur. FATF, fonksiyonlarını gerçekleştirmek için, 40 Tavsiyesi ve 11 kısa vadeli hedef kapsamında ülkeleri “karşılıklı değerlendirme” yoluyla incelemekte ve takip süreçleriyle gözetim altında bulundurmaktadır. Hatırlanacağı üzere FATF tarafından 21.10.2021’de Türkiye’nin de kamuoyunda “gri liste” olarak bilinen yakın izleme listesine alındığının açıklandığı ve uyumsuz olarak gösterildiği tavsiye kararlarından biri olarak “Siyasi nüfuz sahibi kişiler”e ilişkin düzenleme yapılması gerekliliği olduğunu belirtebiliriz.
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (“MASAK”) tarafından bu doğrultuda hazırlanan 21 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (“Tebliğ”) 17.11.2022 tarihli ve 32016 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğ ile birlikte kamusal nüfuz sahibi kişiler hakkında yükümlüler tarafından alınması ve uygulanması gereken sıkılaştırılmış tedbirlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Bilindiği üzere önemli bir kamusal işlevi olan, konumu ve etkisi nedeniyle suç gelirlerini aklama veya terörün finansmanı konusunda suistimale açık olabilen, bu yönleriyle risk taşıdığı kabul edilen bireyler Kamusal Nüfuz Sahibi Kişi veya Politik / Siyasi Nüfuz Sahibi Kişi (Political Exposed Person – PEP) olarak adlandırılabilmektedir. Kamusal nüfuz sahibi kişi Tebliğ’de “Yurt içinde veya yabancı bir ülkede seçimle veya atama yoluyla kendisine önemli bir kamusal görev tevdi edilen üst düzey gerçek kişiler ile uluslararası kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, üst düzey yöneticileri ile eşdeğer görev yapan diğer kişiler” olarak tanımlanmıştır. Tebliğ ile finansal kuruluşlar, finansal olmayan belirli iş ve meslekler (FOBİM’ler) ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarına müşterinin ya da gerçek faydalanıcının kamusal nüfuz sahibi kişi olup olmadığının belirlenmesi amacıyla makul tedbirleri alma yükümlülüğü getirilmiştir. Tebliğin tatbikine ve bu kapsamda dikkat edilmesi gereken diğer hususlara dair Kamusal Nüfuz Sahibi Kişilere Yönelik Uygulama Rehberi‘de MASAK tarafından 25.11.2022’de yayımlanmıştır.
Bilindiği üzere Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin 26/A maddesi ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmeliğin yüksek derecede riskli gruplara yönelik ilave tedbirler başlıklı 13.maddesi uyarınca “sıkılaştırılmış tedbir” olarak alınacak ilave önlemler (müşteriler, işlemler, ürün/hizmetler için) belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ana hizmet birimi olarak MASAK yetkili kılınmıştır. Bu bakımdan sonuç itibariyle “kamusal nüfuz sahibi kişiler” MASAK tarafından ilk defa sıkılaştırılmış tedbir uygulanması gereken yüksek derecede risk gruplar arasında tanımlanarak ulusal mevzuatta açıkça düzenlenmiş diyebiliriz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
21 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği:
Kamusal Nüfuz Sahibi Kişilere Yönelik Uygulama Rehberi: