Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği ve BIST Borçlanma Araçları Piyasası Uygulama Esasları Uyarınca Verilecek Teminat Mektupları
08.08.2017 tarihli ve 30148 sayılı Resmi Gazete’de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından “Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği” (“Yönetmelik”) yayımlanarak bu konuda daha önce 13.10.2006 tarihli ve 26318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Gümrüksüz Satış Mağazaları Yönetmeliği” yürürlükten kaldırıldı.
Yeni yayımlanan Yönetmelik önceden olduğu gibi gümrüksüz satış mağazaları (“free shop”) ve bunların depolarının açılışına, işleyişine ve buralardan eşya satışına ilişkin usul ve esasları düzenleniyor.
Ancak, yeni yayımlanan Yönetmelik’te öncekinden farklı olarak mağaza ve depolara konulan eşya için gümrük vergileri ve diğer kamu alacaklarının ödenmesini sağlamak üzere teminat alınması öngörülüyor ve bu kapsamda verilebilecek teminat mektupları için bir teminat mektubu örneği (Yönetmelik eki EK-9 teminat mektubu örneği) belirlenmiş. Mağaza ve depoya alınan her parti eşya için gümrük müdürlüğüne ayrı ayrı teminat verilebileceği gibi, götürü teminat sisteminden de yararlanılabilecek. Götürü teminat verilmesi hâlinde mağaza ve depoya konulan eşyadan alınması gereken teminatın götürü teminat tutarını aşan kısmı için ayrıca teminat aranmayacak.
Teminat
MADDE 19 – (1) Mağaza ve depolara konulan eşya için gümrük vergileri ve diğer kamu alacaklarının ödenmesini sağlamak üzere teminat alınır.
(2) Mağaza ve depoya alınan her parti eşya için gümrük müdürlüğüne ayrı ayrı teminat verilebileceği gibi, götürü teminat sisteminden yararlanılması da mümkündür.
(3) Götürü teminat verilmesi hâlinde mağaza ve depoya konulan eşyadan alınması gereken teminatın götürü teminat tutarını aşan kısmı için ayrıca teminat aranmaz.
(4) Banka teminat mektupları Ek-9’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenir.
Yönetmelik’te mağaza ve depo başına alınacak götürü teminat miktarı, tütün, tütün mamulleri ve alkollü içki satışı yapan mağazalar için 1.000.000TL, diğerleri için 600.000TL olarak belirlenmiş. Birden fazla mağaza ve depo işletmeciliği yapan firmalar, Ankara Gümrük Saymanlık Müdürlüğü’ne 8.000.000TL tutarında teminat vermek suretiyle birden fazla mağaza ve depo için götürü teminat sisteminden yararlanabilecekler.
Götürü teminat
MADDE 20 – (1) Mağaza ve depo işletmeciliği yapan firmaların, mağaza veya depo başına alınacak götürü teminattan veya birden fazla mağaza için geçerli götürü teminat sisteminden yararlanması mümkündür. Götürü teminat sisteminden yararlanan firmaların mağaza ve depolarına konulacak eşya için ayrıca teminat aranmaz.
(2) Mağaza ve depo başına alınacak götürü teminat miktarı, tütün, tütün mamulleri ve alkollü içki satışı yapan mağazalar için 1.000.000TL, diğerleri için 600.000TLdir. Teminat mektubunun gümrük müdürlüğünce kabul edilmesi ve saymanlık idaresine teslim edilmesini müteakip, BİLGE sistemine işlenmek üzere Genel Müdürlüğe bilgi verilir.
(3) Birden fazla mağaza ve depo işletmeciliği yapan firmalar, Ankara Gümrük Saymanlık Müdürlüğüne 8.000.000TL tutarında teminat vermek suretiyle birden fazla mağaza ve depo için götürü teminat sisteminden yararlanabilirler.
Yönetmeliğin Geçici Madde 5’inde de, 07.09.2017 tarihi itibarıyla firmalarca gümrük idaresine verilmiş olan teminatların, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde (07.03.2017 tarihine kadar) firmanın mağaza ve depolarını kapsayacak şekilde 19 ve 20 nci madde hükümlerine uygun olarak değiştirilmesi öngörülüyor.
Bu çerçevede free shop olarak bilinen Gümrüksüz Satış Mağazalarının bankalardan teminat mektubu talebi olacağı anlaşılmakta olup, bu talep Yönetmelik eki EK-9’daki formata uygun teminat mektubu düzenlenerek karşılanabilecektir.
