Bankaların Değerleme Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelikle Getirilen Ek Yükümlülükler

BANKALARIN DEĞERLEME HİZMETİ ALMALARI VE BANKALARA DEĞERLEME HİZMETİ VERECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK 

12.01.2017 tarihli ve 29946 sayılı Resmi Gazete

12.08.2017 tarihli ve 30152 sayılı Resmi Gazete

ESKİ DÜZENLEME

YENİ DÜZENLEME

BANKALARA DEĞERLEME HİZMETİ VERECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BANKALARIN DEĞERLEME HİZMETİ ALMALARI VE BANKALARA DEĞERLEME HİZMETİ VERECEK KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ VE FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, bankalara değerleme hizmeti verecek kuruluşların yetkilendirilmesine, faaliyetlerine ve yetkilerinin kaldırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemelerde öngörülen değerlemeler kapsamında bankaların değerleme hizmeti almalarına, bankalara değerleme hizmeti verecek kuruluşların yetkilendirilmesine, faaliyetlerine ve yetkilerinin kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 15, 34, 36 ve 93 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 15 inci, 34 üncü, 36 ncı ve 93 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;

a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

b) Değerleme kuruluşu: Bu Yönetmelik uyarınca bankalara değerleme hizmeti veren kuruluşu,

c) Denetçi: 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 347 nci maddesi uyarınca teşkil olunan denetçiyi,

ç) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kuruluşları,

d) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

e) Kontrol: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kontrolü,

f) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

g) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

ğ) Nitelikli pay: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan nitelikli payı,

h) Gerçeğe uygun değer: Bir varlık veya yükümlülüğün organize piyasalarda işlem gördüğü değeri, böyle bir organize piyasa bulunmaması veya organize piyasada bu değerin oluşmaması durumunda ilgili varlığın el değiştirmesine ya da yükümlülüğün yerine getirilmesine ilişkin olarak bilgili ve istekli tarafların karşılıklı pazarlık ortamında muvazaadan ari olarak birbirlerine teklifte bulunacakları değeri

ı) Değerleme uzmanı: Değerleme kuruluşu tarafından değerleme yapmak üzere istihdam edilen, en az dört yıllık lisans düzeyinde öğrenim görmüş, bankacılık, bağımsız denetim, sigorta eksperliği veya mahkemelerde bilirkişilik de dahil olmak üzere değerleme konularında en az üç yıllık tecrübeye sahip ya da değerleme konusunda yurt içinde veya yurt dışında yetkili kurumlar tarafından verilen mesleki yeterlilik sertifikalarına sahip olan kişileri,

i) Yönetici: Değerleme kuruluşunda genel müdür, genel müdür yardımcısı olarak görev yapanlar ile bu unvanları haiz olmamakla birlikte yetki ve görevleri itibariyle bu pozisyonlara denk veya daha üst konumlarda görev yapan personeli

ifade eder.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;

a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

b) Birlik: 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 76 ncı maddesinde belirtilen Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğini,

c) Değerleme kuruluşu: Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesi uyarınca bankalara değerleme hizmeti veren kuruluşları,

ç) Değerleme Tebliği: 12/8/2001 tarihli ve 24491 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Gayrimenkul Değerleme Hizmeti Verecek Şirketler ile Bu Şirketlerin Kurulca Listeye Alınmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: VIII, No: 35)’i,

d) Değerleme uzmanı: Değerleme Tebliğinde tanımlanan değerleme uzmanlarını,

e) Değerleme uzman yardımcısı: Değerleme Tebliğinde tanımlanan değerleme uzman yardımcılarını,

f) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan kuruluşları,

g) Gayrimenkul: Değerleme Tebliğinde tanımlanan gayrimenkulleri,

ğ) Gerçeğe uygun değer: Karşılıklı pazarlık ortamında bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken doğru ve güvenilir bir biçimde belirlenen değeri,

h) Hesap dönemi: Bir takvim yılını,

ı) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

i) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

j) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

k) Nitelikli pay: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan nitelikli payı,

l) Sorumlu değerleme uzmanı: Değerleme Tebliğinde tanımlanan sorumlu değerleme uzmanlarını,

m) Sözleşmeli değerleme uzmanı: Değerleme kuruluşlarının istihdam ilişkisi bulunmaksızın sözleşmeli olarak değerleme raporu hazırlattığı ve Değerleme Tebliğinde belirtilen nitelikleri haiz değerleme uzmanını,

n) SPK: Sermaye Piyasası Kurulunu,

o) TMSF: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunu,

ö) Türkiye Muhasebe Standartları: 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye Muhasebe Standardı ve Türkiye Finansal Raporlama Standardı adıyla yayımlanan muhasebe standartları ile bu alana ilişkin diğer düzenlemeleri,

p) Yönetici: Değerleme kuruluşunda, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı olarak görev yapanlar ile bu unvanları haiz olmamakla birlikte yetki ve görevleri itibariyle bu pozisyonlara denk veya daha üst konumlarda görev yapan personeli,

ifade eder.

(2) Bu Yönetmelikte tanımına yer verilmeyen kavramlar, Değerleme Tebliğinde belirtilen anlamlarıyla kullanılmıştır.

Değerleme hizmeti

MADDE 4 – (1) Değerleme hizmeti, bankaların;

a) Organize piyasalarda işlem görmeyen ya da herhangi bir nedenle gerçeğe uygun değeri belirlenemeyen,

1) Bilançolarında kayıtlı varlıklarının ve yükümlülüklerinin,

2) Kredileri ve diğer alacaklarına ilişkin olarak aldıkları teminatların,

3) Taraf oldukları sözleşmelerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin,

b) Birleşme, bölünme veya hisse değişimine konu olan paylarının ya da varlık ve yükümlülüklerinin,

c) Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan faaliyetler dışındaki işlemlerden kaynaklanan gelir ya da giderlerinin

belli bir tarihteki muhtemel değerinin bağımsız olarak belirlenmesidir.

(2) Bu madde kapsamında yapılacak değerlemelerde, ilgisine göre, Türkiye Muhasebe Standartlarında ve 6/3/2006 tarihli ve 26100 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Uluslararası Değerleme Standartları Hakkında Tebliğde belirtilen değerlemeye ilişkin hükümler esas alınır.

Değerleme hizmeti

MADDE 4 – (1) Değerleme hizmeti, bankaların:

a) Organize piyasalarda işlem görmeyen ya da herhangi bir nedenle gerçeğe uygun değeri belirlenemeyen ve Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemelerde öngörülen;

1) Bilançoda kayıtlı varlık ve yükümlülüklerinin,

2) Kredileri ve diğer alacaklarına ilişkin olarak aldıkları teminatlarının,

3) Taraf oldukları sözleşmelerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin, birleşme, bölünme veya hisse değişimine konu olan paylarının ya da varlık ve yükümlülüklerinin,

4) Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan faaliyetler dışındaki işlemlerden kaynaklanan gelir ya da giderlerinin,

belirli bir tarihteki gerçeğe uygun değerinin bağımsız olarak belirlenmesidir.

(2) Birinci fıkra kapsamına giren gayrimenkul, gayrimenkul projeleri veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların değerlemeleri bu Yönetmelik uyarınca Kurulca yetkilendirilecek değerleme kuruluşları tarafından bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılır.

(3) Birinci fıkra kapsamına giren diğer değerleme hizmetleri, 21 inci maddenin birinci fıkrası hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilir.

(4) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak değerlemelerde, ilgisine göre, 6/3/2006 tarihli ve 26100 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Uluslararası Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: VIII, No: 45) ile Türkiye Muhasebe Standartlarının değerlemeye ilişkin hükümleri esas alınır.

MADDE 5 – (1) Bağımsızlık, değerleme kuruluşlarının, ortaklarının, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile yöneticilerinin, denetçilerinin ve değerleme uzmanlarının bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini doğruluk ve tarafsızlık içinde yürütmelerini sağlayacak bir davranış ve anlayışlar bütünüdür.

(2) Değerleme kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, yöneticileri ile denetçileri ve değerleme uzmanları;

a) Değerleme faaliyetleri sırasında ortaya çıkabilecek herhangi bir menfaat ilişkisinden uzak kalmak, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiçbir müdahaleye imkan vermemek, değerleme faaliyeti sonucunda ulaştıkları görüşlerini, kendilerinin ya da başkalarının doğrudan veya dolaylı çıkarlarını düşünmeksizin açıklamak zorundadırlar.

b) Değerleme hizmeti verilen bankaların, bunların doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklarının ve bankayı kontrol eden ortakların yönetimi ile ilgili karar alma sürecine katılamaz ve bunlarla doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde borç-alacak ve kredi ilişkisine giremez veya bunlarda yönetim kurulu başkanı veya üyesi, genel müdür ya da genel müdür yardımcısı olarak veya önemli karar, yetki ve sorumluluğu taşıyan başka sıfatlarla görev alamaz, yönetim hizmeti veremezler.

c) Üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşlerinin, ortağı, yönetim kurulu başkanı veya üyesi, genel müdürü, genel müdür yardımcısı olduğu veya başka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda icraî nitelikte görev yapan yönetici oldukları bankalara ilişkin değerleme faaliyetinde bulunamazlar.

ç) Değerleme hizmetinin verilmesinden önceki iki yıl içinde değerleme hizmeti verilen bankada veya bankanın nitelikli paya sahip olduğu ortaklıklarda görev alan kişiler olamaz, gelecek iki yıl içerisinde bunlarda her ne unvan altında olursa olsun görev alamaz ve yatırım fonları aracılığıyla edinilenler hariç bunların hisse senetlerine doğrudan veya dolaylı olarak sahip olamaz.

d) (Mülga:RG-29/09/2007-26658)

(3) İkinci fıkranın (ç) bendi değerleme uzmanları açısından sadece kendilerinin değerleme hizmeti verdikleri bankalar ile bu bankaların nitelikli paya sahip olduğu ortaklıklar ile sınırlı olmak üzere uygulanır.

(4) Değerleme kuruluşu ile değerleme kuruluşunun hukuki bağlantısı bulunan yurt içindeki veya yurt dışındaki değerleme kuruluşunun, değerleme hizmeti verilen banka, bankanın ortakları ya da, bankanın doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklar ile doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde kredi veya borç-alacak ilişkisine girilmiş olunmaması ya da değerleme faaliyetinin etkin bir şekilde yapılmasını engelleyen herhangi bir menfaat ilişkisinin bulunmaması zorunludur.

(5) Kurulca bağımsız denetimin yanı sıra 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların bir kaçı ya da tümü için değerleme hizmeti vermeye yetkilendirilmiş bir kuruluşun değerleme uzmanları, aynı bankada bağımsız denetim faaliyetinde görevlendirilemez.

MADDE 5 – (1) Bağımsızlık, değerleme kuruluşlarının, ortaklarının, yöneticilerinin ve değerleme uzmanlarının bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini doğruluk ve tarafsızlık içinde yürütmelerini sağlayacak bir davranış ve anlayışlar bütünüdür.

(2) Değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri ve değerleme uzmanları;

a) Değerleme faaliyetleri sırasında ortaya çıkabilecek herhangi bir menfaat ilişkisinden uzak kalmak, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiçbir müdahaleye imkân vermemek, değerleme faaliyeti sonucunda ulaştıkları görüşlerini, kendilerinin ya da başkalarının doğrudan veya dolaylı çıkarlarını düşünmeksizin açıklamak zorundadır.

b) Değerleme hizmeti verilen bankaların, bunların doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklarının ve bankayı kontrol eden ortakların yönetimi ile ilgili karar alma sürecine katılamaz ve bunlarla doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde borç-alacak ve kredi ilişkisine giremez veya bunlarda yönetim kurulu başkanı veya üyesi, genel müdür ya da genel müdür yardımcısı olarak veya önemli karar, yetki ve sorumluluğu taşıyan başka sıfatlarla görev alamaz, yönetim hizmeti veremez.

c) Üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşlerinin, ortağı, yönetim kurulu başkanı veya üyesi, genel müdürü, genel müdür yardımcısı olduğu veya başka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda icraî nitelikte yönetici olduğu bankalara ilişkin değerleme faaliyetinde bulunamaz.

(3) Değerleme kuruluşu ile değerleme kuruluşunun hukuki bağlantısı bulunan yurt içindeki veya yurt dışındaki değerleme kuruluşunun, değerleme hizmeti verilen banka, bankanın ortakları ya da bankanın doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklar ile doğrudan veya dolaylı ortaklık ya da piyasa koşullarına göre imtiyazlı bir şekilde kredi veya borç-alacak ilişkisine girilmiş olunmaması ya da değerleme faaliyetinin tarafsız bir şekilde yapılmasını engelleyen herhangi bir menfaat ilişkisinin bulunmaması zorunludur.

(4) Değerleme uzmanlarının;

a) Başka bir değerleme, bağımsız denetim veya derecelendirme kuruluşunda ortaklığının bulunmaması, yönetici, değerleme uzmanı, bağımsız denetçi ya da derecelendirme uzmanı sıfatı ile görev yapmaması, değerleme faaliyeti dışında başka bir meslek ile iştigal etmemesi,

b) Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen nitelikleri haiz olması,

c) Yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluğunun tespit edilmemiş olması,

şarttır.

(5) Dördüncü fıkranın (a) bendi, değerleme kuruluşlarında tam zamanlı istihdam edilmeksizin sözleşme imzalamak suretiyle değerleme faaliyeti yürüten sözleşmeli değerleme uzmanları hakkında uygulanmaz.

MADDE 6 – (1) Değerleme kuruluşunun:

a) Ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, yöneticileri ile denetçileri veya değerleme uzmanları ile bunların üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımlarının ya da eşlerinin değerleme sözleşmesinde öngörülenler dışında bankadan veya Kanunun 49 uncu maddesinde belirtilen bankanın dahil olduğu risk grubundan, doğrudan veya dolaylı olarak bir menfaat sağlaması veya menfaat sağlayacakları teklif veya vaadinde bulunması ve bu durumun ilgili kişilerce ivedi olarak Kuruma bildirilmesini teminen 8 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca değerleme kuruluşunun yönetim kurulu üyeleri arasından seçilecek bir üyeye bildirmemiş olması,

b) Geçmiş dönemlere ilişkin değerleme hizmeti ücretinin geçerli bir nedene dayanmaksızın banka tarafından ödenmemiş veya alacak davası açılmamış olması ya da değerleme kuruluşuna sözleşmede kararlaştırılan tutarın üzerinde sonradan bir ödeme yapıldığının ortaya çıkması,

c) Değerleme hizmeti ücretinin, değerleme sonuçları ile ilgili şartlara, değerleme faaliyetinin süresine veya önceden kararlaştırılmış bir değerleme tahminine bağlanmış olması ya da değerleme hizmetinin tamamlanmasından sonra belirlenmesi halinde bağımsızlığın ortadan kalktığı kabul edilir.

MADDE 6 – (1) Aşağıdaki durumlardan birinin veya birkaçının varlığı halinde bağımsızlığın ortadan kalktığı kabul edilir:

a) Değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri veya değerleme uzmanları ile bunların üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımlarının ya da eşlerinin, bankadan veya Kanunun 49 uncu maddesinde belirtilen bankanın dahil olduğu risk grubundan, değerleme sözleşmesinde öngörülenler dışında doğrudan veya dolaylı olarak bir menfaat sağlaması veya bunlara menfaat sağlama teklif veya vaadinde bulunulması ve bu durumun ilgili kişilerce ivedi olarak Kuruma bildirilmesini teminen değerleme kuruluşunun yönetim kuruluna bildirilmemiş olması.

b) Geçmiş dönemlere ilişkin değerleme hizmeti ücretinin geçerli bir nedene dayanmaksızın banka tarafından ödenmemiş ve değerleme kuruluşu tarafından konu hakkında alacağın tahsiline yönelik işlem yapılmamış olması ya da değerleme kuruluşuna sözleşmede kararlaştırılan tutarı aşacak şekilde sonradan bir ödeme yapıldığının ortaya çıkması.

c) Değerleme hizmeti ücretinin, değerleme sonuçları ile ilgili şartlara, değerleme faaliyetinin süresine veya önceden kararlaştırılmış bir değerleme tahminine bağlanmış olması ya da değerleme hizmetinin tamamlanmasından sonra belirlenmesi.

ç) 5 inci maddede yer alan hükümlere aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi.

d) Değerleme hizmeti alan banka tarafından yönlendirme, telkin ve sair şekilde değer tespitini etkileyecek bir talepte bulunulması suretiyle işlem tesis edilmiş olması.

MADDE 7 – (1) Değerleme kuruluşları, kalite güvence sisteminden sorumlu yönetim kurulu üyesi ve değerleme uzmanlarının bilgi ve yeteneklerinin yeterli olmadığı değerleme faaliyetlerini kabul edemezler.

(2) Değerleme uzmanı, değerleme hizmetinin planlanması, yürütülüp sonuçlandırılması ve raporun hazırlanması safhalarında gerekli mesleki özen ve titizliği göstermek zorundadır. Özen ve titizlik, dikkatli ve basiretli bir değerleme kuruluşu personelinin aynı koşullar altında ayrıntılara ve bulgulara vereceği önemi, göstereceği dikkat ve gayreti ifade eder.

MADDE 7 – (1) Değerleme hizmetini gerçekleştirenler, değerleme hizmetinin planlanması, yürütülmesi, sonuçlandırılması ve raporun hazırlanması safhalarında gerekli mesleki özen ve titizliği göstermek zorundadır. Mesleki özen ve titizlik, değerleme kuruluşu personelinin aynı koşullar altında ayrıntılara ve bulgulara vereceği önemi, göstereceği dikkat, hassasiyet, gayret ve değerleme standartlarına uyum derecesini ifade eder. Mesleki özen ve titizliğin asgari ölçütü bu Yönetmelikte ve Değerleme Tebliğinde belirtilen usul ve esaslara eksiksiz uyulmasıdır.

(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki değerlemelerin yerine getirilmesi için gerekli bilgi ve uzmanlığın yeterli olmadığı durumlarda değerleme hizmeti verilemez.

MADDE 8 – (1) Bankalar;

a) Değerleme kuruluşlarıyla çalışma usul ve esaslarına ilişkin banka ölçeğine ve ihtiyaçlarına uygun yazılı iç politika ve prosedürlerin geliştirilmesi,

b) Değerleme faaliyetlerinin kredi pazarlama ve tahsis faaliyetlerinden bağımsız bir faaliyet olarak ele alınması, değerleme kuruluşları üzerinde baskı oluşturabilecek, bağımsızlığı ve banka itibarını zedeleyici faaliyet ve davranışlarda bulunulmaması,

c) Değerleme sürecinin bankaca uygulamaya konulan usul ve esaslar ile mevzuata uygunluğunun iç kontrol ve iç denetim faaliyetleri kapsamına alınması, ortaya çıkabilecek risklerin tanımlanması, ölçülmesi, izlenmesi ve kontrol edilmesini teminen, sürecin iç kontrol ve risk yönetim sistemine dahil edilmesi, değerlemeyle ilgili işlerin niteliği, yoğunluğu, sayısı ve büyüklüğünü dikkate alarak işin gerektirdiği niteliği haiz yeterli sayıda değerleme kuruluşu ile sözleşme yapılması ve değerleme hizmetinin kalitesinin korunmasını teminen işlerin kuruluşlara adil bir şekilde dağıtılmasını sağlayacak objektif bir sistem kurulması ve bu sistemin etkin bir şekilde çalışmasının sağlanması,

ç) Her bir değerleme raporunun hazırlanarak teslim edilmesi için değerleme kuruluşuna verilecek sürenin işin geldiği gün hariç iki iş gününden az olmamasının sağlanması ve buna yönelik banka içi düzenlemelerin yapılması,

d) Periyodik olarak yapılması gereken değerlemeler ile aynı konuya ilişkin yeni değerleme hizmeti alınması dahil olmak üzere, değerleme hizmeti alınması ve hizmetin yerine getirilmesi sürecinde bankanın ve yetkili değerleme kuruluşunun SPK tarafından belirlenen tarife ve uygulama esaslarına uygun hareket ettiğinin gözetilmesi,

ile yükümlüdür.

