Bankaların TCMB’de Bulundurdukları YP Zorunlu Karşılıkların Risk Ağırlığı %0’a İndirildi

23.10.2015 tarihli Resmi Gazete’de BDDK tarafından yayımlanarak 31 Mart 2016 tarihinde yürürlüğe giren “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” (“Yönetmelik”)’in 1 numaralı ekinin “Risk Ağırlıkları” başlıklı birinci bölümünün “Merkezi Yönetimlerden veya Merkez Bankalarından Alacaklara” ilişkin 1.1 maddesinde,

“1. İki ilâ yedinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, merkezi yönetimlerden veya merkez bankalarından alacaklara yüzde yüz risk ağırlığı uygulanır.

2. Merkezi yönetimler veya merkez bankalarından olan ve KDK’larca derecelendirilen alacaklar aşağıdaki Tablo’ya göre risk ağırlığına tabi tutulur.

3. Avrupa Merkez Bankasından alacaklara yüzde sıfır risk ağırlığı uygulanır.

4. Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Yönetiminden veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan olan ve TL cinsinden düzenlenen alacaklara yüzde sıfır risk ağırlığı uygulanır. Bahse konu uygulamanın geçerli olması için alacağa karşılık gelen aynı para cinsinden fonlamanın yapılıyor olması gerekmektedir.

5. Yabancı ülkelerin yetkili otoritelerinin kendi merkezi yönetimine ve merkez bankasına o ülkenin ulusal para birimi cinsinden düzenlenen alacaklara bir ve ikinci fıkralarda belirtilenden daha düşük bir risk ağırlığı uygulamaları halinde, bu alacaklara aynı düşük risk ağırlığı uygulanır. Kurul gerekli görmesi halinde bu fıkradaki uygulamayı ülke bazında sınırlandırabilir. Bahse konu uygulamada söz konusu alacaklara karşılık gelen aynı para cinsinden fonlamanın yapılıyor olması gerekmektedir.”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu çerçevede, 31.03.2016 tarihinde yürürlüğe giren bu Yönetmeliğin getirdiği düzenlemelere ve bankaların sermaye yeterliliklerine etkilerine ilişkin 4 Mart 2016 tarihinde yayımladığımız yazımızda, bu hükümlerle yapılan değişiklikle;

bankaların TL yükümlülükleri için TCMB’de YP cinsinden bulundurdukları zorunlu karşılıklara önceden olduğu gibi %0 risk ağırlığı uygulanamayacağının anlaşıldığını, daha evvel %0 risk ağırlığı uygulanan TCMB nezdindeki Yabancı Para cinsinden zorunlu karşılıklara ülkemizin yabancı para notunun eşleştiği risk ağırlığının (mevcut durumda %50) uygulanmaya başlanacağının görüldüğünü, bankacılık sektörü Sermaye Yeterliliği Standart Rasyosu (SYSR) hesaplamasının en fazla bu değişiklikten olumsuz yönde etkilendiğini, ayrıca, bu değişikliğin TCMB Rezerv Opsiyonu Mekanizmasının işleyişini de olumsuz etkileyeceğini belirtmiş, ancak, burada yaygın beklentinin BDDK’nın yapacağı bir değişiklikle TCMB nezdinde TL yükümlülükler için YP tutulan zorunlu karşılıkların risk ağırlığını tekrar %0’a indireceği yönünde

olduğunu söylemiştik.

Bu çerçevede, BDDK’nın aldığı 10.02.2017 tarih ve 7234 sayılı (Söz konusu karar tarihi ve numarası BDDK tarafından 23.02.2017 tarihli ve 7254 sayılı olarak düzeltilmiştir)  Kurul Kararı ile,

“Bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde yabancı para yükümlülükleri dolayısıyla veya rezerv opsiyon mekanizması çerçevesinde altın dahil yabancı para olarak bulundurdukları zorunlu karşılık tutarlarına 23.10.2015 tarih ve 29511 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında kredi riskine esas tutar hesaplamasında %0 risk ağırlığı uygulanabilmesine“

karar verildi.

“Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ”in (Sayı: 2013/15) 7 nci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca rezerv opsiyonu mekanizması çerçevesinde Türk lirası (TL) yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların;

a) en fazla yüzde 60’ı; tabloda belirtilen dilimlere denk gelen karşılıkların hizalarında gösterilen katsayılar ile çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutarı üzerinden ABD doları cinsinden,

b) En fazla yüzde 30’u; tabloda belirtilen dilimlere denk gelen karşılıkların hizalarında gösterilen katsayılar ile çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutarı üzerinden standart altın cinsinden,

c) En fazla yüzde 5’i; tabloda belirtilen dilime denk gelen karşılığın hizasındaki katsayı ile çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutarı üzerinden kaynağı yurtiçi yerleşiklerden toplanan işlenmiş veya hurda altın olan standart altın cinsinden

bloke hesaplarda tesis edilebilmektedir.

