Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Tebliğ
10 Şubat 2020 tarih ve 31035 sayılı Resmi Gazete’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından “2020/4 Sayılı Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ“ (Tebliğ) yayımlandı. Tebliğ’de bankaların ticari müşterileri ile gerçekleştireceği işlemlerde öngörülebilirliğin ve şeffaflığın artırılması, kavram ve terim birliğinin sağlanması ve aşırı ücretlendirmenin önlenmesinin amaçlandığı belirtilmektedir.
Ticari müşteri denilmek suretiyle bankalar tarafından ürün veya hizmetlerin sunulduğu, Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te tanımlanan finansal tüketiciler dışında kalan gerçek veya tüzel kişiler kastedilmektedir. Öte yandan, Tebliğ’in 2/1 fıkrası ile mali kuruluşlar kapsam dışı tutulduğu için mali kuruluşlar ticari müşteri tanımı içinde değerlendirilmeyecek ve bu kuruluşlarla yapılan işlemler Tebliğ kapsamı dışında tutulacaktır. Kapsam dışı tutulacak mali kuruluşlar ise Tebliğ’in “tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde bankalar ile 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan Türkiye’de kurulu finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri olarak belirlenmiştir.
Tebliğ kapsamında getirilen önemli yenilik ve değişikliklere özetle aşağıda yer verilmiştir:
1. Banka – ticari müşteri ilişkilerinde yeni bir döneme geçilmektedir.
İşbu Tebliğe kadarki dönemde bankalar verdikleri hizmetler karşılığında ticari müşterilerden talep ettikleri ücret ve komisyonları serbestçe belirleme yetkisine sahipti. Bu serbesti de, genel itibariyle 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2.maddesi bağlamında objektif iyi niyet kuralları ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun sözleşme özgürlüğü başlıklı 26., kesin hükümsüzlük başlıklı 27., aşırı yararlanma başlıklı 28. maddeleri ve genel işlem koşullarına ilişkin hükümler ile sınırlıydı. Bununla birlikte Tebliğ’in devreye alınmasına etki eden tarihsel arka plan için TCMB’nin bu konudaki 10.02.2020 tarihli Basın Duyurusu’nda finansal tüketicilerden zaman içinde bankalarca aynı mahiyette olmakla birlikte farklı isimler altında çok sayıda ücret, komisyon ve masraf alındığı, tahsil edilen bedellerin karşılaştırılabilir olmaktan uzaklaştığı ve aşırı ücretlendirmeler yapılabildiğinin müşahede edildiği ve müşteri şikayetlerinin önemli ölçüde artmasına istinaden 3 Ekim 2014 tarihinde çıkarılan Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ile finansal tüketicilerden alınabilecek ücretlerin sadeleştirilerek fiyatlandırmada şeffaflık sağlandığı, ancak ticari müşterilerden alınan ücretlere ilişkin sorunların devam ettiği belirtilmektedir.
Nitekim bankalarca ticari müşterilerden alınan ücret, komisyon ve masrafların kavram birliğini sağlayacak şekilde tekilleştirilip, anlaşılabilir şekilde sınıflandırılarak sadeleştirilmesi konusunda 2019 yılında kuruluş birlikleri nezdinde oluşturulan çalışma gruplarında yürütülen çalışmalar ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) ve TCMB yetkililerinin katılımıyla yapılan toplantılar neticesinde ticari müşterilerin beklenti ve ihtiyaçlarını dikkate alan işbu Tebliğ hayata geçirilmiştir. 1 Mart 2020’de uygulamaya başlanacak söz konusu Tebliğ ile ticari müşterinin onayının alınmasını ve bilgilendirilmesini esas alan yeni bir döneme geçilmektedir.
2. Tebliğ, sadece bankalarca ticari müşterilerden alınabilecek ücretleri düzenlemektedir.
Bilindiği üzere 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun faiz oranları ve diğer menfaatler başlıklı 144 üncü uyarınca mevcutta bankaların ödünç para verme işlemleri ve mevduat – katılım fonu kabulünde uygulanacak azamî oranları belirleme konusundaki yetki Cumhurbaşkanı’nda bulunmakta, Cumhurbaşkanı da bu yetkisini TCMB aracılığıyla kullanmaktadır. 6 Şubat 2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunulan Kanun Teklifi kapsamında yapılması planlanan değişiklikle, Cumhurbaşkanı’nda olan bu yetkiler doğrudan TCMB’ye verilirken yetkinin kapsamının bankaların her türlü işlemlerinden elde edecekleri ücret ve komisyonlar şeklinde genişletildiğine 10.02.2020 tarihli yazımızda değinmiştik.
Bilindiği üzere 1/1/2020 tarihinde yürürlüğe giren 7192 sayılı Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ödeme hizmeti kapsamındaki belirli bir işlem türüne ilişkin olarak herhangi bir isim altında işlemin taraflarından birinin aldığı ücret, masraf, komisyon ve diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etme, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakma yetkisi TCMB’ye verilmiştir. Değişiklik öncesi durumda ödeme hizmeti sağlayıcısı kuruluşlar (Bankalar, Elektronik Para (e-para) ve Ödeme Kuruluşları, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.) sundukları ödeme hizmetlerine binaen alacakları ücretleri serbestçe belirleyebilmekteydiler. Bu kapsamda Ödeme hizmetleri, e-para ve açık bankacılık hakkındaki 7192 Sayılı Kanun ve getirdiklerine 08.12.2019 tarihli yazımızda yer vermiştik.