(2) Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi banka yönetim kurulunun sorumluluğundadır.

(3) Bankalar, değerleme kuruluşları tarafından belirlenen değere ilişkin herhangi bir koşul koyamaz, tespit edilen değeri banka onayına tabi tutamaz ve değerleme kuruluşuna bağımsızlığı zedeleyici herhangi bir teklif ve telkinde bulunamaz.

(4) Kurum, bu madde hükümlerine aykırı uygulamaların tespiti halinde, idari yaptırımlar saklı olmak üzere, bankanın yaptırmış olduğu değerlemelerin kısmen veya tamamen bankanın sözleşme imzaladığı veya Kurum tarafından belirlenecek yetkili değerleme kuruluşlarına bedeli ilgili banka tarafından karşılanmak suretiyle yeniden yaptırılmasına karar vermeye yetkilidir.

MADDE 8 – (1) Değerleme kuruluşları, kendisinin, ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, yöneticileri ve denetçileri ile değerleme uzmanlarının bu Yönetmelikte belirtilen usûl ve esaslara uyumluluğunu, ilgili düzenlemelere uygunluğunu ve yapılan değerlemelerin güvenilirliğini teyit edecek bir kalite güvence sistemini kurmakla yükümlüdür. Kalite güvence sistemi, yeterli mali kaynaklara sahip olmalı ve değerleme sürecinden bağımsız bir yapıda oluşturulmalıdır.

(2) Değerleme kuruluşunun icrai görevi olmayan yönetim kurulu üyeleri arasından seçilecek bir üye kalite güvence sisteminin işleyişinden sorumlu olarak görevlendirilir. Kalite güvence sisteminin işleyişinden sorumlu yönetim kurulu üyesinin 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde belirtilen koşulları ve 3 üncü maddede tanımlanan değerleme uzmanının sahip olması gereken nitelikleri haiz olması şarttır. Değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri, denetçileri veya değerleme uzmanlarının bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranıldığından bilgi sahibi olmaları halinde, bu durum Kuruma bildirilmesini teminen ivedi olarak kalite güvence sisteminden sorumlu yönetim kurulu üyesine bildirilir.

(3) Kurulca yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim kuruluşunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların bir kaçı ya da tümü için değerleme hizmeti vermeye de yetkilendirilmesi halinde, değerleme faaliyetlerine ilişkin ayrı bir kalite güvencesi sisteminin oluşturulması ve bu kapsamda kalite güvence sisteminden sorumlu olacak ve asgari üç kişiden oluşacak yönetim kurulu üyelerinden en az birinin ikinci fıkrada belirtilen nitelikleri haiz olması şarttır.

(4) Kalite güvence sistemi yılda bir kez gözden geçirilir ve söz konusu gözden geçirmenin kapsamı, değerleme kuruluşunun internet sitesinden kamuoyuna açıklanır.

(5) Kalite güvence sisteminin gözden geçirilmesinde aşağıdaki ilkelere uyum düzeyi dikkate alınır.

a) Mesleki Gereklilikler: Değerleme kuruluşunun değerleme uzmanlarının 5, 6, 7, 9, 10 ve 20 nci madde hükümlerine uygun davranması.

b) Mesleki Yeterlilik: Değerleme kuruluşunun değerleme uzmanlarının, sorumluluklarını doğru bir şekilde yerine getirebilmesi için gerekli bilgi ve yeterliliğe sahip olması.

c) Görev Dağılımı: Değerleme çalışmasının gerekli düzeyde bilgi, mesleki yeterlilik ve beceriye sahip olan kişiler tarafından gerçekleştirilmesi.

ç) Yönlendirme: Değerleme faaliyetinin istenen kalitede olabilmesini ve değerleme sonunda tam ve doğru bir görüş bildirilebilmesini teminen, yapılan işin her seviyede gözden geçirilmesi ve değerleme ile görevlendirilen personelin görevleri konusunda yönlendirilmesi.

d) Görüş Alma: Gerekli görülen durumlarda, konuyla ilgili deneyimi ve bilgisi bulunan kişilerden görüş alınması.

e) Görev kabulü ve devamlılık: Yeni görev kabulü için veya gelecek dönemlerde değerleme faaliyetine devam edilebilmesi için değerlendirme yapılması, yapılacak değerlendirmede bankanın durumunun özellikle bağımsızlık ilkelerine uygunluk ve verilecek hizmetin kapsam ve boyutu yönünden değerlendirilmesi.

f) İzleme: Kalite güvence sisteminin ve işlevselliğinin izlenmesi.

MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında bankalara değerleme hizmeti verecek kuruluşların;

a) Anonim şirket şeklinde kurulmuş ve hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması,

b) Esas sözleşmelerinde belirtilen faaliyet konuları içerisinde değerleme hizmeti verebileceklerine ilişkin bir ibarenin bulunması veya ticaret unvanlarında değerleme ibaresinin bulunması,

c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların bir kaçı ya da tümü için değerleme hizmetini verebilecek yönetim yapısına, yeterli sayı ve nitelikte personele, gerekli teknik donanıma, belge ve kayıt düzenine sahip olması,

ç) Verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklarını taahhüt etmeleri,

d) Yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkilerinin iptal edilmemiş olması,

e) Ortaklarının, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, yöneticilerinin ve denetçilerinin değerleme faaliyeti sırasında bağımsızlıklarının ortadan kalkması durumunda bankaya verilen değerleme hizmetinden çekileceğini taahhüt etmesi,

f) Ortaklarının, kalite güvence sisteminin işleyişinden sorumlu yönetim kurulu üyesi ile değerleme uzmanının;

1) Başka bir değerleme, bağımsız denetim veya derecelendirme kuruluşunda ortaklığının bulunmaması, yönetim kurulu başkanı veya üyesi, yönetici, denetçi, derecelendirme uzmanı, bağımsız denetçi ya da değerleme uzmanı sıfatı ile görev yapmaması,

2) Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen nitelikleri haiz olması,

3) Yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmemiş olması,

g) Kalite güvence sisteminden sorumlu yönetim kurulu üyesinin değerleme kuruluşunda icrai bir görevinin bulunmaması

şarttır.

(2) Değerleme kuruluşunun ortaklarının birinci fıkranın (f) bendine ilave olarak Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen nitelikleri haiz ve tüzel kişi ortaklarının bulunması halinde de bu kapsamdaki ortaklarının ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması şarttır.

(3) Yetkilendirilen değerleme kuruluşunun; değerleme uzmanlarının bağımsızlığa ilişkin 5 inci ve 6 ncı maddede belirtilen hususlar kapsamında taahhütte bulunmaları şarttır.

(4) Yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkilerinin iptal edilmesine sebep olan hususların giderilmiş ve yetkilerinin iade edilmiş olması durumunda değerleme kuruluşunun bu Yönetmelik kapsamında yeniden yetkilendirilmesi hususunda talepte bulunması halinde bu durum Kurulca yeniden değerlendirilir.

MADDE 9 – (1) 4 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında “gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların değerlemesi” hizmeti verme konusunda yetkilendirilecek değerleme kuruluşlarının;

a) SPK tarafından sermaye piyasasında değerleme hizmeti verme konusunda yetkilendirilmiş ve Birliğe üye olması,

b) Bankalara değerleme hizmetini verebilecek yönetim yapısına yeterli sayı ve nitelikte değerleme uzmanı kadrosuna, gerekli teknik donanım ile belge ve kayıt düzenine sahip olması,

c) Yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkilerinin iptal edilmemiş olması,

ç) Değerleme faaliyeti sırasında bağımsızlığın ortadan kalkması durumunda kuruluşun bankaya verilen değerleme hizmetinden çekileceğini taahhüt etmiş olması,

d) Nitelikli pay sahipleri ile sorumlu değerleme uzmanlarının;

1) Başka bir değerleme, bağımsız denetim veya derecelendirme kuruluşunda ortaklığının bulunmaması, yönetici, değerleme uzmanı, bağımsız denetçi ya da derecelendirme uzmanı sıfatı ile görev yapmaması,

2) Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen nitelikleri haiz olması,

3) Yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmemiş olması,

4) Değerleme konusu ile menfaat çatışması yaratacak ticari faaliyette bulunmaması,

zorunludur.

(2) Yetkilendirilecek değerleme kuruluşunun veya nitelikli pay sahiplerinin tüzel kişi ortaklarının bulunması halinde de bu kapsamdaki ortaklarının ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması şarttır.