Bu çerçevede, bankaların TCMB’de yabancı para (YP) yükümlülükleri için YP olarak ve TL yükümlülükleri için yukarıda belirtilen rezerv opsiyonu mekanizması çerçevesinde altın ve YP olarak bulundurdukları zorunlu karşılıklara sermaye yeterliliği rasyosu (SYR) kredi riskine esas tutar hesaplamasında bundan sonra %0 risk ağırlığı uygulanabileceği anlaşılmaktadır.

31 Mart 2016 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelik öncesi bankalar TCMB nezdinde bulundurdukları zorunlu karşılıklara %0 risk ağırlığı uyguluyorlardı. 31 Mart 2016 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelikle birlikte TCMB’de TL yükümlülükler için TL cinsinden tutulan zorunlu karşılıklara %0 risk ağırlığı uygulanmaya devam edilirken TL yükümlülükler için YP ve altın olarak; YP yükümlülükler için de YP olarak tutulan zorunlu karşılıklara bankaların kullandığı kredi derecelendirme kuruluşlarının (KDK’lar) verdiği notların Yönetmelik’te denk geldiği kredi kalitesi kademesindeki risk ağırlığı uygulanmaya başlamıştı. Bu risk ağırlıkları KDK’lara göre değişmekle birlikte 31 Mart 2016 tarihinde %50 seviyesinde iken ülkemiz notunun bazı KDK’lar tarafından düşürülmesi sonucu kullanılan KDK’ya bağlı olarak %100 seviyelerine kadar yükselmişti. Bu defa BDDK’nın yukarıda verilen kurul kararı ile yapılan değişiklikle, SYR hesaplamasında zorunlu karşılıkların kredi riski yönünden 31 Mart 2016 tarihinden önceki uygulamaya geri dönmüş oluyoruz. Böylece de bankalarımızın sermaye yeterliliklerinde Şubat 2017 ay sonu itibarıyla önemli bir düzelme olacağını beklemek yanlış olmayacaktır.

Öte yandan, BDDK söz konusu Kurul Kararını Yönetmeliğin EK-1i birinci bölüm 1.1.5 maddesindeki

5. Yabancı ülkelerin yetkili otoritelerinin kendi merkezi yönetimine ve merkez bankasına o ülkenin ulusal para birimi cinsinden düzenlenen alacaklara bir ve ikinci fıkralarda belirtilenden daha düşük bir risk ağırlığı uygulamaları halinde, bu alacaklara aynı düşük risk ağırlığı uygulanır. Kurul gerekli görmesi halinde bu fıkradaki uygulamayı ülke bazında sınırlandırabilir. Bahse konu uygulamada söz konusu alacaklara karşılık gelen aynı para cinsinden fonlamanın yapılıyor olması gerekmektedir.

hükmüne dayandırarak almış gözüküyor. Bununla birlikte Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ’in 7-4 maddesi uyarınca yabancı para yükümlülükler için tesis edilecek yabancı para zorunlu karşılık tutarları ABD doları yükümlülükler için ABD doları döviz cinsinden, ABD doları haricindeki yabancı para yükümlülükler için ABD doları veya euro döviz cinslerinden tesis edilebiliyor. Bu çerçevede, ABD doları haricindeki YP yükümlülükler için ABD doları veya ilgili yükümlülüğün para birimi dışındaki bir para biriminden ZK tesis ediliyor olması Yönetmelikte belirtilen alacaklara karşılık gelen aynı para cinsinden fonlamanın yapılıyor olması şartının dışında kalabilir.

Son olarak Kurul Kararı “uygulanabilmesine” şeklinde sonlandırıldığı için kararı uygulamanın bankalar için zorunlu olmadığı, bankaların ihtiyarına bırakıldığı görülmektedir.

Saygılarımızla,

BDDK Düzenleme Daire Başkanlığı’nın 24.02.2017 tarihli ve 3494 sayılı “YP Zorunlu Karşılıklar” konulu yazısı

(Bu yazı sadece “BANKACI” kategorisindeki site üyeleri tarafından görüntülenebilir. Siteye Bankacı rolü ile üye iseniz aşağıdaki alandan giriş yaptıktan sonra yazı görünür hale gelecek, ancak, bu uyarı kalmaya devam edecektir. “BANKACI” kategorisine banka uzantılı e-posta adresinizle üye olabilirsiniz. Üyelik koşullarını öğrenmek ve üyelik oluşturmak için “Üyelik“ sayfasını ziyaret edebilirsiniz)