HESAP DURUMU BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU BULUNAN KREDİLERE İLİŞKİN SINIR

Bankaların kullandıracakları kredilerden hesap durumu belgesi alınma zorunluluğu bulunan kredilere ilişkin alt sınır “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik” (Yönetmelik)’te 19 Şubat 2019 tarihli ve 30691 sayılı Resmi Gazete’de BDDK tarafından yayımlanan “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile yapılan değişiklikle 1.000.000 TL’den 2.000.000 TL’ye artırılmıştır.

Bu çerçevede, bankalar kullandıracakları krediler için 2.000.000 TL’sini geçmeyen işlemlerde hesap durum belgesi almayacaklardır. Bu sınırın üzerindeki işlemlerde ise hesap durum belgesi olarak yine Yönetmelik’te belirlenen belgeler alınacaktır.

Hesap durum belgesi alma zorunluluğu bulunmayan kredilere ilişkin (hesap durum belgesi alınma zorunluluğuna ilişkin istisnalar) son durum aşağıdaki gibidir:

a) İki milyon Türk Lirasını geçmeyen işlemler.

b) Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bunlara bağlı kuruluşlar ve mahalli idareler ile yapılan işlemler,

c) Yabancı ülkelerin merkezi idareleri, merkez bankaları ile veya bunlarca çıkarılan veya ödemesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler,

ç) Karşılığı nakit, nakit benzeri kıymet ve hesaplar ile kıymetli maden olan işlemler,

d) Hazine, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya TOKİ Başkanlığı’nca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono ve tahviller karşılığı yapılan işlemler,

e) TCMB ile ya da bu banka nezdindeki piyasalarda yapılan işlemler,

f) Menkul kıymet borsalarından veya ikinci el piyasadan çok kısa vadeli fon fazlalarını değerlendirmek gayesiyle edinilen alım-satım amaçlı menkul kıymetler,

g) Teşkilatlanmış borsalardan alınan veya alacaklardan dolayı elde edilen hisse senetleri,

ğ) Yurt içi bankaların kendi aralarındaki vadesiz veya vadesi 3 ayı aşmayan işlemler ile bu bankaların mukabil kefaletine dayanılarak verilecek teminat ve garantiler,

h) Kredilerin dikkate alınma oranlarına ilişkin yapılacak hesaplamalara göre banka nezdindeki toplam kredi riski 5.000.000 USD’ni aşmayan ve Yönetmeliğin Ek-1’inde asgari ikinci sınıf olarak tasnif edilen derecelendirme notlarını haiz banka ya da finansal kuruluşlarla yapılan işlemler ile bunların kefaletine dayanılarak verilecek gayrinakdi krediler.

ı) Ortaklık payları

için hesap durum belgesi alınmaz.

HESAP DURUM BELGESİ OLARAK KABUL EDİLECEK BELGELER

2 milyon TL’sini geçen ve yukarıdaki diğer istisnalara da girmeyen kredi kullandırımlarında ise hesap durum belgesi olarak aşağıdaki belgelerin alınması gerekmektedir:

a) Bağımsız denetime tabi şirketlerden, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarına uygun şekilde hazırlanmış ve bağımsız denetimden geçmiş finansal tabloları,

b) Bağımsız denetime tabi olmayan şirketlerden, Vergi Usul Kanunu ve ilgili düzenlemeleri uyarınca düzenlenecek finansal tabloları, yurtdışında yerleşik kişilerin ise tabi oldukları yabancı mevzuat uyarınca düzenleyecekleri uluslararası standartlara uygun dipnotlarını da içeren bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri ile bunlara ek mali tabloları,

c) Bilanço esasına göre defter tutmayan gerçek kişilere verilecek ihtisas kredileri için BDDK’dan izin almak kaydıyla, bu kişilerin faaliyetlerinin niteliğine uygun olarak düzenlenecek hesap durumu belgeleri,

ç) Ticari kredi niteliği taşımayan işlemler (tüketici kredileri) için gerçek kişilerden Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan örneğe uygun olarak alınacak hesap durumu belgesinin ekinde kişinin kimliği ve gelirini gösterir belgeler,

d) Halka arz yoluyla ihraç olunacak menkul kıymetlere yapılacak yatırımlarda tasarruf sahipleri için yayımlanan sirkülerler,

Türkiye’de yerleşiklerden alınacak hesap durumu belgelerinin yetkili ve sorumlu şahıslarca imza edilmiş olması gereklidir.

Tüketici kredileri hariç olmak üzere, kredi ilişkisinin devam ettiği süre boyunca her yıl hesap dönemini izleyen altı ay içinde hesap durumu belgesi alınır.