MADDE 10 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların bir kaçı ya da tümü için yetkilendirilmek isteyen değerleme kuruluşları, aşağıdaki bilgi ve belgelerin eklendiği bir yazı ile Kuruma başvururlar:

a) Değerleme kuruluşunun esas sözleşmesinin son halinin noter tasdikli örneği,

b) Değerleme kuruluşunun merkezinin ve/veya şubelerinin adresleri,

c) Değerleme kuruluşunun başvuru tarihindeki bilançosu,

ç) Yurt dışında bir değerleme kuruluşu ile hukuki bağlantısının bulunması durumunda, ilgili yurt dışı kuruluş ile yapılan sözleşmelerin yurt dışındaki kuruluş yetkililerince tasdik edilmiş kopyası,

d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen ve ek-2’de yer alan örneğe uygun düzenlenecek yazılı taahhüt,

e) Ortakların, kalite güvence sisteminin işleyişinden sorumlu yönetim kurulu üyesi ile değerleme uzmanının;

1) Mesleki tecrübelerini ve aldıkları eğitimlerini içeren ek-1’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek ayrıntılı öz geçmişleri ile 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında oluşturulan sistemler vasıtasıyla kimlik ve adres bilgilerine elektronik ortamda ulaşılabilenler hariç, yabancı uyruklu kişiler için kimlik belgesi veya pasaportlarının noter onaylı örnekleri ve ikâmetgah belgeleri,

2) Başka bir değerleme, bağımsız denetim veya derecelendirme kuruluşunda ortaklığının bulunmadığına ve bulunmayacağına, yönetim kurulu başkanı ve üyesi, yönetici, denetçi, derecelendirme uzmanı, bağımsız denetçi ya da değerleme uzmanı olarak görev yapılmadığına ve yapılmayacağına, yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmemiş olduğuna dair ek – 6’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

3) Değerleme konusu ile menfaat çatışması yaratacak ticari faaliyette bulunmayacaklarına dair ek-7’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

4) Arşiv kaydını da içeren, son altı ay içinde alınmış adli sicil belgeleri,

f) Değerleme uzmanının, (e) bendinde belirtilen belgelere ilave olarak;

1) 5 inci ve 6 ncı maddede belirtilen bağımsızlığı ortadan kaldıran hallerin ortaya çıkması durumunda bankaya verilen değerleme hizmetinden çekileceğine ilişkin ek-9’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

2) Lisans diplomalarının Kurumca onaylı örneği,

3) Varsa değerleme konularına ilişkin olarak yurt içinde veya yurt dışında yetkili kurumlardan aldıkları lisans veya sertifikanın Kurumca onaylı örneği,

g) Ortakların (e) bendinde belirtilen belgelere ilave olarak, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre müflis olmadıklarına ve konkordato ilan etmediklerine ilişkin ek-3’te yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları ile Kanunun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmiş bankalarda ya da tasfiyeye tâbi tutulan bankerler ile iradî tasfiye haricinde tasfiyeye tâbi tutulan finansal kuruluşlarda, faaliyet izni kaldırılan kalkınma ve yatırım bankalarında, ortaklarının temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna intikal eden veya bankacılık yapma ve mevduat veya katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılan kredi kuruluşlarında, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna intikalinden veya bankacılık yapma ve mevduat veya katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılmadan önce nitelikli paya sahip olunmadığına veya kontrolün elinde bulundurulmadığına ilişkin ek-5’te yer alan örneğe uygun olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonundan alınacak belge,

ğ) 8 inci maddede yer alan hususlara uygun olarak oluşturulan ya da oluşturulacak olan kalite güvence sisteminden sorumlu yönetim kurulu üyesinin seçilmesine dair yönetim kurulu karar örneği ile bu üye hakkında, (e) bendinde belirtilen belgelere ilave olarak, birinci fıkranın (f) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bentlerindeki belgeler ve oluşturulan ya da oluşturulması öngörülen kalite güvence sisteminin yapısına ve işleyişine ilişkin bilgiler,

h) Yetki başvurusunda bulunulan değerleme hizmetinin konusu veya konuları ile bu kapsamda daha önce değerleme hizmeti verilmiş ise buna ilişkin bilgiler,

ı) Verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklarına ilişkin beyan

i) Değerleme kuruluşunun yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkisinin iptal edilmemiş olduğuna dair EK-10’da yer alan örneğe göre düzenlenecek yazılı beyanı,

j) Kalite güvence sisteminden sorumlu yönetim kurulu üyesinin değerleme kuruluşunda icrai bir görevinin bulunmadığına dair EK-11’de yer alan örneğe göre düzenlenecek yazılı beyanı

eklenir.

(2) Yetkilendirilecek değerleme kuruluşunun varsa tüzel kişi ortaklarının, ortaklık yapılarını gösteren belgeler de Kuruma gönderilir.

(3) Kurulca yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim kuruluşunca 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların birkaçı ya da tümü için değerleme hizmeti vermek üzere yetkilendirilme talebinde bulunulması halinde, birinci fıkranın (a), (ç) ve (d) bendinde yer alan bilgi ve belgeler ile kalite güvence sisteminin isleyişinden sorumlu yönetim kurulu üyesine ilişkin birinci fıkranın (e) bendi ile (f) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde yer alan bilgi ve belgeler ve değerleme uzmanlarına ilişkin ise birinci fıkranın (e) ve (f) bendinde yer alan bilgi ve belgeler Kuruma gönderilir.

(4) Kurum, başvuruların değerlendirilmesi sırasında ek bilgi ve belge isteyebilir. Kurumca eksikliği tespit edilen veya ek olarak istenen bilgi ve belgeler, yetki başvurusunda bulunan değerleme kuruluşuna yazılı olarak bildirilir.

(5) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilen belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Kuruma tevsik edilmesi zorunludur.

(6) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.

MADDE 10 – (1) 4 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında “gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların değerlemesi” hizmeti verme konusunda yetkilendirilmek isteyen kuruluşlar, aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerin eklendiği bir üst yazı ile Kuruma başvururlar:

a) Kuruma yapılan başvuru tarihi itibarıyla SPK tarafından sermaye piyasalarında değerleme hizmeti vermek üzere yetkilendirildiğini ve Birlik üyesi olduğunu gösteren belgeler.

b) EK-1’de yer alan örneğe uygun olarak doldurulmuş bilgi formu.

c) Esas sözleşmesinin kuruluşu temsile yetkili kişilerce imzalanmış son hali.

ç) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde bağımsız denetimden geçmiş en son finansal tabloları.

d) Yurt dışında bir değerleme kuruluşu ile hukuki bağlantısının bulunması durumunda, ilgili yurt dışı kuruluş ile yapılan sözleşmelerin yurt dışındaki kuruluş yetkililerince tasdik edilmiş kopyası.

e) 5 inci ve 6 ncı maddede belirtilen bağımsızlığı ortadan kaldıran hallerin ortaya çıkması durumunda bankaya verilen değerleme hizmetinden çekileceğine ilişkin EK-2’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenmiş ve kuruluşu temsile yetkili kişilerce imzalanmış beyan.

f) Verilen hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptıracaklarına ilişkin EK-3’te yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyan.

g) Kuruluşun yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkisinin iptal edilmemiş olduğuna dair EK-4’te yer alan örneğe göre düzenlenecek yazılı beyan.

ğ) Nitelikli pay sahipleri ile sorumlu değerleme uzmanlarının;

1) Mesleki tecrübelerini ve aldıkları eğitimlerini içeren EK-5’te yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek ayrıntılı öz geçmişleri ile 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında oluşturulan sistemler vasıtasıyla kimlik ve adres bilgilerine elektronik ortamda ulaşılabilenler hariç, yabancı uyruklu kişiler için kimlik belgesi veya pasaportlarının noter onaylı örnekleri ve ikametgah belgeleri,

2) Başka bir değerleme, bağımsız denetim veya derecelendirme kuruluşunda ortaklığının bulunmadığına ve bulunmayacağına, yönetim kurulu başkanı ve üyesi, yönetici, değerleme uzmanı, derecelendirme uzmanı ya da bağımsız denetçi olarak görev yapılmadığına ve yapılmayacağına, yurt içinde veya yurt dışında bağımsız denetim, değerleme veya derecelendirme yapma yetkisi iptal edilmiş kuruluşlarda yetki iptaline neden olan faaliyetlerde sorumluluklarının tespit edilmemiş olduğuna ve Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen nitelikleri haiz olduğuna dair EK-6’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

3) Değerleme konusu ile menfaat çatışması yaratacak ticari faaliyette bulunmayacaklarına dair EK-7’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek yazılı beyanları,

4) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre müflis olmadıklarına ve konkordato ilan etmediklerine ilişkin EK-8’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek ve noter huzurunda imza edecekleri beyannameleri,

5) Kanunun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya Kanunun yürürlüğe girmesinden önce TMSF’ye devredilmiş bankalarda ya da tasfiyeye tâbi tutulan bankerler ile iradî tasfiye haricinde tasfiyeye tâbi tutulan finansal kuruluşlarda, faaliyet izni kaldırılan kalkınma ve yatırım bankalarında, ortaklarının temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi TMSF’ye intikal eden veya bankacılık yapma ve mevduat veya katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılan kredi kuruluşlarında, TMSF’ye intikalinden veya bankacılık yapma ve mevduat veya katılım fonu kabul etme izin ve yetkileri kaldırılmadan önce nitelikli paya sahip olunmadığına veya kontrolün elinde bulundurulmadığına ilişkin TMSF’nin internet sitesinden yapılacak sorgulama sonuçlarını içeren imzalı beyan.

(2) Yetkilendirilecek değerleme kuruluşunun varsa tüzel kişi ortaklarının ortaklık yapılarını gösteren belgeler Kuruma gönderilir.

(3) Kurum, başvuruların değerlendirilmesi sırasında gerekli görülen durumlarda, ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.

(4) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilen belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Kuruma tevsik edilmesi zorunludur.

(5) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki Konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.

MADDE 11 – (1) Değerleme kuruluşunun yetkilendirme başvurusunda bulunduğu değerleme konusu ya da konularına ilişkin yeterliliği dikkate alınarak Kurumca değerlendirme yapılır. Kurulca uygun görülecek değerleme kuruluşları bu Yönetmelik kapsamında değerleme faaliyeti yapabilmeleri hususunda yetkilendirilir. Yetkilendirilen değerleme kuruluşları Kurumun internet sayfasında kamuoyuna duyurulur.

