8- Güncel Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizi Oranları Nedir?
Kanuni Faiz
3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 1 inci maddesi uyarınca Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık % 12 oranı üzerinden yapılır. Aynı madde uyarınca Bakanlar Kurulu, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkili kılınmıştır. Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak 19/12/2005 tarihli ve 2005/9831 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kanuni faiz oranını, 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere yıllık % 12’den % 9’a indirmiştir.
Temerrüt Faizi
3095 sayılı Kanun’un 2 nci maddesi uyarınca da bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana (mevcut durumda %9) göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.
Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizi Oranları
Temerrüt faizi oranları ile ilgili en son güncelleme 11.10.2019 tarihli ve 30915 sayılı Resmi Gazete‘de TCMB tarafından yayımlanan “Reeskont İşlemlerinde Uygulanacak İskonto Faiz Oranlarının Tespiti” ile yapılmıştır. Aşağıda yıllar itibarıyla güncel oranlar verilmiştir:
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİ ORANLARI | |||||
3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanuna göre, yıllar itibarıyla uygulanması gereken kanuni faiz ve temerrüt faizi oranları: (Temerrüt faizi miktarının sözleşme ile kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı aşağıda belirtilen oranların üstünde ise temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.) | Yıllık Oran (%) | ||||
1. 1/7/2018 tarihinden itibaren: | |||||
1.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
1.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
1.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
1.2.2. Ticari işlerde (29/06/2018 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 19,50 | ||||
2. 1/1/2017 – 30/06/2018 dönemi için | |||||
2.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
2.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
2.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
2.2.2. Ticari işlerde (31/12/2016 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 9,75 | ||||
3. 1/1/2015 – 31/12/2016 dönemi için | |||||
3.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
3.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
3.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
3.2.2. Ticari işlerde (14/12/2014 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 10,5 | ||||
4. 1/1/2014 – 31/12/2014 dönemi için | |||||
4.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
4.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
4.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
4.2.2. Ticari işlerde (27/12/2013 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 11,75 | ||||
5. 1/1/2013 – 31/12/2013 dönemi için | |||||
5.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
5.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
5.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
5.2.2. Ticari işlerde (20/12/2012 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 13,75 | ||||
6. 1/1/2012 – 31/12/2012 dönemi için | |||||
6.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
6.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
6.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
6.2.2. Ticari işlerde (29/12/2011 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 17,75 | ||||
7. 1/1/2011 – 31/12/2011 dönemi için | |||||
7.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
7.2. Temerrüt faiz oranı | |||||
7.2.1. Sözleşme ile tespit edilmemişse | 9 | ||||
7.2.2. Ticari işlerde (30/12/2010 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) | 15 | ||||
Karşılıksız Çek Temerrüt Faiz Oranı
5941 sayılı Çek Kanunu’nun 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında; karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının Cumhuriyet savcısı tarafından kaldırılacağı hüküm olunmaktadır.
Buna göre, 01.07.2018 tarihinden itibaren Çek Kanunu uyarınca karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren yıllık %19,50 temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı Cumhuriyet savcısı tarafından kaldırılacaktır.
Tüketici Kredilerinde Temerrüt Faizi Oranı
Tüketici kredileri ve konut finansmanı sözleşmelerinde temerrüt faizinin belirlenmesine yönelik olarak 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna ilişkin olarak yayımlanan aşağıdaki alt düzenlemeler uyarınca akdi faiz oranının %30’unu geçmeyecek şekilde belirlenen bir sınırlama bulunmaktadır.
Bu çerçevede, 22.05.2015 tarihli ve 29363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği“nin 4 üncü maddesinde tüketici kredilerinin gecikme faizi oranına ilişkin aşağıdaki hüküm bulunmaktadır:
e) Gecikme faiz oranı: Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere belirlenen oranı, belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde ise ilgili mevzuat gereği belirlenen oranı,
Benzeri hüküm 28.05.2015 tarihli ve 29369 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği“nin 4 üncü maddesinde de bulunmaktadır:
e) Gecikme faiz oranı: Sabit faizi içeren konut finansmanı sözleşmeleri için akdi faiz oranının, değişken faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde ise cari faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmeyecek şekilde belirlenen oranı,
Buna göre;
– belirli süreli tüketici kredileri ve sabit faizi içeren konut finansmanı sözleşmelerinde temerrüt faiz oranı akdi faiz oranının %30 fazlasını, değişken faizli konut finansmanı sözleşmelerinde ise cari faiz oranının %30 fazlasını geçemeyecektir.
– belirsiz süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde uygulanacak temerrüt faiz oranı ise ilgili mevzuat gereği belirlenen oranlar olacaktır.
Kredi Kartı ve Kredili Mevduat Hesapları Akdi ve Temerrüt Faizi Oranları
Kredi kartları ve kredili mevduat hesapları (KMH) üzerinde 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 26 ncı maddesinden ileri gelen ayrı bir sınırlama bulunmaktadır. Söz konusu Kanun’un “Faiz hesaplaması” başlıklı 26 ncı maddesinin 3 numaralı fıkrası hükümlerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkilidir ve belirlediği bu oranları 3 ayda bir açıklar.
Faiz hesaplaması
MADDE 26 – …Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, azami akdi ve gecikme faiz oranlarını tespit etmeye yetkilidir ve belirlediği bu oranları 3 ayda bir açıklar.
Hesap kesim tarihi ile son ödeme tarihi arasında on günden az bir süre olamaz.
Katılım bankaları açısından bu Kanun uygulamasında yer alan faiz kâr payı, gecikme faizi ise gecikme cezası olarak uygulanır.
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendi kredi kartları için uygulanmaz.”
Kredi kartı azami faiz oranı sınırlamaları başlangıçta sadece bireysel kredi kartları için geçerli iken 02.08.2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6495 sayılı Torba Kanun ile 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun “Kurumsal Kredi Kartları” başlıklı 43 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile, kurumsal kredi (tacirlere verilen) kartları faiz oranları da TCMB’nin belirlediği kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami akdi ve azami gecikme faizi oranı sınırlamalarına tabi hale getirilmiştir.
TCMB bu belirlemeyi 12.11.2016 tarihli ve 29886 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2016/8)” ve bu Tebliğe ilişkin 3 ayda bir yaptığı basın açıklamaları ile yapmaktadır.
KMH faiz oranları ise TCMB tarafından 25.05.2013 tarih ve 28657 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarara Katılma Oranları ile Kredi İşlemlerinde Faiz Dışında Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Tebliğ (Sayı:2006/1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı:2013/8)” ile (md. 4/3) TCMB’nin yayımladığı Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ’e tabi hale gelmiştir.
TCMB’ce yukarıdaki mevzuat çerçevesinde belirlenen söz konusu oranlar azami oranlar olup, bankalarca kredi kartı ve KMH işlemlerinde TCMB’ce belirlenen oranların üzerinde bir faiz oranı uygulanması mümkün bulunmamaktadır. Bankalar bu oranları geçmemek üzere faiz oranlarını serbestçe belirleyebilmektedirler. TCMB’ce her 3 ayda bir belirlenen oranları sitemizde yayımlanan yazılarla duyuruyoruz. Bu kapsamda TCMB’ce en son 1 Ekim 2019 tarihinden geçerli olmak üzere belirlenen güncel kredi kartı (bireysel ve kurumsal) ve KMH (bireysel ve ticari) aylık azami akdi ve azami gecikme faizi oranları aşağıdaki tabloda verilmektedir.