HESAP DURUM BELGELERİNİN DENETLENMESİ

a) Sermayesinin yarısından fazlasına merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, KİT’lerin, 3291 sayılı Kanun kapsamına alınan kuruluşların sahip olduğu kurum ve ortaklıklar,

b) bankalar,

c) bağımsız denetime tabi şirketler

dışında kalan müşterilere bankaların tahsis edecekleri kredilerin 2.000.000 TL’yi geçmesi halinde, alınacak hesap durumu belgelerinin mevzuat hükümlerine, Türkiye’de uygulanan muhasebe ilkeleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunun 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış denetim yetkisine sahip meslek mensupları tarafından denetlenmesi şarttır.

Yapılacak denetim işlemi Yönetmeliğin Ek-3’ünde yer alan esaslara uygun raporun düzenlenmesinin ardından bilanço ve kâr ve zarar cetveline bu belgenin mevzuata, Türkiye’de uygulanan muhasebe ilkelerine ve muhasebe standartlarına uygun olarak düzenlendiğine dair şerh verilmek suretiyle yapılır. Söz konusu şerhin altı meslek mensubu tarafından isim ve unvanı yazılarak imzalanır.

Bilanço ve kâr ve zarar cetveli Türkiye’de uygulanan muhasebe ilkelerine ve muhasebe standartlarına uygun olarak düzenlenmediği takdirde, denetim raporu 3568 sayılı Kanun’un uygulama hükümlerine göre şartlı olabilir. Denetim yapacak meslek mensuplarının Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği tarafından yayımlanacak çalışanlar listesinde yer almaları gerekir.

YURT DIŞI YERLEŞİKLERDEN ALINACAK HESAP DURUM BELGELERİNİN DENETLENMESİ

Kredilerin dikkate alınma oranlarına ilişkin yapılacak hesaplamalara göre banka nezdindeki toplam kredi riskleri 500.000 USD’yi aşan yurt dışında yerleşik kişilerden, kredi notları Yönetmeliğin Ek-1’inde asgari ikinci sınıf olarak tasnif edilenlerden daha düşük olanlardan alınacak finansal tabloların ilgili ülkelerin mevzuatına göre yetkilendirilen veya uluslararası düzeyde faaliyet gösteren bağımsız denetim firmalarınca denetlenmiş olması şarttır.

Kredilerin dikkate alınma oranlarına ilişkin yapılacak hesaplamalara göre banka nezdindeki toplam kredi riski 5.000.000 USD’ni aşmayan ve Yönetmeliğin Ek-1’inde asgari ikinci sınıf olarak tasnif edilen derecelendirme notlarını haiz banka ya da finansal kuruluşlarla yapılan işlemler ile bunların kefaletine dayanılarak verilecek gayrinakdi krediler için hesap durum belgesi alınmaz.

YÜKSEK KREDİ BORCU OLAN FİRMALAR İÇİN ALINMASI GEREKEN İLAVE BELGELER

Bankacılık sektöründeki toplam riski talep edilen kredi dahil, TBB Risk Merkezi nezdindeki en güncel bilgilere göre 500 milyon TL ve üzerinde olan kredi müşterilerinden, kredi tahsis aşamasında;

a) KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde hazırlanmış ve KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş konsolide olmayan finansal tabloları,

b) KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü olanların, KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş konsolide finansal tabloları,

c) Kredi kullanacak işletmenin; KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarında tanımlandığı şekilde başka bir işletmenin bağlı ortaklığı olması durumunda, yine bu standartlardaki tanımlamalara uyan ana ortaklığının KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş konsolide finansal tabloları,

d) Başka işletmelerin tek başına kontrolünde olmayan ancak müşterek kontrol edilen bir işletme olması durumunda, müşterek kontrol eden işletmelerin her birinin KGK tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde hazırlanmış ve KGK tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş varsa konsolide, yoksa konsolide olmayan finansal tabloları

ile birlikte, söz konusu finansal tablolarda yer verilen bilgilerden hareketle hazırlanacak ve bağımsız denetim kuruluşunun güvence raporunu içeren Yönetmeliğin Ek-4’ünde verilen analiz tablosunun bankalarca alınması zorunludur.

Yukarıdaki hükümler uyarınca bankalarca alınması zorunlu tutulan finansal tablolar, yurtdışında yerleşik kredi müşterileri bakımından, tabi oldukları yabancı mevzuat uyarınca düzenleyecekleri uluslararası standartlara uygun dipnotlarını da içeren bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri ile bunlara ek finansal tablolarını ifade eder.

Yukarıda sayılan finansal tablolar ile Ek-4’te verilen analiz tablosunun, kredi ilişkisinin devam ettiği sürece her yıl hesap dönemini izleyen altı ay içinde alınmasına devam olunur.

BANKALARIN KREDİ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK EKLERİ (YÖNETMELİK EKLERİNDE 19.02.2019 TARİHİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN EKLENDİĞİ HALİDİR)