(2) Kanunun geçici 3 üncü maddesi uyarınca faaliyet gösterdikleri alanlara ilişkin Kuruma beyanda bulunmuş olmaları ya da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendi uyarınca Kurulca yetkilendirilmiş olmaları kaydıyla, kalkınma ve yatırım bankaları, 4 üncü madde çerçevesinde şirket değerlemesi yapmaya yetkilendirilmiş kabul edilir ve bu kapsamdaki faaliyetleri hakkında, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hariç, bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Kalkınma ve yatırım bankasında kalite güvence sisteminin işleyişinden denetim komitesi sorumludur. Bir bağımsız denetim kuruluşunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların birkaçı ya da tümü için değerleme hizmeti vermeye de Kurulca yetkilendirilmesi halinde, bu nitelikteki kuruluşlar için ayrıca bir hüküm bulunmaması durumunda, bu Yönetmelikte geçen değerleme kuruluşu ile değerleme kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri ve yöneticileri ile değerleme uzmanına ilişkin hükümler söz konusu bağımsız denetim kuruluşu ve bu kuruluşun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri ve yöneticileri ile değerleme faaliyetinde bulunan personeli için de uygulanır. Yönetmelikte geçen değerleme kuruluşu ile değerleme kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri ve yöneticileri ile değerleme faaliyeti ile iştigal eden personeline ilişkin hükümler söz konusu bağımsız denetim kuruluşu ve bu kuruluşun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri ve yöneticileri ile değerleme faaliyetinde bulunan personeli için de uygulanır.

MADDE 11 – (1) Bilgi ve belgeleri tam olarak Kuruma gönderilen şirketlerin başvuruları değerleme konusuna ilişkin yeterlilikleri dikkate alınarak Kurumca değerlendirilir.

(2) Bilgi ve belgeler üzerinden yapılan değerlendirmeyi müteakip, Kurumun ilgili meslek personeli tarafından değerleme kuruluşu nezdinde yönetim yapısı, personeli, teknik donanımı ve belge ve kayıt düzeni bakımından inceleme yapılır.

(3) Kurulca uygun görülen değerleme kuruluşları 4 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında “gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların değerlemesi” hizmeti verme konusunda yetkilendirilir. Yetkilendirilen değerleme kuruluşları Kurumun internet sayfasında kamuoyuna duyurulur ve ortaklık yapıları ile değerleme kadrosu Birliğe bildirilir.

MADDE 12 – (1) 4 üncü madde kapsamındaki bir konu ile ilgili olarak Kanun ve Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemelerde öngörülen değerlemeler veya Kurumca yapılan denetimlerde ya da Kurulca gerek görülmesi halinde talep edilecek değerlemeler ancak değerleme konusu hakkında Kurulca yetkilendirilmiş değerleme kuruluşlarına yaptırılır. Değerleme yaptırılabilmesi için, banka yönetim kuruluna sunulmak üzere ilgili birim yöneticisi veya bağlı olduğu genel müdür yardımcısı tarafından değerleme kuruluşunun banka ile ilişkilerinde 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirlenen şekilde bağımsızlığı ortadan kaldıran hallerin bulunup bulunmadığını değerlendiren bir rapor düzenlenmesi zorunludur.

(2) Bir nüshası banka denetim komitesine de verilecek rapora ilişkin yapılacak değerlendirme sonucunda banka yönetim kurulunca uygun görülmesi halinde yetkili değerleme kuruluşu ile asgari olarak 13 üncü maddede belirlenen hususları içeren bir yazılı sözleşme düzenlenir.

(3)

(4) Sözleşmede Kanun, ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı bir hususun tespit edilmesi halinde, Kurum sözleşmenin tadilini ilgili banka ve değerleme kuruluşundan istemeye yetkilidir.

(5) Kurum bankaların bilanço içi veya dışı hesaplarda izledikleri varlık veya yükümlülükler için, belirlenecek bilanço dönemleri itibarıyla Kurulca yetkilendirilmiş bir değerleme kuruluşuna değerleme yaptırılmasını isteyebilir.

MADDE 12 – (1) Banka tarafından 4 üncü madde kapsamında değerleme yaptırılabilmesi için, ilgili birim yöneticisi veya bağlı olduğu genel müdür yardımcısı tarafından, değerleme kuruluşunun banka ile ilişkilerinde 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirlenen şekilde bağımsızlığı ortadan kaldıran hallerin bulunup bulunmadığını değerlendiren bir rapor düzenlenerek denetim komitesi ile banka yönetim kuruluna sunulur.

(2) Raporun değerlendirilmesi neticesinde, banka yönetim kurulunca uygun görülmesi halinde değerleme kuruluşu ile asgari olarak 13 üncü maddede belirlenen unsurları içeren bir yazılı sözleşme düzenlenir.

(3) Sözleşmede Kanun, ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı bir hususun tespit edilmesi halinde, Kurum ilgili banka ve değerleme kuruluşundan sözleşmenin tadilini istemeye yetkilidir.

(4) Kurum bankaların bilanço içi veya bilanço dışı hesaplarda izledikleri varlık veya yükümlülükler için, belirlenecek bilanço dönemleri itibarıyla değerleme yaptırılmasını bankalardan isteyebilir.

(5) Değerleme kuruluşu ya da banka tarafından imzalanan sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılmak istendiğinde, değerleme kuruluşu ile bankanın yeni şartlar üzerinde mutabakat sağlaması gerekir.

(6) Yetkili değerleme kuruluşları, bankalara verecekleri değerleme hizmeti ile ilgili olarak, sözleşmeli değerleme uzmanlarına değerleme raporu hazırlattırabilir.

(7) Kanun ve ilgili mevzuatın gerektirdiği hallere ilişkin konut değerlemeleri, Değerleme Tebliğinde öngörülen usul ve esaslara uygun olarak konut değerleme uzmanları ile sözleşmeli konut değerleme uzmanlarınca da yerine getirilebilir. Buna göre, bu Yönetmeliğin değerleme uzman ve yardımcılarına ilişkin hükümleri konut değerleme uzman ve yardımcıları hakkında, sözleşmeli değerleme uzmanlarına ilişkin hükümleri ise sözleşmeli konut değerleme uzmanları hakkında kıyasen uygulanır.

MADDE 13 – (1) Bankalar ile değerleme kuruluşları arasında imzalanacak sözleşmelerde asgari olarak aşağıdaki hususlara ilişkin hükümlerin yer alması zorunludur:

a) Değerleme kuruluşunun unvanı ve merkez adresi,

b) Değerleme hizmeti alacak bankanın unvanı ve merkez adresi,

c) Değerleme hizmetinin konusu, kapsamı, amacı ve süresi, alınan hizmet karşılığı ödenecek ücret ile tarafların sorumlulukları ve yükümlülükleri,

ç) Bankaya değerleme hizmetini verecek personelin unvanı ile ad ve soyadları,

d) Değerleme kuruluşunun verdiği değerleme hizmeti dolayısıyla doğabilecek zararların karşılanması amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacağı hususunun taahhüdü,

e) Değerleme raporunun teslim edileceği tarih.

MADDE 13 – (1) İmzalanacak sözleşmelerde asgari olarak aşağıdaki hususlara ilişkin hükümlerin yer alması zorunludur:

a) Tarafların unvanları ve merkez adresleri.

b) Değerleme hizmetinin konusu, kapsamı, amacı ve süresi, alınan hizmet karşılığı ödenecek ücret ile tarafların sorumlulukları ve yükümlülükleri.

c) Değerleme hizmetlerinden kaynaklanabilecek zararların karşılanması amacıyla mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacağına ilişkin taahhüt.

(2) Bankaya değerleme hizmetini verecek kişilerin ad, soyad ve unvanlarına sözleşme ekinde liste halinde yer verilir. Bunlarda değişiklik olması durumunda sözleşme eki liste güncellenerek bankaya bildirilir.

MADDE 14 – (1) Değerleme raporu, bankaya verilen değerleme hizmetinin sonucuna ilişkin olarak hazırlanan yazılı metindir. Değerleme raporunun değerleme kuruluşunda en az yüzde beş oranında paya sahip ve yönetim kurulunca değerleme raporunu imzalama yetkisi verilen bir ortak, kalkınma ve yatırım bankasında ilgili genel müdür yardımcısı ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşların nitelikli paya sahip olduğu ya da kontrol ettiği değerleme kuruluşunda yönetim kurulunca belirlenecek yetkili kişi tarafından imzalanması zorunludur.

(2) Düzenlenen değerleme raporunun bir örneği, değerleme kuruluşunun yönetim kurulu veya yönetim kurulunun bu konuda yetkilendireceği kişilerce onaylanmasını müteakip bankanın ilgili birim yöneticisi veya bağlı olduğu genel müdür yardımcısına verilir. Değerleme kuruluşu, değerleme raporlarının bir örneğini en az on yıl süreyle kendi bünyesinde saklamak zorundadır. Değerleme raporlarının arşivlenen nüshalarının sıhhatlerinden şüpheye mahal verilmeyecek şekilde istenildiğinde yetkili kişilere teslim edilmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınması ve buna ilişkin sorumluluğun değerleme kuruluşlarında olması kaydıyla, değerleme kuruluşlarının evrak, belge, doküman, dosya ve kayıtlarının her türlü önlemin alındığı arşiv deposunda bu iş için geliştirilmiş özel bir yazılım ile her türlü olumsuzluğa karşı koruma ve arşiv hizmeti verme amacıyla imzalanmış sözleşme kapsamında arşiv kuruluşları bünyesinde muhafaza edilmesi mümkündür.

