BDDK’nın 2022 Yılı ve Sonrası için Yol Haritası Çizildi!
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (“BDDK” veya “Kurum”) 2022 yılı ve sonrası için yol haritası niteliğini taşıyan Beşinci Stratejik Planı (2022-2024) ve Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planı (2022-2025) yayımlanmıştır.
BDDK Beşinci Stratejik Planı ile düzenleme, denetim ve uygulama faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sürdürülmesine ilişkin politikalar uygulanması, kurumsal yapının güçlendirilmesi ve finansal ürün ve hizmetlerden yararlananlara yönelik uygulamaların güçlendirilmesi ana amaçları altında 11 alt hedef ve 35 eylem belirlenmiştir. Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planı ile de başta bankacılık sektörü olmak üzere finansal sistemin giderek daha fazla maruz kalmaya başladığı iklim değişikliğine bağlı fiziksel riskler ile düşük karbon ekonomisine geçişe bağlı geçiş risklerinin ölçülmesi, analiz edilmesi ve yönetilmesi ışığında 6 hedef ve 21 eylem belirlenmiştir. BDDK’nın 2022-2025 yılları arasında eylem planını ortaya koyan bu strateji belgeleri; finansal ekosistem açısından yaşanacak gelişmelerin ve istikamet seyrinin iyi okunabilmesi açısından önemlidir.
Bu bakımdan söz konusu planlardaki stratejik amaç ve öncelikler ışığında belirlenen hedefler ve eylemlere yayımlandığı haliyle aşağıda yer verilmektedir:
“Beşinci Stratejik Plan (2022-2024)
AMAÇ 1 – Kurumsal Yapı Güçlendirilecektir.
HEDEF 1.1: Beşeri Mali ve Fiziksel Kaynaklar Artırılacak, Kurum Kültürü Güçlendirilecektir.
- Kurumun hedefleri doğrultusunda vizyon ve misyonunu destekleyebilecek insan kaynağının temin edilmesi; istihdam edilen personelin gelişim, üretim ve işbirliği kabiliyetlerinin artırılması ve organizasyonel yapının güçlendirilmesini teminen insan kaynakları politikaları geliştirilecek ve insan kaynakları planlamaları yapılacaktır.
- İstanbul Finans Merkezi (İFM) Projesi kapsamında Kurum hizmet ihtiyaçlarına uygun hizmet binasının inşası tamamlanarak faaliyete geçirilecektir.
- Finans, bankacılık, kişisel gelişim ve benzeri konularda kurum içi ve kurum dışı uzman ve akademisyenlerin katılımıyla Kurum personeli için seminer ve eğitim programları uygulamaya konulacaktır. Kurum tarafından düzenlenen eğitimlerde Kurumda görev yapmakta olan kıdemli, akademik kariyer ve uluslararası sertifikalara sahip olan personelden daha fazla yararlanılması amacıyla Kurum eğitmen profili oluşturulması çalışmalarına başlanacaktır.
- Sosyal ve Kültürel Etkinlikler Komitesi oluşturulacak, hazırlanacak program dâhilinde etkinliklere başlanacaktır.
HEDEF 1.2: Bilginin Etkin ve Güvenli Kullanımına Yönelik Yapılar Geliştirilerek Kamuoyuna Açıklanan Verilerin Kapsamı ve Periyodu Artırılacaktır.
- Kamu kurumları ve finansal kuruluşlar arası siber güvenlikle alakalı işbirliği artırılacaktır.
- Bilgi sistemlerine ilişkin mevcut mevzuat dünya örneklerine ve ülke gereksinimlerine göre gözden geçirilerek güncellenecektir.
- Bankacılık sektöründe finansal inovasyonu teşvik etmek, finansal kapsayıcılığı artırmak ve bankacılık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmak üzere, sadece dijital kanallar üzerinden hizmet veren şubesiz bankaların hizmet sunması sağlanacaktır.
- Bankacılık hizmetlerinin bir servis modeli olarak sunulabilmesi sağlanacaktır.
- Banka dışı mali kuruluşlar bülteninin gelişmiş gösterimi hazırlanacaktır.
- E-Devlet üzerinden vatandaşlara yönelik yeni hizmetler kullanıma açılacaktır.
AMAÇ 2 – Düzenleme, Denetim ve Uygulama Faaliyetlerinin Etkinliği Artırılacaktır.
HEDEF 2.1: Yeni Finansal Mimari Anlayışı Çerçevesinde Finansal İstikrar ve Güvenliği Esas Alan Esnek, Etkili ve Kapsamlı Düzenleme Altyapısının Güçlendirilmesi Sağlanacaktır.
- BDDK’nın yetki alanında yer alan kuruluş, piyasa ve araçlara yönelik düzenleme çerçevesi güçlendirilecektir.
- Dijital (şubesiz) bankacılığa ve servis modeli bankacılığına ilişkin mevzuat altyapısının oluşturularak finansal inovasyonun teşvik edilmesi, finansal kapsayıcılığın artırılması ve bankacılık hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması hedeflenmektedir.
- Bankacılık faaliyetlerinde çevresel, sosyal ve yönetişimsel faktörlerin dikkate alınması, yeşil bankacılık ürünlerinin yaygınlaştırılması ve yeşil varlık oranının sağlıklı bir şekilde artırılması amacıyla sürdürülebilir bankacılık altyapısının geliştirilmesi hedeflenmektedir.
HEDEF 2.2: Denetimin Kapsam ve Etkinliği Arttırılacak, Risk Odaklı Bakış Açısına Uygun Yeni Yaklaşım ve Araçlar Kullanılacaktır.
- Finansal kuruluşlardaki kırılganlıkların erken dönemde ortaya konularak ilgili riskin sistemik boyuta ulaşmasını engellemeye yönelik çalışmalar yapılmaya devam edilecektir.
- Kurumumuz denetim çerçevesinin, dijitalleşme ile ortaya çıkan yeni faaliyet ve hizmetlerden doğabilecek risklerin yönetilmesine ilişkin değerlendirmeleri içerecek şekilde adapte edilmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir. Yurt içi ve yurt dışı ilgili otoriteler ile bilgi paylaşım protokolleri ve mutabakat zaptları çerçevesinde devamlı surette bir bilgi paylaşımı ve iş birliği içerisinde bulunulması için çalışmalar yürütülmeye devam edilecektir. Sistemik önemli kuruluşların denetimine denetim kaynaklarının daha yoğun olarak aktarılmasına devam edilecektir.
- SG/TF ile ilgili olarak MASAK koordinasyonunda Kurumumuz tarafından gerçekleştirilen denetimlerin sonuçlarının bankaların mali bünyelerinin sağlamlığı, risk yönetiminin etkinliği ve finansal sistemin sağlıklı işleyişi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesine yönelik olarak MASAK ile işbirliği halinde çalışmalar yapılacaktır.
- İklim riski ve çevresel risklerin finansal risk kaynağı olarak belirlenmesi, bu risklerin finansal kuruluşların stratejilerinde, yatırım kararlarında ve risk yönetimi süreçlerinde dikkate alınmasını temin etmek üzere çalışmalar yapılacaktır.
- Türk bankalarının şube, temsilcilik ve iştiraklerinin bulunduğu yabancı ülkelerin denetim otoriteleriyle ikili anlaşmalar imzalanması yönünde girişimde bulunulacaktır.
HEDEF 2.3: Uygulama Fonksiyonunun Etkinliği ve Sürekliliği Sağlanacaktır.
- Bankalara ve banka dışı finansal kuruluşlara ilişkin uygulama süreçlerine dair Kurum ölçütlerinin açıkça yer aldığı uygulama rehberlerinin ilgili mevzuatta gerçekleşen değişiklikler çerçevesinde geliştirilip güncellenmesi sağlanacaktır.
HEDEF 2.4: Katılım Bankacılığı Mevzuat Altyapısı Katılım Finans Esaslarına Uygun Olarak Güçlendirilecektir.
- Katılım finans mevzuat altyapısı uluslararası standartlarla uyumlu ve katılım finans ilke ve esaslarına uygun olarak güçlendirilecektir.
AMAÇ 3 – Finansal Piyasalarda Güven ve İstikrarın Sürdürülmesine İlişkin Politikalar Uygulanacaktır.
HEDEF 3.1: Sistemik Kırılganlıkların Analiz Edilmesine İlişkin Kapasite Artırılacaktır.
- Makro ihtiyati amaçlarla kullanılan araçların etkilerinin gözetimi sağlanacaktır.
HEDEF 3.2: Risk Yönetimi Politikalarının Etkinliği Artırılacaktır.
- Bankaların TFRS 9 ve ilgili Kurumumuz mevzuatına uygun olarak gerçekleştirilmesi gereken beklenen kredi zararı karşılıkları hesaplanma süreçlerinin; uygunluğunun, etkinliğinin ve yeterliliğinin değerlendirilmesi amacıyla geçekleştirilen denetim faaliyetlerine devam edilecektir.
