BDDK 16 Adet İyi Uygulama Rehberini Güncelledi
BDDK tarafından 11.07.2014 tarih ve 29057 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik”’in (İç Sistemler ve İSEDES Yönetmeliği) 35 inci maddesinin 5 inci fıkrasında;
“(5) Bankalar, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7/A maddesi çerçevesinde, risk yönetimiyle ilgili iyi uygulamaları ortaya koymak üzere Kurul tarafından yayımlanan rehberleri dikkate alır. Bankalar, risklerini bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte ölçülülük ilkesi çerçevesinde söz konusu rehberlerde belirtilen ilkeler ve bu ilkelerin açıklamaları doğrultusunda yönetir. Rehberi yayımlanmayan risk türleri için ise bu Yönetmelik hükümlerine uygun bir risk yönetim sistemi tesis edilir ve uygulanır.”
hükmü bulunmaktadır.
Yine BDDK tarafından 22.07.2006 tarih ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarafından Yapılacak Denetime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in (Denetim Yönetmeliği) 7/A maddesinde ise;
“(1) Bankalardan beklenen iyi uygulamaları göstermek ve Kurum tarafından yapılan denetimde dikkate alınacak değerlendirme ölçütleri hakkında bankaları bilgilendirmek amacıyla Kurul tarafından iyi uygulama rehberleri yayımlanabilir.
(2) İyi uygulama rehberlerindeki ilkeler, banka uygulamalarının etkinliğinin ve yeterliliğinin değerlendirilmesinde ölçüt olarak kullanılır ve denetim sırasında veya sonrasında denetim bulgularına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan değerlendirmelere ve alınan kararlara temel teşkil eder.
(3) İyi uygulama rehberlerindeki ilkeler ölçülülük ilkesi çerçevesinde uygulanır.”
ifadeleri mevcuttur. Aynı Yönetmelik’te ölçülülük ilkesi ise aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:
“Ölçülülük ilkesi: Bankaların kendi ölçeğinin; risk profilinin; faaliyetlerinin, iş ve işlemlerinin hacminin, mahiyetinin ve karmaşıklığının dikkate alınarak ilkelerin uygulanmasını, tümüyle veya kısmen uygulanmayan ilkeler için ise bankalarca açıklama yapılmasını ve bunların yazılı hale getirilerek saklanmasını ifade eder.”
BDDK bu hükümlere dayanarak muhtelif tarihlerde risk yönetimi ile ilgili en iyi uygulamaları ortaya koyan “İyi Uygulama Rehberleri”ni yayımlamıştı. Bu rehberler yakın zamanda özellikle RCAP süreci kapsamında değişikliklere uğramıştı.
BDDK’nın daha evvel yayınladığı ve aşağıda isimleri verilen 16 adet “İyi Uygulama Rehberi” Kurul’un 31.03.2016 tarihli ve 6827 sayılı Kararı ile tekrar güncellendi ve bu rehberlerin uygulanması ile ilgili aşağıdaki esasların kabul edildi:
1- BDDK’ca “Sistemik Önemli Banka” olarak belirlenmiş olan bankalar, faaliyetleri ve büyüklükleri dikkate alınarak İyi Uygulama Rehberleri’nde yer alan tüm ilkelere uyum sağlama konusunda talimatlandırılacak ve söz konusu bankalarca kısmen veya tamamen uygulanmayan ilkeler için hazırlanacak ayrıntılı gerekçelerin her yıl İSEDES raporlarının teslimi ile birlikte BDDK’ya sunulması gerekecek.
2- Diğer bankalar ise (sistemik önemli olmayan bankalar), Denetim Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinde tanımlanan ölçülülük ilkesine uygun olarak, kısmen veya tamamen uygulanmayan ilkeler için hazırladıkları açıklamaları denetime hazır bulunduracaklar.
3- Sermaye yeterliliği hesaplamalarında içsel modelleri kullanmayı hedefleyen bütün bankaların, “İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımların ve İleri Ölçüm Yaklaşımının Başvuru Süreçlerine İlişkin Rehber” (Başvuru Rehberi) ve “İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşımların ve İleri Ölçüm Yaklaşımının Değerlendirilmesine, Validasyonuna ve Kurumsal Yönetime İlişkin Rehber”de (Validasyon Rehberi) belirtilen kurallara istisnasız uyum sağlamaları gerekecek.
BDDK’nın 31.03.2016 tarihli ve 6827 sayılı Kararı ile güncellenen İyi Uygulama Rehberleri, BDDK İnternet Sitesi’nin Mevzuat bölümü altında yayımlandı. Ancak, bu güncelleme sonrası birkaç önemli konu göze çarpıyor.