KREDİ KARTI (Bireysel ve Kurumsal) ve KMH (Bireysel ve Ticari) İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK AZAMİ FAİZ ORANLARI (Aylık, %) |
||||
DÖVİZ CİNSİ |
Türk Parası (TP) |
Yabancı Para (YP) |
||
FAİZ TÜRÜ |
Akdi Faiz |
Gecikme Faizi | Akdi Faiz |
Gecikme Faizi |
01.10.2019 – 31.12.2019 |
1,60 |
2,00 | 1,28 |
1,68 |
01.07.2019 – 30.09.2019 |
2,00 |
2,40 | 1,60 |
2,00 |
01.04.2019 – 30.06.2019 |
2,15 |
2,65 | 1,72 |
2,22 |
1.10.2018 – 31.03.2019 |
2,25 |
2,75 | 1,80 |
2,30 |
1.7.2018 – 30.09.2018 |
2,02 |
2,52 |
1,62 |
2,12 |
1.1.2017 – 30.06.2018 |
1,84 |
2,34 |
1,47 |
1,97 |
1.1.2015 – 31.12.2016 |
2,02 |
2,52 |
1,62 |
2,12 |
KREDİ KARTI (Bireysel ve Kurumsal) ve KMH (Bireysel ve Ticari) İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK AZAMİ FAİZ ORANLARI (Aylık, %) 2015 Yılı Öncesinde |
||||||
DÖVİZ CİNSİ |
Türk Parası (TP) |
Yabancı Para (YP) |
||||
FAİZ TÜRÜ |
Akdi Faiz |
Gecikme Faizi |
Akdi Faiz |
Gecikme Faizi |
||
USD |
EUR | USD |
EUR |
|||
01.10.2014 – 31.12.2014 |
2,02 |
2,52 | 1,70 |
1,64 |
2,20 |
2,14 |
01.04.2014 – 30.09.2014 |
2,02 |
2,52 | 1,70 | 1,64 | 2,20 |
2,14 |
Kamu (Amme) Alacakları İçin Uygulanan Gecikme Zammı Oranı
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51 inci maddesi,
Gecikme Zammı, Nispet ve Hesabı:
Madde 51- Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur. Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.
Gecikme zammı birmilyon liradan az olamaz.
Gecikme zammı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu madde uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmez.
Cumhurbaşkanı, gecikme zammı oranlarını aylar itibarıyla topluca veya her ay için ayrı ayrı, yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari tutarını iki katına kadar artırmaya, ayrıca gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme zammını bileşik faiz usulüyle aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak hesaplatmaya yetkilidir.
hükmünü amirdir.
Söz konusu madde uyarınca kamu alacakları için uygulanan gecikme zammı oranı her ay için ayrı ayrı uygulanmak üzere ilgili tarihler itibarıyla aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
Amme (Kamu) Alacakları İçin Uygulanan Gecikme Zammı Oranı (Her Ay İçin Ayrı Ayrı Uygulanmak Üzere) |
|
Dönemi |
Oran |
% 2 |
|
% 2,5 |
|
05.09.2018 – 30.06.2019 |
% 2 |
19.10.2010 – 04.09.2018 |
% 1,40 |
Bu çerçevede, 01.10.2019 tarihinden önce vadesi geldiği halde bu tarihe kadar ödenmemiş olan amme alacaklarının bu tarihten itibaren ödenecek kısımlarına ve 01.10.2019 tarihinden itibaren vadesi geldiği halde vadelerinde ödenmeyen amme alacaklarına her ay için ayrı ayrı %2 oranında ve Seri: A Sıra No: 1 Tahsilat Genel Tebliğinde yer alan esaslar doğrultusunda gecikme zammı uygulanacaktır.
Diğer taraftan, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesi uyarınca, ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplandığından, 02.10.2019 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) günlük gecikme zammı oranı (2/100/30=) 0,000667 olarak uygulanacaktır.
Tecil Faizi
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48 inci maddesi,
Tecil:
Madde 48-Amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla, alacaklı amme idaresince veya yetkili kılacağı makamlarca; amme alacağı 36 ayı geçmemek üzere ve faiz alınarak tecil olunabilir.
