Borçlanma Araçları Tebliği Değişikliği Ne Getiriyor?
27.11.2015 tarihinde Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun internet sitesinde yayımlanan duyuru ile görüşe açılan Borçlanma Araçları Tebliği değişiklik taslağı, 18 Şubat 2017 Tarihli ve 29983 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Borçlanma Araçları Tebliği (II-31.1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (II-31.1a)” (“Tebliğ“) ile aynı tarihte yürürlüğe girdi.
Tebliğ değişikliği taslak halinde iken yapılması planlanan değişikliklere ilişkin görüşlerimize 29 Kasım 2015 tarihinde yayımladığımız yazımızda değinmiştik. Tebliğ değişikliğine göz attığımızda Taslak’ta yer alan ve büyük tepki çeken bazı düzenlemelerin çıkarılmış olduğunu görüyor, düzenlediği piyasanın geri bildirimlerini dikkate alan SPK’yı tebrik ediyoruz. Bu çerçevede en önemli gelişme, kanaatimizce Taslak’ta olan borçlanma aracı ihracında derecelendirme notu alınması zorunluluğunun da Tebliğ’den çıkarılmış olmasıdır. Bu notun seviyesine bağlı olarak borçlanma araçlarının ödeme yükümlülüklerinin bir banka tarafından garanti altına alınmasına ya da satışın yapılacağı kişilere ya da satış koşullarına sınırlama getirilmesine ilişkin esaslar da Tebliğ metnine eklenmemiş, ihraççılar için önemli bir maliyet ve yükümlülük doğuracak ve borçlanma araçlarının banka kredisi ile rekabet etme şansını neredeyse sıfırlayacak düzenlemelerin doğmasına izin verilmemiştir.
Diğer taraftan, Tebliğ ile getirilen diğer düzenlemelere aşağıda yer verilmektedir:
1- Tebliğ’de borçlanma araçlarını ifade eden Bono yerine Finansman Bonosu ifadesi getirilmiştir. 6362 sayılı Kanun öncesinde Tebliğ’de Finansman bonosu ve Banka bonosu olmak üzere 2 ayrı isimle düzenlenen bonolar doğru bir karar ile tek bir isim altında birleştirilerek sadeleştirilmişti. Şimdi yeniden bir ayrıma gitmemekle birlikte kıymetli maden bonoları ile karışmaması amacıyla böyle bir isim değişikliğine gidildiği düşünülmektedir.
2- Finansman bonosu için vade boyunca taksitler halinde ödeme imkanı tanınmıştır. İhraççının, nakit akımına veya mali gücüne göre anaparayı vade sonunu beklemeden geri ödeyebileceği şekilde borçlanma araçları ihraç edebilmesine imkan tanınmıştır. Bu imkan, kıymetli maden bonosu ihraççıları için ise geçerli değildir.
3- Tebliğ’in 4. maddesinde yer alan borçlanma araçlarının ihracına yönelik ifade, karışıklığı düzeltmek amacıyla yeniden yazılmıştır. Yurt dışında yapılacak ihraçlarda satışın halka arz yoluyla yapılıp yapılmaması Tebliğ kapsamında olmadığından, ifade, borçlanma araçları ihracının yurt içinde halka arz edilerek veya yurt içinde halka arz edilmeksizin ya da yurt dışında gerçekleştirilebileceği şeklinde daha açık yazılmıştır.
4- Tahsisli satışların en fazla 150 kişiye yapılabileceği yönündeki Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği hükmüne ek olarak Borçlanma Araçları Tebliği’nde her bir yatırımcıya en az 100.000 TL tutarında satış yapılması şartı getirilmiştir. Bu şekilde, izahname düzenlemeksizin yapılacak ihraçlara küçük yatırımcıların ulaşımı kısıtlanmaktadır.
5- Yurt dışında yapılacak ihraçlarda Kurul’ca tertip ihraç belgesi onaylanması uygulaması uygulaması kaldırılmış, bunun yerine her bir tertip satış öncesinde elektronik imza kullanılarak Kurul’a başvurulması yeterli görülmüştür. Bu çerçevede tertip ihraç başvurusunu yapmak üzere belirlenmiş olan güvenli elektronik imza sahibi kişilere ilişkin bilgilerin (adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, iletişim bilgileri) SPK’ya yazılı olarak iletilmesi sonrasında, her tertip borçlanma aracının satışından önce ihraççılar tarafından https://yit.spk.gov.tr/ adresi üzerinden Kurul’a elektronik ortamda başvuru yapılacaktır.
6- Yurt dışında yapılacak ihraçlarda tavan TL olarak belirlenmiş ancak döviz cinsinden satış yapılmış ise, önceki düzenlemeye göre, her bir tertip satışın TL karşılığı o tertibe ilişkin başvuru öncesinde hesaplanıp sabitleniyordu. Yeni tertip tutarı ise kalan TL tavanı içerisinde güncel kurlara göre hesaplanıyordu. Yeni düzenlemeye göre ise yeni tertip tutarının hesaplanmasında, önceki tertiplerde gerçekleşmiş tüm satışların döviz karşılığı, son tertip başvurusu tarihinden bir gün önceki (güncel) kura göre değerlenip ihraç tavanı içerisinde yeni tertip satış için boşluk olup olmadığı bu şekilde değerlendirilecek. Önceki düzenlemede eski tertipler, eski tarihli kurlar üzerinden sabitlendiği için tavana etkisi bulunmazken yeni düzenlemeye göre kur artışları ihraççının mevcut izin alınmış tavan boşluğunu azaltarak yeni ihraç tutarını düşürecektir.
8- Borçlanma aracı ihracı hakkındaki genel kurul kararında ya da ihraç yetkisinin esas sözleşme veya genel kurul kararı ile devredildiği durumlarda yönetim kurulu kararında, asgari olarak ihraç edilmesi planlanan borçlanma araçlarının azami tutarı ile satışın yurt içinde halka arz edilerek ve/veya halka arz edilmeksizin veya yurt dışında yapılacağı hususuna yer verileceği, Borçlanma araçlarının PDT, DET veya Kurulun diğer düzenlemelerinin kapsamı içinde yer almayan ve niteliği itibari ile borçlanma aracı olduğu Kurulca kabul edilecek sermaye piyasası araçları kapsamında olması durumunda, ihraç edilmesi planlanan borçlanma aracının türünün de yetkili organ kararında açıkça belirtilmesi gerektiği, aksi halde borçlanma aracı ifadesinin yalnızca tahvil ve finansman bonosu olarak kabul edilerek başvurunun bu kapsamda değerlendirileceği hükme bağlanmıştır.
9- Yurt dışında ihraç edilecek borçlanma araçlarının Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde elektronik ortamda kayden ihracı ve bunlara ilişkin hakların izlenmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.
10- İhraç limitinin hesaplanmasında, 6 aylık finansal tabloların dikkate alınabilmesi için bu finansal tabloların özel bağımsız denetimden geçirilmiş olması şartı kaldırılarak Kurul düzenlemelerine uygun olarak hazırlanmak ve bağımsız denetimden/incelemeden geçirilmiş olmak kaydıyla 6 aylık finansal tablolarının da ihraç limitinin hesaplanmasında dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır. Düzenleme öncesinde bu finansal tabloların dikkate alınabilmesi için özel bağımsız denetimden geçirilmiş olması şarttı. Tam kapsamlı bağımsız denetim anlamına gelen özel bağımsız denetimin yıl ortasında yapılması önemli maliyetler doğurduğundan tercih edilmeyen bir uygulama idi. Yapılan değişiklik ile ara dönem finansal tablo düzenleyen ve bunları sınırlı denetimden geçiren işletmeler de yıl sonunu beklemeden veya özel bağımsız denetim yaptırma maliyetine katlanmadan ara dönemlerdeki özkaynak artışını ihraç limitinde kullanabileceklerdir. Hangi tarihli finansal tabloların hangi süre boyunca dikkate alınacağı da ayrıca Tebliğ’e eklenen bir tablo ile belirlenmiştir.
11- Yurt dışı ihraçlar için tanımlanan %50 oranındaki ek ihraç limiti uygulaması kaldırılmaktadır.
12- İhraççının tedavülde bulunan borçlanma araçları, teminatlı menkul kıymetleri ve fon kullanıcısı olduğu (ödemeleri garanti altına alınmamış olan tedavülde bulunan yönetim sözleşmesine ve alım satıma dayalı) kira sertifikaları yoluyla sermaye piyasasından sağladıkları fonlara ilişkin tedavül limiti konsolide edilerek bu suretle hesaplanacak toplam değerin ihraç limitinde indirim kalemi olarak dikkate alınacağı hükmü eklenmiştir.
13- Kurul’a ihraç belgesinin geçerlilik süresini kısaltma hakkı tanındı. Buna göre Kurul, örneğin ödeme güçlüğüne düştüğünü düşündüğü ihraççılar için ihraç belgesinin geçerlilik süresini kısaltarak sermaye piyasasından yeni finansman sağlamasını önleyebilecek. Bu düzenlemenin, geçen yıl içinde borçlanma araçları piyasasında yaşanan bazı olumsuz olayların tekrarlanmasını önlemek amacıyla getirildiğini düşünüyoruz. Ancak, tedavülde borçlanma araçları, geçerli bir ihraç belgesi ve istekli yatırımcıları varken, tedavüldeki borçlanma araçlarının itfasını bunların yatırımcısına yeni borçlanma aracı satarak yapmaya ve bu şekilde daha uzun vadeli finansman sağlamaya çalışan şirketler için bu yetkinin kullanılması olumsuz sonuçlar doğuracaktır.