- Bankalarda risk yönetim sistemlerinin karşılaştırılabilirliğini sağlamak ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreçleri ile İçsel Likidite Yeterliliği Değerlendirme Süreçleri dikkate alınarak banka risk yönetim sistemlerinin yeterliliğini değerlendirmek amacıyla geçekleştirilen denetim faaliyetlerine devam edilecektir.
- Bankaların iklim değişikliği ve uluslararası anlaşma ve karbon emisyon vergisi gibi çeşitli düzenlemeler çerçevesinde maruz kaldıkları fiziksel risklerin, geçiş risklerinin ve itibar risklerinin ölçülmesi, analiz edilmesi ve yönetilmesine ilişkin gerekli çalışmalar gerçekleştirilecektir.
- Yurtdışı uluslararası otoriteler ve üye olunan organizasyonların risk yönetimi alanındaki faaliyetlerini kapsayan politikaları izlenecektir.
AMAÇ 4 – Finansal Ürün ve Hizmetlerden Yararlananlara Yönelik Uygulamalar Güçlendirilecektir.
HEDEF 4.1: Bireysel Bankacılık Analiz ve Derecelendirme Modeli (BAM) Vasıtası ile Bireysel Bankacılığa İlişkin Trend ve Gelişmeler Takip Edilecektir.
- BAM ile sektörde bireysel bankacılık alanında faaliyet gösteren bankalar analiz edilecek ve derecelendirilecektir.
HEDEF 4.2: Bankalar Gözetim Sistemi Form Paketine İlave Olarak BVTS Üzerinden Bankalardan Düzenli Raporlar Alınarak Bireysel Bankacılık Verileri İş Kolları, Kârlılık, Müşteri Profili Gibi Değişkenler Üzerinden Analiz Edilecektir.
- Finansal Tüketici İlişkileri Daire Başkanlığınca bankalardan istenilecek yeni formlar tasarlanacaktır.
- Tasarlanan formlar belirli periyotlar halinde bankalardan alınacak ve analizlerde kullanılarak BAM’ın temel girdilerini oluşturacaktır.
- Bireysel bankacılık iş kolu daha yakından takip edilip derinlemesine analiz edilecektir.
HEDEF 4.3: Mevzuata Aykırılıkların Kök Neden Analizi Yapılacak ve Sektörün Müşteri Odaklılığı Güçlendirilerek Şikâyet Sayıları Azaltılacaktır.
- Bankaların Kurumumuz mevzuat hükümlerine intibak düzeyi ve mevzuat aykırılıkları toplu veriler üzerinden incelenecektir.
- Yazılacak toplu raporlar ile caydırıcılık arttırılacaktır.
- Kök neden analizleri yapılacak ve bankalara geri besleme yapılarak sektörün mevzuata intibakı hızlandırılacaktır.
Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planı (2022-2025)
AMAÇ 1 – İklim Değişikliği Sürecinde Karşılaşılan Finansal Risklerin Etkin Şekilde Yönetilmesi
HEDEF 1.1: İklim değişikliğine dayalı finansal risklerin analizi için gerekli nitelik ve kapsamda veri altyapısı oluşturulacaktır.
- Ulusal taksonomi çalışmalarına aktif katılım sağlanacaktır.
- İklim değişikliği kaynaklı finansal risklerin uygun ve materyal olduğu ölçüde her bir sektör, alt sektör, lokasyon ve firma bazında özelleştirilmiş şekilde analiz edilebilmesi için gerekli veri gereksinimi ortaya konulacaktır.
- Bankaların kredi müşterisi firmalardan sürdürülebilirlik ilkelerine uyum raporu ve karbon emisyon düzeylerine ilişkin doğrulanmış veri almaları amacıyla çalışma yapılacaktır.
- Bankacılık sektörünün mevcut verilerinin, makul varsayımlar çerçevesinde, iklim riski analizlerinde dikkate alınması ve kullanılabilir hale getirilmesi için çalışmalar yapılacaktır.
HEDEF 1.2: Bankaların iklim riski yönetim kapasitesi artırılacaktır.
- Bankaların iklim değişikliği ile bağlantılı risklerinin yönetimine yönelik kurumsal yapılanma, politika belirleme, risk analizi ve raporlama altyapısı oluşturmaları sağlanacaktır.
- Bankaların iklim değişikliği kaynaklı risklerin yönetimi, veri gereksinimleri ve eksikliklerinin giderilmesi ve fiziksel ve geçiş risklerinin analizi için risk yönetim planları oluşturması sağlanacaktır.