Şu kadar ki, amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen borçlarının toplamı ellibin Yeni Türk Lirasını (bu tutar dahil) aşmadığı takdirde teminat şartı aranılmaz. Bu tutarın üzerindeki amme alacaklarının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı ellibin Yeni Türk Lirasını aşan kısmın yarısıdır. Cumhurbaşkanı; bu tutarı on katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye, yeniden kanuni tutarına getirmeye ve alacaklı amme idareleri itibarıyla bu hadler arasında farklı tutar belirlemeye yetkilidir.
Borcunun tecilini talep eden ancak, talepleri uygun görülmeyerek reddedilen borçlular söz konusu borçlarını reddin tebliği tarihinden itibaren idarece 30 güne kadar verilebilecek ödeme süresi içinde ödedikleri takdirde bu amme alacağı ödendiği tarihe kadar faiz alınmak suretiyle tecil olunur.
Tecil salahiyetini kullanacak ve bu salahiyeti devredecek olanlar, Devlete ait amme alacaklarında ilgili vekiller, vilayet hususi idarelerine ait amme alacaklarında valiler, belediyelere ait amme alacaklarında belediye reisleridir.
…
hükmünü amirdir.
06.09.2018 tarihli ve 30527 sayılı Resmi Gazete‘de Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından yayımlanan “Tahsilat Genel Tebliği (Seri: C Sıra No: 3)” ile 21.10.2010 tarihinden bu yana yıllık %12 olarak uygulanmakta olan tecil faizi oranı 06.09.2018 tarihinden itibaren yıllık %22 olarak yeniden belirlenmiştir.
6183 sayılı Kanun’un 48 inci maddesine istinaden 06.09.2018 tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak tecil edilen amme alacaklarına yıllık %22 oranında tecil faizi uygulanacaktır.
06.09.2018 tarihinden önce yapılan müracaatlara dayanılarak tecil edilecek olan amme alacakları ile 06.09.2018 tarihinden önce tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan amme alacaklarına tecil şartlarına uygun olarak ödendikleri sürece müracaat tarihlerinden itibaren eski tecil faizi oranının (%12) uygulanması gerekmektedir.
Aynı şekilde, 06.09.2018 tarihinden önce tecil talebinde bulunulmuş ve talep kabul edilerek tecil edilmiş amme alacaklarına yönelik tecilin ihlal edilmiş olması ancak, yeni talepler üzerine yeniden tecil yapılması (tecilin geçerli sayılması) halinde, 06.09.2018 tarihine kadar eski tecil faizi oranı (%12), bu tarihten sonra ödenmesi gereken taksit tutarlarına ise %22 tecil faizi oranı uygulanacaktır.
Mal ve Hizmet Tedarikinde Alacaklıya Yapılan Geç Ödemelere İlişkin Temerrüt Faiz Oranının Sözleşmede Öngörülmediği veya ilgili Hükümlerin Geçersiz Olduğu Hallerde Uygulanacak Faiz Oranı
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler ile mal ve hizmet tedarikinde geç ödemenin sonuçları” başlıklı 1530 uncu maddesi,
Ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler ile mal ve hizmet tedarikinde geç ödemenin sonuçları
MADDE 1530– (1) …
(2) Ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan işlemlerde, alacaklı, kanundan veya sözleşmeden doğan tedarik borcunu yerine getirmiş olmasına rağmen, borçlu, gecikmeden sorumlu tutulamayacağı hâller hariç, sözleşmede öngörülmüş bulunan tarihte veya belirtilen ödeme süresinde borcunu ödemezse, ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşer.
(3) Mütemerrit borçlunun alacaklısı sözleşmede öngörülen tarihten ya da ödeme süresinin sonunu takip eden günden itibaren, şart edilmemiş olsa bile faize hak kazanır.