“Mevcut teminatlar
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla firmalarca gümrük idaresine verilmiş olan teminatlar, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde firmanın mağaza ve depolarını kapsayacak şekilde 19 ve 20 nci madde hükümlerine uygun olarak değiştirilir.
(2) 26/3/2004 tarihli ve 25414 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Hattı Dışı Eşya Satış Mağazaları) (Seri No: 10) uyarınca global götürü teminat sisteminden yararlanan firmalar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde teminat mektuplarını 20 nci maddede belirtilen şekilde değiştirmeleri koşuluyla, söz konusu maddede belirtilen götürü teminat sisteminden yararlanmaya devam ederler. Bu süre içinde gerekli teminat şartını sağlamayan firmaların faaliyetleri, şart sağlanıncaya kadar durdurulur.”
Öte yandan, Borsa İstanbul A.Ş. (BİST)’in internet sitesinde 02.08.2017 tarihinde yayımlanan “Borçlanma Araçları Piyasası İşleyiş Uygulama Usul ve Esasları” (“Uygulama Esasları”) uyarınca Borçlanma Araçları Piyasasında işlem yapma yetkisi verilen yatırım kuruluşlarının tahsis edilen işlem limitini piyasa işlemlerinde kullanılabilmeleri için teminat yatırmaları gerekmekte olup, bu çerçevede kullanılabilecek teminatlar arasında yer alan TL cinsinden vadesiz ve vadeli teminat mektupları ile döviz cinsinden vadesiz ve vadeli teminat mektupları örnekleri Uygulama Esaslarının EK-8 ve EK-9’unda verilmiştir.
Bu çerçevede, ilgili piyasalarda işlem yapacak yatırım kuruluşlarından BIST’e verilmek üzere teminat mektubu istenmesi halinde teminat mektuplarının Uygulama Esaslarının EK-8 ve EK-9’unda yer alan metinler esas alınarak hazırlanması gerekecektir. Bu kapsamda düzenlenecek teminat mektuplarına ilişkin Uygulama Esasları’nda yer alan diğer hususlar aşağıda yer almaktadır.
“8.2.2 Teminat Mektupları
(1) Teminat olarak verilecek Türk Lirası ve döviz cinsi vadesiz veya vadeli teminat mektupları Türkiye’de kurulu bankalar ve yabancı bankaların Türkiye’deki şubeleri tarafından düzenlenir.
(2) Teminat olarak yatırılacak teminat mektupları Borsa tarafından metin ve ekleri kontrol edilerek uygun görülmesi halinde kabul edilir. Teminat mektupları bu düzenleme ekinde yer alan metinler esas alınarak hazırlanmış olmalıdır. Teminat mektubu ile birlikte;
a) Teminat mektubu düzenleyebilmek için gerekli imza yetki dereceleri ile mektubu veren bankanın genel müdürlük/şubelerinin hangi imza yetki dereceleri ile temsil edildiğini açıklayan imza sirküleri metni,
b) Teminat mektubuna imza atan yetkili kişilerin noter onaylı imza örnekleri,
c) Teminat mektubuna imza atan yetkili kişilerin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanmış imza yetkisi derecesini gösteren metinler
gönderilmiş olmalıdır.
(3) Aynı gruba, holdinge, şirkete bağlı üyeler ile bu grup/holding/şirket tarafından doğrudan %40’dan fazla ortaklık ilişkisi olan aracı kuruluşlar birbirlerine Türk Lirası veya döviz cinsinden vadeli ve vadesiz teminat mektubu veremezler.
(4) Bir üyenin; Türk Lirası veya döviz cinsinden, vadeli veya vadesiz olarak tek bir bankadan alabileceği teminat mektubu tutarı söz konusu üyenin işlem teminatları toplamının %50’sini aşamaz.
(5) Bir bankanın Borçlanma Araçları Piyasası’nda işlem yapan tüm kuruluşlar için verebileceği teminat mektubu toplam Türk Lirası karşılığı tutarı, söz konusu bankanın özkaynaklarının iki katını aşamaz. Özkaynakların tespitinde, bağımsız denetimden geçmiş bilanço rakamları esas alınır.
Yazı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Borsa İstanbul’a yönelik düzenlenecek özel metinli teminat mektupları hakkında bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup, ilgililere faydalı olmasını dileriz.
Saygılarımızla,
GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARI YÖNETMELİĞİ
GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARI YÖNETMELİĞİ EKLERİ
BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI İŞLEYİŞ UYGULAMA USUL VE ESASLARI