(3) Değerleme raporu ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen hususları içerecek şekilde düzenlenir:

a) Rapor bilgileri;

1) İçindekiler,

2) Başlık,

3) Raporun sunulduğu merci,

4) Raporun tarihi,

5) Değerlemeyi yapan değerleme uzmanı veya uzmanlarının ad ve soyadları ile imzaları,

6) Değerleme raporunu imzalamaya yetkili kişinin adı ve soyadı ile imzası,

7) Değerleme tarihi,

8) Dayanak sözleşmenin düzenlenme tarihi,

b) Değerleme kuruluşunu ve bankayı tanıtıcı bilgiler;

1) Değerleme kuruluşunun unvanı ve adresi,

2) Bankanın unvanı ve adresi,

3) Bankanın değerlemeye ilişkin talebinin kapsamı ve varsa getirilen sınırlamalar,

c) Değerleme faaliyetine ilişkin bilgiler;

ç) Değerlemesi yapılan varlık, hak, yükümlülük ya da işleme ve değerlemeyi oluşturmak için kullanılan çalışmanın kapsamına ilişkin analizler,

d) Değerleme faaliyeti sonrası ulaşılan nihai değerin bağlı olduğu tüm varsayımlar ve sınırlayıcı koşullar belirtilerek analiz sonuçlarının değerlendirilmesi,

e) Sonuç;

1) Raporu imzalamaya yetkili kişinin sonuç cümlesi,

2) Nihai değer takdiri: Bu değerin takdirinde; gerçeğe uygun değer esas alınarak Yeni Türk Lirası üzerinden nihai değer takdiri yapılır. Gayrimenkul projelerinin değerlemesinde projenin değerleme tarihi itibariyle bitirilmiş olması varsayımı ile Yeni Türk Lirası üzerinden ve ayrıca değerleme tarihi itibariyle tamamlanmış kısmının arsa değeri dahil Yeni Türk Lirası üzerinden değer takdir edilir.

f) Rapor eki;

1) Değerlemeyi yapan uzman ile ilgili aşağıdaki hususları içeren bilgiler:

– İş tecrübesi,

– Mezun olunan okullar ve tamamlanan eğitim programları,

– Mesleki ve akademik faaliyetler ile varsa üye olunan mesleki kuruluşlar,

– Değerleme konusunda varsa alınan lisans hakkında bilgi,

– Daha önce aynı banka için gerçekleştirilen son üç değerleme hizmeti hakkında bilgi.

2) Değerleme konusuna ilişkin ilave bilgi ve belgeler.

(4) Değerleme raporunun, değerleme kuruluşunun yazılı onayı olmaksızın herhangi bir şekilde raporun tamamen veya kısmen yayımlanmasını, raporun veya raporda yer alan değerleme rakamlarının ya da değerleme faaliyetinde bulunan personelin adlarının veya mesleki niteliklerinin referans verilmesini yasaklayan bir madde içermesi zorunludur.

(5) Bankalar değerleme kuruluşlarına yaptırdıkları değerleme çalışmalarının niteliklerine göre, üçüncü fıkrada yer alan hususlar ile uluslararası değerleme standartlarına uygun olmak kaydıyla, kendi düzenledikleri formatta rapor düzenletme yetkisine sahiptir.

MADDE 14 – (1) Değerleme raporu, değerleme işleminin sonuçlarına ilişkin olarak hazırlanan yazılı metindir. Değerleme raporu yetkili değerleme kuruluşunun değerleme faaliyetlerini bizzat yürüten ve bu kapsamda yerinde inceleme ve araştırmaları yapan değerleme uzmanları ve değerleme uzmanları gözetiminde uzman yardımcıları tarafından hazırlanır ve imzalanır. Sözleşmeli değerleme uzmanlarına hazırlatılan değerleme raporları dâhil olmak üzere, yetkili değerleme kuruluşlarınca bankaların talebiyle hazırlanan değerleme raporlarının her birinin ayrıca bir sorumlu değerleme uzmanı, kalkınma ve yatırım bankalarında ilgili genel müdür yardımcısı ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşların nitelikli paya sahip olduğu ya da kontrol ettiği değerleme kuruluşlarında yönetim kurulunca belirlenecek yetkili kişi tarafından imzalanarak bankaya sunulması zorunludur. Değerleme raporları 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında edinilen güvenli elektronik imza ile imzalanabilir.

(2) Değerleme kuruluşu, değerleme raporunun bir nüshasını en az on yıl süreyle kendi bünyesinde saklamak zorundadır. Değerleme raporlarının arşivlenen nüshalarının sıhhatlerinden şüpheye mahal verilmeyecek şekilde istenildiğinde yetkili kişilere teslim edilmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınması ve buna ilişkin sorumluluğun değerleme kuruluşlarında olması kaydıyla, değerleme kuruluşlarının evrak, belge, doküman, dosya ve kayıtlarının her türlü önlemin alındığı arşiv deposunda bu iş için geliştirilmiş özel bir yazılım ile her türlü olumsuzluğa karşı koruma ve arşiv hizmeti verme amacıyla imzalanmış sözleşme kapsamında arşiv kuruluşları bünyesinde fiziksel olarak veya 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında edinilen güvenli elektronik imza ile imzalanmış şekilde muhafaza edilmesi mümkündür.

(3) Değerleme raporu ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen unsurları içerecek şekilde düzenlenir:

a) Rapor bilgileri;

1) Raporun tarihi ve sayısı,

2) Değerlemeyi yapan değerleme uzmanı veya uzmanlarının ad ve soyadları, imzaları ve lisans numaraları,

3) Değerleme raporunu imzalamaya yetkili sorumlu değerleme uzmanının adı ve soyadı, imzası ve lisans numarası,

4) Değerleme tarihi,

5) Dayanak sözleşmenin tarihi,

b) Değerleme kuruluşunu ve bankayı tanıtıcı bilgiler;

1) Değerleme kuruluşu ve bankanın unvanı ve adresi,

2) Bankanın değerlemeye ilişkin talebinin kapsamı ve varsa getirilen sınırlamalar,

c) Değerleme faaliyetine ilişkin bilgiler,

ç) Değerlemesi yapılan varlık, hak, yükümlülük ya da işleme ilişkin bilgiler ile değerlemeyi oluşturmak için kullanılan çalışmanın kapsamına ilişkin analizler,

d) Değerleme faaliyeti sonrası ulaşılan nihai değerin bağlı olduğu tüm varsayımlar ve sınırlayıcı koşullar belirtilerek analiz sonuçlarının değerlendirilmesi,

e) Sonuç;

1) Raporu imzalamaya yetkili kişinin sonuç cümlesi,

2) Nihai değer takdiri,

f) Nihai değerin takdirinde, gerçeğe uygun değer esas alınarak Türk Lirası üzerinden nihai değer takdiri yapılır. Gayrimenkul projelerinin değerlemesinde projenin değerleme tarihi itibarıyla bitirilmiş olması varsayımı ile Türk Lirası üzerinden ve ayrıca değerleme tarihi itibarıyla tamamlanmış kısmının arsa değeri dahil Türk Lirası üzerinden değer takdir edilir.

g) Rapor ekleri;

1) Değerleme konusu gayrimenkule ilişkin fotoğraf, grafik, tapu örneği ve benzeri bilgi ve belgeler,

2) Değerleme konusu gayrimenkule ilişkin olarak aynı kuruluş tarafından son üç yıl içinde değerleme raporu düzenlenmiş olması halinde rapor tarih ve sayısını, raporda imzası bulunan uzmanların adı ve soyadını, varsa nihai değer takdirinin bağlı olduğu varsayımlar ile sınırlayıcı koşulları ve nihai değeri içeren özet bilgi.

(4) Değerleme raporunda, değerleme kuruluşunun yazılı onayı olmaksızın raporun tamamen veya kısmen yayımlanmasını, raporun veya raporda yer alan değerleme rakamlarının ya da değerleme faaliyetinde bulunan personelin adlarının veya mesleki niteliklerinin referans verilmesini yasaklayan bir maddeye yer verilir.

(5) Bankalar değerleme kuruluşlarına yaptırdıkları değerleme çalışmalarının niteliklerine göre, üçüncü fıkrada yer alan hususlar ile uluslararası değerleme standartlarına uygun olmak kaydıyla, kendi düzenledikleri formatta rapor hazırlatma yetkisine sahiptir.

MADDE 15 – (1) Değerleme kuruluşları, değerleme hizmetine ilişkin sözleşmede belirtilen tutarın iki katından az olmamak üzere, verdikleri değerleme hizmetinden doğabilecek zararların tazminini teminen Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca değerleme sözleşmesinin imzalandığı tarihten itibaren yedi gün içinde genel şartları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen mesleki sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacak sigorta şirketi, değerleme kuruluşunun ya da değerleme kuruluşu ile hukuki bağlantısı bulunan yurt içindeki veya yurt dışındaki değerleme kuruluşunun veya değerleme hizmeti sözleşmesi yapılan bankanın nitelikli paya sahip olduğu ortaklığı ya da bankanın hakim ortağına ait bir sigorta şirketi olamaz.

(2) Kurulca yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim kuruluşunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konu ya da konuların bir kaçı ya da tümü için değerleme hizmeti vermeye de yetkilendirilmesi halinde, vereceği değerleme hizmetleri için de birinci fıkrada belirtilen usul ve esaslara uygun olarak mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunludur.

MADDE 15 – 1) Değerleme kuruluşları, bu Yönetmelik kapsamındaki değerleme faaliyetlerinden doğabilecek zararların tazmini amacıyla, asgari poliçe tutarı 500.000 TL olmak kaydıyla, bir önceki yıl bankalara verdikleri değerleme hizmetlerinden elde ettikleri gelirin yüzde yirmibeşinden az olmamak ve 5 milyon TL’yi aşmamak üzere, genel şartları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen mesleki sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Mesleki sorumluluk sigortası matrahına esas gelir ve poliçe bilgileri, hesap dönemini takip eden 1 ay içinde Kuruma gönderilir.