- Bankaların maruz oldukları iklim risklerine yönelik risk ve fırsatları düzenli olarak değerlendirerek analiz etmeleri sağlanacaktır.
HEDEF 1.3: Bankaların iklim risklerini etkin bir şekilde yönetmelerini sağlamak amacıyla denetim ve gözetim çerçevesi güçlendirilecektir.
- İklim kaynaklı finansal risklerin yönetimine ilişkin çalışma yapan uluslararası platform ve inisiyatiflerin çalışmalarına aktif katılım sağlanacaktır.
- Bankacılık Veri Transfer Sistemi, iklimle bağlantılı finansal verileri de içerecek şekilde gözden geçirilerek güçlendirilecektir.
- Bankaların aktif kalitesini ve mali yapılarını etkileyecek meteorolojik ve çevresel etki verilerinin elde edilebilmesi amacıyla çalışmalar yapılacaktır.
- BDDK bünyesinde stres testi/senaryo analizleri altyapısı kurularak uygulamaya geçilecektir.
AMAÇ 2 – Sürdürülebilir Finansmanın Geliştirilmesi
HEDEF 2.1. Sürdürülebilir krediler teşvik edilecektir.
- Uluslararası standartlar ve eğilimler ışığında ve mikro-ihtiyati düzenleme çerçevesinin etkinliği korunmak suretiyle, sürdürülebilirlik alanlarına sağlanan finansman için teşvik edici mekanizmalar araştırılacaktır.
- Ulusal ve uluslararası düzenlemeler gözetilerek, yüksek sera gazı emisyonlu faaliyetlerin azaltılmasına yönelik bankalarca uygulanan politikaların standartlaştırılması için çalışmalar yapılacaktır.
- Sosyal finansman faaliyetlerinin geliştirilmesi için olanaklar araştırılacak, katılım finans sistemi ve katılım fintekler kapsamında sosyal finans uygulamalarının arttırılması için çalışmalar yapılacaktır.
- Bankaların sürdürülebilir finans alanında geliştirdikleri iyi uygulamalar desteklenecek ve sektör genelinde yaygınlaşması için çaba gösterilecektir.
HEDEF 2.2. Bankaların sürdürülebilirlik amaçlı uluslararası fonlara daha kolay erişimi için uygun ortam oluşturulacaktır.
- Bankacılık sektöründe ÇSY uygulamalarının uluslararası genel kabul görmüş yaklaşımlarla uyumlu bir standarda kavuşturmaya ve yaygınlaştırmaya yönelik düzenleme altyapısı güçlendirilecektir.
- Yeşil boyama faaliyetlerini engellemek amacıyla sürdürülebilir faaliyetlere yönelik doğrulama sağlayacak ikinci taraf görüşü hizmetlerinde uygulama birliği sağlanması için çalışma yapılacaktır.
Amaç 3 – Sürdürülebilir Finans Alanında İlgili Taraflarla İşbirliğinin Artırılması
HEDEF 3.1. İlgili tarafların sürdürülebilirlik alanına ilişkin ortak çalışmalar yapması sağlanacaktır.
- Öncelikli sorunların çözümü için bankacılık sektörü temsilcilerinin katılımıyla çalışma grupları oluşturulacaktır.
- Yeşil Mutabakat Eylem Planı kapsamında ilgili kamu kurumları ile bankacılık sektörünün iletişimi ve işbirliği güçlendirilecektir.
- Reel sektör oda, borsa ve diğer meslek birlikleri ile bankacılık sektörünün işbirliği imkânları arttırılacaktır.
- Reel sektör firmalarını, özellikle KOBİ’leri, sürdürülebilir finans imkân, koşul ve zorlukları hakkında bilgilendirme faaliyetlerine destek verilecektir.”
Bunlarla birlikte Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi koordinasyonunda hazırlanan ve 2022 yılının ilk aylarında yayımlanması beklenen Milli Fintek Strateji Belgesi’ndeki (2022-2025) ülkemizin finansal teknoloji ekosisteminin gelişimi için belirlenen eylem planında BDDK’nın ilgili / sorumlu kuruluşlar arasındaki rolünün de önem taşıyacağı söylenebilecektir.
Not: BDDK Beşinci Stratejik Planı’nda geçen “Bireysel Bankacılık Analiz ve Derecelendirme Modeli” ile Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planı kapsamında “Sürdürebilir Finans” konularında detay bilgi edinmek için Mevzuat Uyum Derneği tarafından gerçekleştirilen webinarlara buradan ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Beşinci Stratejik Planı (2022-2024)
Sürdürülebilir Bankacılık Strateji Planı (2022-2025)