14- Yurt içinde halka arz edilmeksizin ihraç edilecek borçlanma araçlarının borsada işlem görmesinin planlanması durumunda, ihraççının bağımsız denetimden/incelemeden geçmiş en son tarihli finansal tabloları ve başvuru formunun da ihraç belgesi ile birlikte KAP’ta ilan edilmesi zorunluluğu getirildi.
15- Ortaklıkların halka açık olup olmamasına göre belirlenen ihraç limitinin, ihraççının, derecelendirme kuruluşlarından talebe bağlı olarak yatırım yapılabilir seviyenin en yüksek ilk üç kademesine denk gelen uzun vadeli derecelendirme notu alması durumunda 2 katına artırılacağı yönündeki hüküm bankalar için devam ederken finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri için iptal edilmiştir. Buna göre finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri için en yüksek ihraç limiti (halka açık olanlar için) özkaynaklarının 5 katı ile sınırlandırılmıştır. Bu şirketlerin uygun derecede not almaları durumunda bile ihraç limitinin artırılması söz konusu olamayacaktır.
16- Borsa dışında gerçekleştirilen işlemlerde işlem fiyatlarının MKK veya MKK tarafından belirlenecek bir veri yayın kuruluşu veya yetkili kuruluş tarafından günlük olarak kamuya açıklanması zorunluğu kaldırılmıştır. Bunun yerine Kurul’un yatırım kuruluşlarına ilişkin düzenlemelerinde yer alan hükümler uygulanacaktır. Buna göre III-39.1 sayılı Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ’in “Yatırım kuruluşlarının internet siteleri” başlıklı 28’inci maddesi uyarınca (herhangi bir müşterinin ihtiyacı ve talebi doğrultusunda müşteri ile bire bir oluşturulan türev araçlar hariç olmak üzere) borsada işlem görmeyen sermaye piyasası araçları için verilen anlık alım satım fiyat teklifleri yatırım kuruluşlarının internet sitesinde yayınlanmak zorundadır. Gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ise bir bildirim yapılmayacaktır.
17- Vadesi 730 günden daha uzun olan borçlanma araçları için ödenecek Kurul ücretinin hesaplamasında indirime gidilerek on binde 20’den, onbinde 15’e düşürülmüştür.
18- Yurt içinde halka arz edilmeksizin ihraç edilen borçlanma araçlarının faiz, vade gibi koşullarında değişiklik yapılması, bu değişikliklere yazılı onay veren yatırımcılar bakımından mümkün kılınmıştır. Özellikle geçen sene ortaya çıkan borçlanma araçları piyasasında yaşanan temerrüt benzeri durumlarda ihraççılara ve yatırımcılara hareket kabiliyeti ve anlaşma fırsatı sunmak için böyle bir düzenleme getirildiği düşünülmektedir.
19- İhraç edilmiş tahvillerin, ihraççı tarafından geri alınabileceği hükmü eklenmiştir. Daha önce sadece bankalara tanınmış olan bu imkan, bu düzenleme ile tüm ihraççılara tanınan bir fırsat oldu. Bu çerçevede ihraççılar, ihraç ettikleri tahvilleri piyasa şartları ve kendi finansman fazlaları çerçevesinde geri alıp finansman ihtiyaçları çerçevesinde yeniden satabileceklerdir.
20- Borsa dışında gerçekleştirilecek işlemlerde uygulanacak geri alım ve satım fiyatlarının ihraççının internet sitesinde açıklanması zorunlu tutuldu. Bu düzenleme ile yatırım kuruluşu olmasa bile tüm ihraççılar, borsa dışında gerçekleştirecekleri geri alım ve satım fiyatlarını internet sitesinde yayınlama zorunluluğuna tabi oldu.
22- Borçlanma aracı için hesaplanan Kurul ücretinde, reel sektör şirketlerine tanınan %25’lik avantaj, aracı kurumlar ve yatırım ortaklıkları için kaldırılmıştır.
Saygılarımızla,
BORÇLANMA ARAÇLARI TEBLİĞİ (II-31.1)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (II-31.1a)
BORÇLANMA ARAÇLARI TEBLİĞİ (II-31.1)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (II-31.1a) EKLERİ