Bankalardaki Mevduata Sağlanan Sigortanın Kapsamı Genişliyor!
Bilindiği üzere Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), faaliyetlerini 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun ve ilgili diğer mevzuat ile kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde ifa etmektedir. TMSF’nin temel fonksiyonlarına baktığımızda;
- Mevduat sigortacılığı
- Geri kazanım (Alacaklarının takip ve sonuçlandırılması, tahsil işlemleri)
- Banka çözümleme
- Kayyımlık ve OHAL kapsamında üstlenilen görevler
şeklinde belirtmek mümkündür. TMSF, mevduat sigortacılığı faaliyetleri kapsamında; politikaların belirlenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması, risklerin ölçülmesi ve yönetilmesi, sektör ve banka riskinin izlenmesi ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 130. maddesinde belirtilen gelirlerin tahsil edilmesine yönelik işlemleri yürütmektedir. TMSF’nin kuruluş yılı olan 1983’ten bu yana sigortaya tabi mevduat ve katılım fonlarına dair kapsam ve tutar uygulamaların da günün gerekliliklerine göre çeşitli değişiklikler yapılmıştır. Bu bakımdan tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması için önemli bir misyona sahip olan TMSF için 2021’deki öne çıkan gelişme; sigorta limitine ilişkin alınan artırma kararıdır. Bu kapsamda; Fon Kurulu kararı ile 2022 yılı başından itibaren sigorta limiti 150.000 TL’den 200.000 TL’ye çıkarılmış ve sigorta limitinin yatırımcı tazmin tutarı uygulamasında olduğu gibi her yıl yeniden değerleme oranı nispetinde artırılmasına karar verilmiştir. Konuyla ilgili detay bilgi için 19 Aralık 2021 tarihli yazımıza burada ulaşabilirsiniz.
Bununla birlikte mevduat sigortacılığı standartlarını belirleyen Uluslararası Mevduat Sigortacıları Birliği’nce (IADI) ülkemizde tüzel kişilerin mevduatlarının mevduat sigortası kapsamında bulunmamasının eleştiri konusu olması, G-20 ülkeleri için 5 yılda bir yayımlanan Finansal Sektör Değerleme Programı’nda (FSAP) ticari mevduatların mevduat sigortası kapsamına alınmasının raporun değerleme kriterlerinden biri olması ve gelişmiş ülkelerin neredeyse tamamında ticari mevduatların sigorta kapsamında olmasına binaen 25.10.2021 tarihli ve 31639 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda ticari mevduatların mevduat sigortası kapsamına dâhil edilmesine ilişkin belirlenen 226.2 no.lu tedbirin hayata geçirilmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda ortaya çıkan güncelleme ihtiyacına binaen Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”) 12.04.2022’de TBMM Başkanlığı’nın dikkatine sunularak 18.04.2022’de ilgili komisyonca kabul edilmiştir. Mevcut haliyle yasalaşması halinde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’ndaki mevduat sigortacılığı ile ilgili maddelerinde getirilecek önemli değişikliklere aşağıda yer verilmektedir:
Mevduatın ve katılım fonunun sigortalanması başlıklı 63.maddesinde yapılması öngörülen değişiklikler:
- Türkiye’de hali hazırda tasarruf mevduatı ve gerçek kişilere ait katılım fonlarıyla sınırlı bulunan mevduat sigortasının kapsamı ticari mevduatları da içerecek şekilde genişletilmektedir. Resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ait olanlar yine sigorta kapsamı dışında tutulmaktadır.
- Kredi kuruluşları sigortalı mevduat ve katılım fonunun hesaplanmasına, takibine, doğrulanmasına ve ödenmesine esas teşkil edecek her türlü bilgiyi TMSF’ye iletmekle ve buna ilişkin sistemlerini kurmakla yükümlü kılınmaktadır. Bahse konu sistemin kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin usul ve esaslar BDDK’nın görüşü alınarak TMSF Fon Kurulu tarafından belirlenecektir.
- Risk esaslı sigorta priminin tarifesi, tahsil zamanı, şekli, mevduat sigorta rezervinin ulaşması hedeflenen minimum seviyesi ile diğer hususların BDDK’nın görüşü alınmak suretiyle TMSF Fon Kurulu’nca belirleneceği hüküm altına alınmaktadır. Böylelikle IADI ve Avrupa Birliği’nin (AB) düzenlemelerindeki mevduat sigorta rezervi için limit tanımlaması yapılması önerisi bulunduğundan “mevduat sigorta rezervinin ulaşması hedeflenen minimum seviye” biçimindeki ilaveyle buna yönelik düzenleme yapılmaktadır.
Kredi kuruluşlarının ödeyecekleri sigorta prim tutarlarının hesaplanması ve tahsili işlemleri halihazırda, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile TMSF’ye verilen yetki kapsamında düzenlenen ve 07.11.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelik” hükümlerine tabidir. Bilindiği üzere tarifeye göre prim tutarları, kredi kuruluşlarının her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonu itibarıyla düzenledikleri mali tabloları esas alınarak hesaplanan sigortalı mevduat ve katılım fonları ile sigorta prim oranlarının çarpılması suretiyle belirlenmektedir. Kredi kuruluşları sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, karlılık, likidite ve diğer risk faktörleri olarak belirlenen beş bölüm altında yer alan toplam 14 adet risk faktörü üzerinden değerlendirilmekte olup, her bir bölüm için belirlenmiş olan eşik değerlere göre en düşük “0” ve en yüksek “100” değer aralığında toplam puan almaktadırlar. Yapılacak hesaplamalar sonucunda, toplam puanlarına göre A, B, C ve D şeklindeki dört prim kategorisinden birisine dahil olan kredi kuruluşları için ilgili prim kategorisine karşılık gelen prim oranları esas alınmaktadır.
Kanun değişikliğinin devreye girmesiyle birlikte anılan Yönetmelik başta olmak üzere uygulama ayrıntılarının belirleneceği ikincil mevzuat çalışmaları da TMSF bünyesinde hızlanacak diyebiliriz.
Sigorta kapsamı dışında kalan mevduat ve katılım fonu başlıklı 64.maddesinde yapılması öngörülen değişiklikler:
- Tasarruf mevduatı ve gerçek kişilere ait katılım fonlarında olduğu gibi hangi tür ticari mevduatların sigorta kapsamına alınmayacağı belirlenmektedir.
- TMSF Fon Kurulu tarafından BDDK’nın görüşü alınarak belirlenecek diğer mevduat ve katılım fonları da sigorta kapsamına alınmayabilecektir.
Fona devredilen bankalar ile ilgili hükümler başlıklı 107.maddesinde yapılması öngörülen değişiklikler:
- Faaliyet izninin kaldırılmasına veya TMSF’ye devredilmesine izin verilen bankalardaki sigortaya tabi tasarruf mevduatının ve gerçek kişi katılım fonunun başka bankalara devredilmesi konusunda TMSF’nin yetkisi bulunmaktadır. Yapılması planlanan değişiklikle sigorta kapsamına alınacak ticari mevduatların ve katılım fonunun da başka bankalara devredebilmesine imkan sağlanmaktadır.
Yasama süreci devam eden Kanun teklifi, kesinleşene kadar herhangi bir değişikliğe uğramazsa 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 63.maddesindeki değişiklik yayım tarihinden 3 ay sonra, diğer maddelerinin ise yayım tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmektedir.
Sonuç itibariyle;
- IADI ve AB düzenlemelerine uyum düzeyinin artırılması,
- Finansal Sektör Değerleme Programındaki (FSAP) ülke puanına katkı sağlaması,
- Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin daha fazla korunmasının sağlanması,
- Tasarrufların finansal sisteme çekilmesinin özendirilmesi gibi
sair nedenlerle Kanun Teklifi’nin yasalaşmasıyla birlikte ticari mevduatlar mevduat sigortası kapsamına dâhil edilecektir. Ayrıca ticari mevduatların sigorta kapsamına alınması halinde kredi kuruluşları tarafından TMSF’ye ödenen sigorta primlerinde de önemli artış yaşanacak diyebiliriz.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.
Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi:
Loading...
Reload document 
Open in new tab 
