24- Bankaların Tahsili Gecikmiş Alacaklarının Satışında Gelir Gider Tablosunda Oluşan Gelir ve Giderleri Karşılıklı Olarak Netleştirerek Net Tutarı Gelir/Gider Yazmaları Mümkün müdür?
01.11.2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik“in 4 üncü maddesinde bankaların, faaliyetlerini bu Yönetmelik ve Kurulca çıkarılacak tebliğlere göre muhasebeleştirecekleri, faaliyetlerin, 16.01.2005 tarihli ve 25702 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu’nun “1 sıra Nolu Finansal Tabloların Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve Hakkında Tebliğ” hükümleri çerçevesinde Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak muhasebeleştirilmesinin esas olduğu, ancak, bağlı ortaklık, birlikte kontrol edilen ortaklık ve iştiraklerin muhasebeleştirilmesi ve konsolide finansal tablolar, kamuya açıklanacak finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların düzenlenmesine ilişkin usul ve esasların Kurulca çıkarılacak tebliğler ile belirleneceği belirtilmektedir.
Aynı Yönetmeliğin 6 ncı ve 7 nci maddelerinde bilanço ve gelir/gider hesaplarının kendi aralarında mahsuplaştırılmasına ilişkin aşağıdaki hükümler bulunmaktadır:
Bilanço
MADDE 6 – …(2) Bilanço net değer esasına göre hazırlanır. Bu nedenle, bankanın aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki hesaplar ilgili bulundukları kalemlerin altında birer indirim kalemi olarak gösterilir. Bilançonun aktif ve pasif yapısını yansıtan hesaplar kendi aralarında mahsup edilemez. Borç bakiyesi veren hesapların bilançonun aktif bölümünde, alacak bakiyesi veren hesapların pasif bölümünde yer alması sağlanır.
Gelir tablosu ve özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin tablo
MADDE 7 – …
(3) Bütün gelirler ve giderler, kaynakları itibarıyla sınıflandırılır, her gelir grubu ilgili olduğu gider grubu ile karşılaştırılır ve gayrisafi tutarları üzerinden gösterilir. Bir gelir kalemi, tamamen veya kısmen bir gider kalemiyle netleştirilmek suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.”
hükümleri bulunmaktadır. Öte yandan, 16.01.2005 tarih ve 25702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren TMS-1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı’nın 32 ve 33 üncü paragraflarında:
Netleştirme (Mahsup Etme)
32. İşletme, bir TFRS zorunlu kılmadıkça veya izin vermedikçe varlıkları ve borçları ya da gelirleri ve giderleri netleştiremez.
33. İşletme, varlıkları ile borçları ve gelirler ile giderleri finansal tablolarda ayrı ayrı göstermelidir. İşlem veya diğer olayın özü gereği yapılan netleştirme dışında, kapsamlı gelir tablosu veya finansal durum durum tablosu (bilanço) ya da (eğer sunulmuşsa) bireysel gelir tablosunda yapılan netleştirmeler, kullanıcıların gerçekleşmiş olan işlemleri, diğer olayları ve şartları ve gelecekteki nakit akışlarını anlamalarını zorlaştırmaktadır. Varlıkların, örneğin stok değer düşüklüğü karşılığı ve şüpheli alacaklar karşılığı gibi, düzenleyici hesaplar düşüldükten sonra net tutarıyla gösterilmesi netleştirme değildir.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Bu çerçevede, tahsili gecikmiş alacak satışlarında, varlık yönetim şirketlerinde kredilerin satışı karşılığı alınan bedellerle, bilançodaki kayıtlı kredilerin arasındaki farkın bu krediler için ayrılan karşılık giderlerinin ters çevrilmesi ile oluşacak gelirlerle netleştirilerek gelir / gider tablosuna net tutarın yazılmasının yukarıdaki hükümler çerçevesinde uygun olmadığı ve böyle bir netleştirmenin kullanıcıların gerçekleşmiş olan işlemleri, diğer olayları ve şartları ve gelecekteki nakit akışlarını anlamalarını zorlaştıracağı görüşüne varılmaktadır.