Öncelikle, yeni yayımlanan İyi Uygulama Rehberlerinde biri hariç Kurul’un önceki kararları ile yürürlüğe konulan rehberlerin yürürlükten kalktığına dair bir ibare yer almıyor. Yeni rehberlerde daha önce yayımlanmış rehberlerin yürürlükten kalktığına dair maddelerin bulunması yerinde olurdu. Öte yandan, İyi Uygulama Rehberlerinde kısa aralıklarla çok fazla güncelleme yapıldı. Geçen yılın Eylül ve Aralık, bu yılın Ocak ayında yayımlanmış rehberler dahi güncellenmiş gözüküyor. “Bankaların Sermaye ve Likidite Planlamasında Kullanacakları Stres Testlerine İlişkin Rehber” ise ilk yayımlandığı 24.07.2014 tarihinden bu yana üçüncü kez güncelleme geçirmiş gözüküyor. Bu sık aralıklı değişiklikler de bankaların rehberlere uyumu konusunu zorlaştırıyor ve aynı konularda çoğu kez birbirini tekrarlayan çalışmalar yapılmasını gerektiriyor.
Diğer taraftan, BDDK’nın rehberlerin uygulamasına ilişkin kabul ettiği uygulama esaslarından bankalardan, rehberlerde kısmen veya tamamen uyum sağlamadıkları konulara ilişkin rapor benzeri bir açıklama seti hazırlayarak sistemik önemli bankaların bu açıklamaları İSEDES raporları ile birlikte Kuruma sunmalarını, sistemik önemli olmayan bankaların ise açıklamaları Kurum denetimlerine hazır bulundurmalarını istediği görülüyor. Ancak, bu açıklamaların formatına ilişkin bir belirleme yapılmadığını görüyoruz. Bankaların bu açıklamalar için esas alabilecekleri tek format, “İSEDES Raporuna İlişkin Rehber”in “5.1.3 Riskin Yönetimi (Kontrolü)” başlığı altında bankaların riski yönetme kabiliyetleri ve risk kontrollerinin etkinliği hakkında yapacakları değerlendirmelerde her bir risk türü bazında rehberlere uyum düzeyini belirtmeleri için verilen aşağıdaki değerlendirme ölçütleri olduğu görülüyor:
- Tam Uyumlu,
- Büyük Ölçüde Uyumlu,
- Kısmen Uyumlu,
- Uyumsuz.
Yine bu açıklamaların hazırlanacağı dönem ile ilgili net bir belirleme bulunmasa da, sistemik önemli bankaların açıklamalarını İSEDES raporları ile birlikte Kuruma göndermelerinin istenmesinden bu açıklamaların yıl sonları itibarıyla hazırlanacağını anlıyoruz. “Uy, Uymuyorsan açıkla” prensibi mevzuatımıza daha önce SPK’nın borsaya kote şirketler için yayımladığı “Kurumsal Yönetim İlkeleri Tebliği” ile girmişti. SPK, bu ilkelere uyum konusunda borsa şirketlerinin yapacakları açıklamalar için ise Kurul kararları ile “Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu” formatı açıklıyor ve bu raporun yıllık faaliyet raporunda ayrı bir bölüm olarak yayımlanmasını istiyor. BDDK’nın da, bankaların İyi Uygulama Rehberleri’ne uyumu konusunda, benzer bir rapor formatı ve dönemi belirlemesi bankaların yapacakları açıklamaların standardize olması açısından faydalı olacaktır.
BDDK’nın 31.03.2016 tarihli ve 6827 sayılı Kararı ile güncellenen rehberler aşağıda verilmiştir:
1- Bankaların Kredi Yönetimine İlişkin Rehber
2- Piyasa Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
3- Operasyonel Riskin Yönetimine İlişkin Rehber
4- Likidite Riskinin Yönetimine ilişkin Rehber
5- Faiz Oranı Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
6- Karşı Taraf Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
7- Yoğunlaşma Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
8- Ülke Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
9- İtibar Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber
10- Gerçeğe Uygun Değerin Ölçümüne İlişkin Rehber
11- Bankaların Sermaye ve Likidite Planlamasında Kullanacakları Stres Testlerine İlişkin Rehber,
12- Kurum Tarafindan Yapılan Denetimlerde Dikkate Alınan Değerlendirme Ölçütlerine İlişkin Rehber
13- İSEDES Raporuna İlişkin Rehber
14- Bankalarda iyi Ücretlendirme Uygulamalarına İlişkin Rehber
Saygılarımızla,