(2) Mesleki sorumluluk sigortası yaptırılacak sigorta şirketi, değerleme kuruluşunun ya da değerleme kuruluşu ile hukuki bağlantısı bulunan yurt içindeki veya yurt dışındaki değerleme kuruluşunun nitelikli paya sahip olduğu ortaklığı olamaz.

(3) Değerleme hizmeti alan banka tarafından, değerleme hizmeti sözleşmesinde veya diğer herhangi bir şekilde, mesleki sorumluluk sigortasının bankanın doğrudan veya dolaylı olarak nitelikli pay sahibi olduğu ya da dahil olduğu risk grubu bünyesinde yer alan bir sigorta şirketi tarafından yapılması zorunlu tutulamaz, bu yönde teşvik ve telkinde bulunulamaz ve değerleme kuruluşlarınca sunulan değerleme hizmetini etkileyecek şekilde sözleşme ücreti pazarlık konusu edilemez.

MADDE 16 – (1) Değerleme hizmeti verilen bankanın 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen konulara ilişkin düzenlenen değerleme raporunda gerçeğe aykırı bir değer takdiri yapıldığı ya da değeri etkileyecek bir bilginin kasıtlı olarak dikkate alınmadığının ortaya çıkması halinde, zarar gören taraflarca mesleki sorumluluk sigortası yaptırılan sigorta şirketinden veya değerleme kuruluşundan tazmin talebinde bulunulur. 

MADDE 17 – (1) Kurum, değerleme hizmeti vermeye yetkilendirilen kuruluşlardan, bankaya verilen değerleme hizmetine ilişkin olarak, Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri ile ilgili göreceği bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olup, değerleme kuruluşları da istenilen bilgileri vermekle, defter, kayıt ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan meslek personeline açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.

(2) Değerleme kuruluşu ile imzalanan sözleşme hükümlerinde daha sonra değişiklik yapılması istenildiğinde, 11 inci madde uyarınca yetkilendirilmiş değerleme kuruluşu ile bankanın yeni şartlar üzerinde mutabakat sağlaması gerekir.

MADDE 16 – (1) Kurum, bankaya verilen değerleme hizmetine ilişkin olarak değerleme kuruluşlarından, Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri ile ilgili göreceği bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkilidir. Değerleme kuruluşları istenilen bilgileri vermekle, defter, kayıt ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak Kuruma açmak, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile nezdlerinde tutulan bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.

(2) Kurum, gerekli gördüğü durumlarda, yetkili değerleme kuruluşlarının yetkilendirmeye ilişkin koşulları idame ettirip ettirmediklerine yönelik olarak değerleme kuruluşları nezdinde inceleme yapar.

MADDE 18 – (1) Banka yönetim kurulu ya da değerleme kuruluşu tarafından sözleşme süresi sona ermeden değerleme hizmeti alınmasının veya verilmesinin sona erdirilmesi kararlaştırılabilir. Bu kararın alındığı tarihten itibaren yedi gün içinde Kuruma gerekçeleri ile birlikte bilgi verilir.

MADDE 17– (1) Yetkili değerleme kuruluşunun sermayesinin veya oy haklarının yüzde elli veya daha fazlasını temsil eden veya bu oranın altında olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren payların devrinden önce, durum, 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen belgeler ile birlikte Kuruma bildirilir. 10 uncu madde çerçevesinde Kuruma iletilmesi gereken bilgi ve belgelerin tamamlanmasını takiben Kurumca yapılacak değerlendirme neticesinde, otuz gün içerisinde olumsuz görüş bildirilmemesi halinde pay edinim ve devir işlemleri tekemmül ettirilir.

(2) Yetkili değerleme kuruluşları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanan ve bir örneği EK-1’de yer alan bilgi formunu hazırlayarak her hesap dönemini takip eden 1 ay içinde Kuruma gönderirler.

(3) Yetkili değerleme kuruluşlarının sorumlu değerleme uzmanları, değerleme uzman ve yardımcıları ile sözleşmeli olarak gayrimenkul değerleme raporu hazırlattıracakları sözleşmeli değerleme uzmanlarının Değerleme Tebliğinde belirtilen nitelikleri taşıdığını gösteren belgelerin temini, muhafazası ve bu kişilerin 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 5, 6 ve 7 nci maddelerinde öngörülen hükümler karşısındaki durumlarının kuruluş bünyesinde takibi ve belgelerin muhafazası değerleme kuruluşunun sorumluluğundadır.

(4) Birlik, Kurumca yetkilendirildiği kendisine bildirilen üye kuruluşların ortaklık yapısı ve değerleme kadroları ile üye değerleme uzmanlarına yönelik değerleme kayıt sistemini talep edilmesi halinde Kurum erişimine açmak ve üyelere ilişkin cezai işlemleri gecikmeksizin Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

(5) Sözleşmenin, süresi sona ermeden feshi durumunda, ilgili banka ve değerleme kuruluşunca Kuruma gerekçeli olarak bilgi verilir.

(6) Yetkili kuruluşlarca bu madde uyarınca yapılacak bildirimlerin hazırlanması, Kuruma gönderilmesi ve gerçeğe uygun beyan edilmesinin sağlanması yetkili değerleme kuruluşunun yönetim kurulunun sorumluluğundadır.

(7) Kurum bu madde uyarınca yapılacak bildirimler ile 10 uncu madde kapsamında yapılacak yazışmaların bir kısmının veya tamamının elektronik ortamda yapılmasını istemeye yetkilidir.

(8) Yetkili değerleme kuruluşları internet sitelerinde kuruluş ana sözleşmesi, ortaklık yapısı, değerleme uzmanı kadrosu ve iletişim bilgilerinin güncel haline yer verir.

MADDE 19 – (1) Kurumca aşağıdaki hallerin bir veya birkaçının tespit edilmesi halinde Kurulca değerleme kuruluşunun yetkisinin sürekli kaldırılmasına karar verilir:

a) 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde değerleme kuruluşunun, ortaklarının, yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin, yöneticilerinin ve denetçilerinin bağımsızlıklarının ortadan kalkmasına karşın, değerleme kuruluşunun bankaya değerleme hizmeti vermeye devam etmesi veya değerleme uzmanının bağımsızlığının ortadan kalkmasına karşın bankaya verilen değerleme faaliyetinden çekilmediğinin tespit edilmesi,

b) Değerleme raporunun yetkili kişi dışında bir kişi tarafından imzalanması,

c) Kendilerinden alınan beyanların gerçeğe aykırı olduğunun tespit edilmesi de dahil olmak üzere ortakların 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde ve ikinci fıkrasında belirtilen yetkilendirme koşullarını kaybetmesi ya da değerleme kuruluşunun 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (d) ve (f) bentleri hariç yetkilendirme koşullarını kaybetmesi,

ç) Değerleme faaliyetinin 20 nci maddede belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yürütülmemesi,

d) Birden fazla olmak üzere Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ve 15 inci maddede belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde yaptırılması zorunlu olan mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması.

(2) Kurul, yetkilendirilen değerleme kuruluşunun Kurum tarafından uyarı konusu yapılan hususları tekrar etmesi ya da bir hesap dönemi içerisinde birden fazla yerine getirmemesi halinde altı aydan fazla olmamak üzere geçici olarak yetkisini kaldırmaya yetkilidir.

(3) Yetkinin geçici olarak kaldırılması veya sürekli olarak iptalinden önce değerleme kuruluşunun yazılı savunmasını almak üzere Kurum tarafından yazılı tebligatta bulunulur. Yetkinin geçici olarak kaldırılmasında veya sürekli olarak iptalinde bir ay içinde savunma verilmemesi halinde savunma hakkından feragat edildiği kabul edilir.

(4) Değerleme kuruluşunun yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin, yöneticilerinin, denetçilerinin ve değerleme uzmanının verdikleri beyanların gerçeğe aykırı olması ya da yetki iptaline yol açan işlemlerde sorumluluklarının tespit edilmesi halinde bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilen değerleme kuruluşlarında çalışmalarını yasaklamaya Kurul yetkilidir.

(5) Değerleme kuruluşunun yurt içinde veya yurt dışında değerleme yapma yetkilerinin başka bir kurum/kuruluş tarafından iptal edilmiş olması durumunda, bu husus Kurul tarafından ayrıca değerlendirilir.

MADDE 18 – (1) Aşağıdaki hallerin bir veya birkaçının tespit edilmesi halinde değerleme şirketinin yetkisi iptal edilir. Aykırılığa konu işlemin niteliği, haklı ve mücbir sebeplerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, yetki iptalini gerektirecek derecede kusur ya da ihlal bulunup bulunmadığı hususlarının da değerlendirilmesi suretiyle Kurul, değerleme kuruluşunun yetkisini geçici olarak kaldırabilir.

a) 6 ncı madde uyarınca bağımsızlığı ortadan kaldıran haller mevcut olduğu halde değerleme kuruluşunun bankaya değerleme hizmeti vermeye devam ettiğinin tespit edilmesi.

b) Değerleme raporunun yetkili kişi dışında bir kişi tarafından imzalanması.

c) Kendilerinden alınan beyanların gerçeğe aykırı olduğunun tespit edilmesi de dahil olmak üzere yetkili değerleme kuruluşunun nitelikli pay sahiplerinin ya da değerleme kuruluşunun 9 uncu maddede belirtilen yetkilendirme koşullarını kaybetmesi.

ç) 19 uncu maddede düzenlenen sırların saklanması yükümlülüğüne uyulmaması.

d) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde değerleme kuruluşunun değerleme yapma yetkisinin iptal edilmiş olması.

e) Bu Yönetmelik kapsamında halen devam eden değerleme sözleşmesinin bulunmaması koşuluyla yetkili değerleme kuruluşu tarafından yetki iptalinin talep edilmesi.

f) Yetkinin birbirini takip eden üç hesap dönemi içerisinde birden fazla geçici olarak kaldırılması.

(2) Birbirini takip eden üç hesap dönemi boyunca bankalar ile sözleşme imzalamayan veya sözleşme mevcut olmakla birlikte sözleşme kapsamında bankalara ya da sözleşmeli olarak yetkili değerleme kuruluşlarına değerleme hizmeti vermeyen şirketin yetkisi bir yıl süre ile geçici olarak dondurulur. Bu süre zarfında da sözleşme düzenlemeyen şirketin yetkisi iptal edilir.

(3) Kurul, değerleme kuruluşunun bankalara değerleme hizmeti verme yetkisini;

a) Kurum tarafından uyarı konusu yapılan hususları tekrar etmesi ya da bir hesap dönemi içerisinde birden fazla yerine getirmemesi,

b) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde değerleme kuruluşunun değerleme yapma yetkisinin geçici olarak iptal edilmiş olması,

c) Değerleme kuruluşunca, değerleme faaliyetlerinin 7 nci maddenin gerektirdiği mesleki özen ve titizliğe riayet edilmeksizin yürütüldüğünün tespit edilmesi,

ç) Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ve bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen mesleki sorumluluk sigortasının yaptırılmaması,

durumunda altı aydan fazla olmamak üzere geçici olarak kaldırabilir.

(4) Kurul, yetkili değerleme kuruluşunun ortaklarının, yöneticilerinin ve değerleme uzmanlarının verdikleri beyanların gerçeğe aykırı olması ya da yetki iptaline yol açan işlemlerde sorumluluklarının bulunduğunun tespit edilmesi halinde bu kişilerin, bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilen değerleme kuruluşlarında çalışmalarını yasaklamaya yetkilidir.

(5) Birinci ve ikinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, değerleme kuruluşunun yurt içinde veya yurt dışında değerleme yapma yetkilerinin başka bir kurum/kuruluş tarafından iptal edilmiş olması durumunda, bu husus Kurul tarafından ayrıca değerlendirilir.

(6) Yurt içinde ya da yurt dışında değerleme yapma yetkisinin iptal edilmesine sebep olan hususların giderilmiş ve yetkisinin iade edilmiş olması halinde, bu Yönetmelik kapsamında yeniden yetkilendirilmek üzere talepte bulunan değerleme kuruluşunun durumu Kurul tarafından değerlendirilir.

MADDE 20 – (1) Yetkili değerleme kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri ve yöneticileri ile değerleme uzmanı, 4 üncü maddede belirtilen değerleme faaliyetleri sırasında öğrendikleri, bu Yönetmelik uyarınca kamuoyuna açıklanması zorunlu olan bilgiler hariç olmak üzere, bankalara ait sırları ve yapacakları değerleme sözleşmelerinde kararlaştırılacak sır kapsamındaki bilgileri açıklayamaz, kendilerinin veya üçüncü kişilerin menfaatlerine kullanamazlar. Değerleme kuruluşları sır niteliğindeki bilgilerin korunmasına yönelik her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

(2) Yetkilendirilen değerleme kuruluşunun değerleme uzmanı, birinci fıkra kapsamındaki bilgileri sadece bu Yönetmelik kapsamındaki değerleme faaliyetlerinde kullanabilir.

(3) Yetkilendirilen değerleme kuruluşunun ortakları, yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile denetçileri, yöneticileri ya da değerleme uzmanı bankaya verilen 4 üncü madde kapsamındaki değerleme hizmetine ilişkin ya da gelecekteki muhtemel uygulamaları hakkında, değerleme sözleşmesi imzaladıkları bankalar hariç, kamuoyuna açıklamada bulunamazlar.

(4) Birinci fıkra kapsamındaki bilgi ve belgelerin konusunun suç teşkil etmesi halinde bunların yetkili mercilere intikali, sırların saklanmasına aykırılık oluşturmaz.

MADDE 19 – (1) Değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri, değerleme uzmanları ve yardımcıları 4 üncü maddede belirtilen değerleme faaliyetleri sırasında öğrendikleri, bu Yönetmelik uyarınca kamuoyuna açıklanması zorunlu olan bilgiler hariç olmak üzere, bankalara ait sırları ve yapacakları değerleme sözleşmelerinde kararlaştırılacak sır kapsamındaki bilgileri açıklayamaz, kendilerinin veya üçüncü kişilerin menfaatlerine kullanamazlar. Değerleme kuruluşları sır niteliğindeki bilgilerin korunmasına yönelik her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

(2) Bankalar, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve buna ilişkin mevzuat hükümleri çerçevesinde değerleme raporunun müşterileriyle paylaşılması gereken durumlarda, raporu düzenleyen değerleme kuruluşu ile uzmanlarına ait sırların ve kişisel bilgilerin korunmasına yönelik olarak gerekli tedbirleri alır.

(3) Değerleme kuruluşları, birinci fıkra kapsamındaki bilgileri sadece bu Yönetmelik kapsamındaki değerleme faaliyetlerinde kullanabilir.

(4) Değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri, değerleme uzmanları ve yardımcıları bankaya verilen değerleme hizmetine ilişkin ya da gelecekteki muhtemel uygulamaları hakkında, değerleme sözleşmesi imzaladıkları banka hariç, kamuoyuna açıklamada bulunamaz.

MADDE 21 –  (1) 12 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca, 4 üncü madde kapsamında değerleme hizmeti alınan konuya ilişkin yapılan değer takdirinin banka tarafından kabul edilmemesi durumunda Yönetmelikteki usul ve esaslar çerçevesinde başka bir değerleme kuruluşuna değerleme yaptırılabilir. Aynı konuya ilişkin yeni değerin ilk değerin asgari yüzde yirmisi oranında farklı olması durumunda üçüncü bir değerleme yaptırılır. Değerleme raporlarından birbirine en yakın olanlar arasından düşük olan değer esas alınır.

MADDE 20 – (1) 4 üncü madde kapsamında değerleme hizmeti alınan konuya ilişkin yapılan değer takdirinin banka tarafından gerçeğe uygun bulunmaması durumunda 30 gün içerisinde bu Yönetmelikte öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde başka bir değerleme kuruluşuna değerleme yaptırılabilir. Aynı konuya ilişkin yeni değerin ilk değerin asgari yüzde yirmisi oranında farklı olması durumunda üçüncü bir değerleme yaptırılır. Değerleme raporlarından birbirine en yakın olanlar arasından düşük olan değer esas alınır.

MADDE 22 – (1) Yetkilendirilen değerleme kuruluşlarının, esas sözleşmelerinde ve adreslerindeki değişikliklerin iki hafta içerisinde; ortakları, kalite güvence sisteminin işleyişinden sorumlu yönetim kurulu üyesi ve değerleme uzmanının atanmalarını veya seçilmelerini müteakip bir ay içerisinde Yönetmelikte aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgeler ve atanmalarına veya seçilmelerine ilişkin karar örneği ile birlikte Kuruma bildirilmesi şarttır. Kurumca yapılan değerlendirme neticesinde, otuz gün içerisinde olumsuz görüş bildirilmeyen değişiklikler geçerli sayılır. Bu kişilerin görevden ayrılmaları durumunda, ayrılış tarihinden itibaren bir ay içerisinde Kuruma bilgi verilir.

MADDE 21 – (1) Bankalar tarafından 4 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca yaptırılması gereken ve gayrimenkul, gayrimenkul projeleri veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların değerlemesi dışında kalan değerleme faaliyetlerinde; 4, 5, 6, 7, 8, 19 uncu maddeler ile 12 nci maddenin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları, 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) bentleri ve 14 üncü maddenin ikinci ve dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.

(2) Kanunun geçici 3 üncü maddesi uyarınca faaliyet gösterdikleri alanlara ilişkin Kuruma beyanda bulunmuş olan ya da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendi uyarınca Kurulca yetkilendirilen kalkınma ve yatırım bankaları, bu maddenin birinci fıkrası ve 4 üncü madde çerçevesinde değerleme yapabilir.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kurulca yetkilendirilecek değerleme kuruluşları ilan edilinceye kadar, Kanun ve Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemeler uyarınca veya Kurumca yapılan denetimler sonucunda ya da Kurulca gerekli görülmesi halinde yaptırılacak,

a) Konut ve diğer gayrimenkul değerlemeleri, 12/8/2001 tarihli ve 24491 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Değerleme Hizmeti Verecek Şirketlere ve Bu Şirketlerin Kurulca Listeye Alınmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ uyarınca yetkilendirilmiş kişi veya kuruluşlarca,

b) Diğer değerlemeler ise değerleme konusunda hizmet veren kuruluşlar veya mahkemelerin ilgili konuya ilişkin bilirkişi listelerinde yeralan kişiler tarafından

yapılır. Söz konusu kişi veya kuruluşların bankalarca belirlenmesinde Yönetmeliğin 5 ve 6 ncı maddelerinde yer alan bağımsızlık hükümleri dikkate alınır.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce Kurulca yetkilendirilmiş değerleme kuruluşları, durumlarını 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendi ile 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümlerine, bankalar, durumlarını 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (c) ve (ç) bentleri hükümlerine bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde uygun hale getirmek zorundadır.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce Kurulca yetkilendirilmiş değerleme kuruluşları durumlarını 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendi ile 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümlerine, bankalar durumlarını 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (c) ve (ç) bentleri hükümlerine Kurul tarafından belirlenecek süre zarfında uygun hale getirmek zorundadır.

MADDE 22 – (1) 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.