(4) Sözleşmede ödeme günü veya süresi belirtilmemişse veya belirtilen süre beşinci fıkraya aykırı ise, borçlu aşağıdaki sürelerin sonunda ihtara gerek kalmaksızın mütemerrit sayılır ve alacaklı faize hak kazanır:
a) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin borçlu tarafından alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda.
b) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin alınma tarihi belirsizse mal veya hizmetin teslim alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda.
c) Borçlu faturayı veya eş değer ödeme talebini mal veya hizmetin tesliminden önce almışsa, mal veya hizmetin teslim tarihini takip eden otuz günlük sürenin sonunda.
d) Kanunda veya sözleşmede, mal veya hizmetin kabul veya gözden geçirme usulünün öngörüldüğü hâllerde, borçlu, faturayı veya eş değer ödeme talebini, kabul veya gözden geçirmenin gerçekleştiği tarihte veya bu tarihten daha önce almışsa, bu tarihten sonraki otuz günlük sürenin sonunda; şu kadar ki, kabul veya gözden geçirme için sözleşmede öngörülen süre, mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz günü aşıyor ve bu durum alacaklının aleyhine ağır bir haksızlık oluşturuyorsa, kabul veya gözden geçirme süresi mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz gün olarak kabul edilir.
(5) Sözleşmede öngörülen ödeme süresi, faturanın veya eş değer ödeme talebinin veya mal veya hizmetin alındığı veya mal veya hizmetin gözden geçirme ve kabul usulünün tamamlandığı tarihten itibaren en fazla altmış gün olabilir. Şu kadar ki, alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak koşuluyla ve açıkça anlaşmak suretiyle taraflar daha uzun bir süre öngörebilirler. Ancak alacaklının küçük yahut orta ölçekli işletme (KOBİ) veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı hâllerde, ödeme süresi, altmış günü aşamaz.
(6) Gecikme faizi ödenmeyeceğini veya ağır derecede haksız sayılabilecek kadar az faiz ödeneceğini, alacaklının geç ödeme dolayısıyla uğrayacağı zarardan borçlunun sorumlu olmayacağını veya sınırlı bir şekilde sorumlu tutulabileceğini öngören sözleşme hükümleri geçerizdir. Geçersizlik durumunda yedinci fıkra uygulanır.
(7) Bu madde hükümleri uyarınca alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hâllerde uygulanacak faiz oranını ve alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her yıl ocak ayında ilan eder. Faiz oranı, 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda öngörülen ticari işlere uygulanacak gecikme faizi oranından en az yüzde sekiz fazla olmalıdır.
(8) Mal veya hizmet bedelinin taksitle ödenmesinin öngörüldüğü durumlarda, bu maddenin ödeme sürelerini düzenleyen hükümleri birinci taksit bakımından uygulanır. Her bir taksit tutarının ödenmeyen kısmı yedinci fıkrada öngörülen oranda gecikme faizine tabidir. Alacaklının küçük veya orta ölçekli işletme veya tarımsal veya hayvansal üretici olup borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde taksitle ödemeyi öngören sözleşme hükümleri geçersizdir.
Bu çerçevede 6102 sayılı Kanun’un yukarıda verilen 1530/7 nci fıkrası uyarınca her yıl Ocak ayında TCMB tarafından ilan edilen “alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hâllerde uygulanacak faiz oranı ve alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarı” yıllar itibarıyla aşağıda verilmektedir:
Dönemi |
Mal ve Hizmet Tedarikinde Alacaklıya Yapılan Geç Ödemelere İlişkin Temerrüt Faiz Oranı (Yıllık)
(6102 sayılı TTK md. 1530/7) |
Alacağın Tahsili Masrafları için Talep Edilebilecek Asgari Giderim Tutarı |
1.1.2013 – 31.12.2013 |
% 15 | 95 TL |
1.1.2014 – 31.12.2014 |
% 12,75 |
120 TL |
1.1.2015 – 31.12.2015 |
% 11,50 | 120 TL |
1.1.2016 – 31.12.2016 | % 11,50 |
130 TL |
1.1.2017 – 31.12.2017 | % 10,75 |
150 TL |
1.1.2018 – 31.12.2018 |
% 10,75 |
185 TL |
1.1.2019 – 31.12.2019 |
% 21,25 |
245 TL |