Finansal Kuruluşlar Odağında 7256 sayılı Kanunun (Varlık Barışı vd.) Getirdikleri
7256 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 17 Kasım 2020 tarihli ve 31307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan Kanun ile birlikte kesinleşmiş kamu alacakları yapılandırılmakta, varlık barışı düzenlemesi getirilmekte, istihdam düzenlemeleri yapılmakta ve muhtelif vergi kanunlarında değişikliklere gidilmektedir.
Bu yazımızda 7256 Sayılı Kanun ile yapılan düzenlemelerden finansal kuruluşlar (Bankalar, Aracı Kurumlar) ile bağlantılı öne çıkan hususlara aşağıda yer verilmektedir:
- Varlık Barışı (Yurt Dışında ve Yurt İçinde Bulunan Bazı Varlıkların Bildirimi – Madde 21)
Kamuoyunda yaygın tabiriyle “Varlık Barışı”, diğer adıyla kayıt dışı varlıkların ekonomiye kazandırılmasıyla ilgili son düzenleme; 19 Temmuz 2019 tarihli ve 30836 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 7186 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile yapılmıştı. Detay bilgi için “Varlık Barışı, Finansal Yeniden Yapılandırma, Zorunlu Karşılıklar Ve Kayıttan Düşmeye İlişkin Kanun Değişiklikleri” adlı 29.07.2020 tarihli yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Varlık barışı kapsamında daha önce 5811, 6486, 6736, 7143 ve 7186 sayılı Kanunlar ile düzenleme yapılmıştı. Son varlık barışı uygulamasının bitim tarihinden (30.09.2020) kısa bir süre sonra 7256 sayılı Kanunun 21.maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’na (GVK) eklenen geçici 93.maddede yeni bir varlık barışı düzenlemesine gidilmiştir. Düzenlemeyle, gerçek ve tüzel kişilere, yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarını kayda alma ile bazı avantajlardan ve ayrıcalıklardan yararlanma imkanı verilmiştir.
Varlık barışı kapsamına;
- Yurt dışında bulunan;para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları,
- Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunanancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar
girmektedir. Yurt dışında bulunan söz konusu varlıkları 30.6.2021 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebileceklerdir. Bu düzenlemeden faydalanılabilmesi için bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi şarttır. Türkiye’de bulunan varlıklar ise 30.6.2021 tarihine kadar vergi dairelerine bildirilecektir. Bildirim süreleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:
Türkiye’de bulunan varlıkların vergi dairelerine bildirilmesi |
30 Haziran 2021 |
Yurt dışında bulunan varlıkların Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirilmesi |
30 Haziran 2021 |
Yurt dışında bulunan varlıkların Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi |
Bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde |
Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılacaktır.
Bir önceki varlık barışı uygulamasında yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarla ilgili olarak %1 oranında vergi ödenmesi şartı yer alırken, 7256 sayılı Kanun’da böyle bir verginin ödeneceğine dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu düzenleme kapsamında bildirilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Cumhurbaşkanı’na yukarıdaki süreleri bitim tarihinden itibaren altı ayı geçmeyen süreler halinde uzatma yetkisi veren bu düzenleme 7256 sayılı Kanun’un yayım tarihinde (17 Kasım 2020) yürürlüğe girmiştir. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığı, madde kapsamına giren varlıkların Türkiye’ye getirilmesi ve bildirimi ile işletmeye dâhil edilmelerine ilişkin hususları, bildirime esas değerlerin tespiti, bildirimin şekli, içeriği ve ekleri ile yapılacağı yeri, maddenin uygulanmasında kullanılacak bilgi ve belgeler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca 2 Ağustos 2019 tarihli ve 30850 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) ile getirilen varlık barışı uygulamasının ayrıntılı açıklamaları için 07.08.2019 tarihli yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
- İnternet Üzerinden Kendi Ürettikleri Ürünleri Satanlara İlişkin Gelir Vergisi Muafiyeti (Madde 15)
7256 sayılı Kanunun 15. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) “Vergiden muaf esnaf” başlıklı 9. maddesine yeni bir bent ilave edilmiştir. Böylelikle, ayrı bir işyeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evde imal ettikleri malları internet vb. elektronik ortamlar üzerinden satanlar da esnaf muaflığından yararlanabileceklerdir.
Bunun için;
- Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması,
- Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması,
- Tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi
gerekmektedir.
Bankalar bu kapsamda açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden aktarım tarihi itibarıyla %4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve GVK 98 ve 119 maddeler kapsamında (muhtasar beyannameyle) beyan edip ödemekle yükümlüdürler. Bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda söz konusu tevkifatın oranı %2 olarak uygulanacaktır. İstihdama bağlı indirimli oranın (%2) uygulanabilmesi için ilgili ayda bir işçinin en az 10 gün süreyle çalıştırılması gerekmektedir.
Bu hüküm kapsamda elde edilen hasılatın 220.000 TL’yi aşması durumunda, mükellef izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilecek ve tekrar bu muafiyetten yararlanamayacaktır. Bu tutar her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacaktır.
Bu hüküm, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanacaktır. Düzenleme özelinde bankalarda belirtilen türde hesap açılabilmesi veya hesap türü ayrımının yapılabilmesi gerekliliği doğmaktadır. Bu hesaplara gelen bedeller üzerinden 01.01.2021 tarihi itibariyle vergi kesintisi yapılması gerektiğinden 30.11.2020 tarihine kadar söz konusu hesapların açılması ve zorunlu evrakların banka sistemine tanımlanabilir hale getirilmesi önem taşımaktadır.
Günümüzde internetten pazarlama – satışın çok daha kolay hale geldiği, COVID-19 salgını nedeniyle evden dışarı çıkmanın da riskli olarak görüldüğü bir dönemden geçmekteyiz. Bu açılardan aile bütçesine katkı sağlamak amacıyla ev hanımları ve küçük esnafları desteklemeye yönelik söz konusu esnaf muafiyeti düzenlemesinin son derece isabetli olduğu söylenebilir.
- Kaldıraçlı Alım Satım (foreks) İşlemlerinden Elde Edilen Gelirlerin Geçici 67. Madde Kapsamında Vergilendirilmesi (Madde 19)
7256 sayılı Kanun’un 19. maddesiyle, GVK geçici 67. maddenin 13. fıkrasının 2. paragrafına “opsiyon sözleşmeleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile döviz, kıymetli madenler SPK’ca belirlenen diğer varlıklar üzerine yapılan kaldıraçlı işlemlere ilişkin sözleşmeler” ibaresi eklenmiştir.
Bu değişiklikle banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım (foreks) işlemlerinden elde edilen gelirlerin geçici 67.madde kapsamında kaynakta kesinti suretiyle vergilendirilmesi düzenlenmektedir. Söz konusu tevkifat, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanacaktır.
- Kurumlar Vergisi Oran İndirimi (Madde 35)
7256 sayılı Kanun’la, halka açıklığı ve kurumsallaşmayı teşvik etmek amacıyla payları Borsa İstanbul’da işlem görmek üzere en az %20 oranında ilk defa halka arz edilen şirketlerin, paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi için kurumlar vergisi oranının 2 puan indirimli uygulanması öngörülmüştür.
Ayrıca, bu uygulamadan; bankalar, fınansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri hariç tutulmuştur.
Düzenleme, 01.01.2021 tarihinden, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerde 2021 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.
7256 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun: