17- Bankaların Faizsiz / Kâr Paysız / Komisyonsuz (Sıfır Faizli) Kredi Kullandırması Mümkün müdür?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından alınan 27.03.2008 tarihli ve 2534 sayılı Kurul Kararı’nda, bankaların kendi risk gruplarında bulunanlar dahil müşterilerine bankacılık ilke ve teamüllerine ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak, gerekli fayda-maliyet ve müşteri kârlılığı analizleri yapılmak suretiyle ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 50 nci maddesinin 4 üncü fıkrası da dikkate alınmak kaydıyla faizsiz/kâr paysız ve/veya komisyonsuz kredi kullandırmalarının mevzuata aykırılık oluşturmayacağına, katılım bankalarının sadece özkaynaklarından ve cari hesaplardan sağladığı fonlardan bu kapsamda kredi kullandırmalarına, bankaların pay sahibi oldukları ortaklıklara yapacağı sermaye avansı ödemelerinin ise faizsiz / kâr paysız ve / veya komisyonsuz kredi kapsamında ele alınmasının uygun olmayacağına karar verilmiştir.
Bu çerçevede bankalarca gerekli fayda-maliyet ve müşteri kârlılığı analizleri yapılmak suretiyle müşterilerine faizsiz / kâr paysız kredi kullandırılması mümkündür. Bu kredilerin bankanın dâhil olduğu risk grubunda bulunan gerçek ve tüzel kişilere kullandırılması hâlinde ise, bu kişilere sağlanan kredi koşullarının kredi kullananın lehine diğer kişi ve gruplara kullandırılanlardan ve piyasa koşullarından farklılık arz etmemesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, bu tip kredi kullandırılması halinde TCMB’nin 20.05.2015 tarihli yazısının 17 nci fıkrasında belirtilen aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
“FF100H ve FF101H formlarında, kredilerle ilgili olarak faiz oranı ve/veya diğer maliyetlerin olması halinde, fiilen uygulanan faiz oranının bildirilmesi gerekmektedir. Ancak, bankalarca, vadesiz kaynak yaratan ödemeler karşılığında, sıfır faizli olarak kredi kullandırılabilmektedir (Örneğin büyük firmaların SGK primleri, vergi, elektrik, doğalgaz ve maaş ödemelerini bankalar aracılığıyla yapması kaydıyla, faiz ve maliyeti sıfır olarak kullandırılan krediler gibi). Dolayısıyla, bankalarca kullandırılan ve karşılığında faiz ve maliyetin sıfır olduğu kredilerin bildirim dışında tutulması gerekmektedir. Bu kredilerin toplam tutarı ve ortalama vadesine ilişkin bilgiler EK:3’teki tabloya uygun olarak ilgili dönemlerde e-posta ile gönderilmeye devam edilecektir.”