Tebliğ ile sadece bankalarca ticari müşterilerden alınabilecek ücretler düzenlenmektedir. Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere ilişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik; sadece bankaları değil aynı zamanda tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşları kapsamına almakta ve finansal tüketicilere sundukları ürün veya hizmetlere ilişkin faiz veya kâr payı dışında alınacak ücret, komisyon ve masraf türleri ile sınırlı bir sahayı düzenlemektedir. İşbu Tebliğ ise bir yandan sadece bankalar ile kapsamı daraltırken diğer yandan ticari müşterilere bankalarca sunulan ürün ve hizmetlerden alınabilecek ücretler diyerek geniş bir sahayı düzenlemektedir.
Tebliğ, mevcut ve olası ihtilafların önüne geçilmesini sağlayarak bankalara duyulan güvenin azalmasını önleyici ve ticari müşteri yararına sonuç doğurucu bir etki yaratacağından isabetli olarak değerlendirilebilir. Ancak ticari müşterilerce finansal tüketicilerde olduğu gibi hangi bankaya giderse gitsin aynı ürün seçenekleri ve ürün koşulları ile karşılaşacağının bilinmesi, bankaların innovasyon ve ürün çeşitliliği motivasyonunu azaltıcı etki de yaratabilir. Öte yandan, sunulan hizmetler ile birbirinden bağımsız ürünlerin kısaltılarak yeknesaklaştırılması müşterilerin tercihlerini ve bankadan alacağı temel hizmetlerin kalitesine ilişkin beklentilerini sınırlayabilir. Benzer şekilde anılan durum bankaların innovasyon motivasyonunu azaltabileceğinden toplumsal refah üzerinde negatif etkide de bulunabilir.
Bununla birlikte müşterilerle olan ihtilafların çözülmesi, müşteri şikayet ve mağduriyetlerin oluşmasının engellenmesi amacıyla sadece bankaların değil aynı zamanda finansal sistemde yer alan tüm kuruluşlarca alınabilecek her türlü ücret ve masraf türleri ile usûl ve esaslarının düzenlenmesi gerekliliği öne çıkmaktadır. Finansal sisteme duyulan güvenin sürekliliğinin sağlanması amacıyla sistemdeki tüm kuruluşların (Yatırım Kuruluşları, Ödeme Hizmeti Sağlayıcısı Kuruluşlar vd.) gerçekleştireceği işlemlerde öngörülebilirliğin ve şeffaflığın artırılması, kavram ve terim birliğinin sağlanması ve aşırı ücretlendirmenin önlenmesi için düzenlemeye gidilmesi mühimdir.
Aksi takdirde finansal sistemde yer alan tüm kuruluşlarca müşterilerden alınabilecek ücretlerin düzenlenmemesi, sadece bankalarca müşterilerden alınabilecek ücretlerin düzenlenmesi; haksız rekabet teşkil edebilecek olmasının yanı sıra finansal sisteme duyulan güvenin azalmasına yol açan tüm müşteri şikayet ve mağduriyetlerin oluşmasını da tek başına engellemeyecektir.
3. Tebliğ kapsamı dışında tutulan ticari müşteriler, ticari işlemler ve bankalar
Tebliğ’in 2 nci maddesi hükümleri ile
a) Mali Kuruluşlara (bankalar ile 6361 sayılı Kanun kapsamındaki Türkiye’de kurulu finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerine) sunulan ürün ve hizmetlerden alınacak ücretler,
b) TCMB kaynaklı reeskont ve avans kredilerine ilişkin alınabilecek ücretler,
c) Münhasıran kıyı bankacılığı yapan bankalar,
d) Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. (Eximbank),
e) TMSF’nin çoğunluk hissesine sahip olduğu bankalar,
Tebliğ uygulamasından istisna tutulmuştur.
4. Bankalara şeffaflığın sağlanması amacıyla bilgilendirme yükümlülükleri getirilmektedir.
Ticari müşterilerden alınan ücretler; müşterilerin profili ve beklentileri ile ürün ve hizmetlerin vasfı ve çeşitliliği nedeniyle finansal tüketicilerden farklılaşmaktadır. Bununla birlikte mümkün olduğu ölçüde finansal tüketicilerinkine benzer mahiyette ticari müşteriler içinde bankalara bilgilendirme yükümlülükleri getirilmektedir.
Bankalarca ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarife ve diğer güncel bilgilerin internet sitelerinde ilan edilmesi ve bilgilerde değişiklik olması hâlinde güncellenmesi gerekecektir. Bankaların ticari krediler dahil kredi ve mevduat faiz oranları ile komisyon ve masraflarına ilişkin bildirim ve ilan yükümlülüklerine 14.06.2018 tarihli yazımızda o dönemki düzenlemeler ışığında değinmiştik.
Bilindiği üzere Bankalarca serbestçe belirlenen mevduat ve kredi işlemlerinde uygulanacak azami faiz / kâr payı oranları ile katılma hesaplarında uygulanacak kâr ve zarara katılma azami oranları uygulamaya konulmadan önce TCMB’ye bildirilmektedir. Benzer şekilde ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarifelerde de değişiklik olması hâlinde TCMB’ye bildirilmesine ilişkin kural işletilecektir.
Ticari müşterilere sunulacak ürün ve hizmetlere ilişkin sözleşmeler kapsamında her bir ürün veya hizmetin adı, vadesi, tahsil edilecek ücret kalemleri gibi başlıca hususların yer aldığı bilgilendirme formunun sözleşmenin ayrılmaz parçası olarak ticari müşteriye sunulması zorunlu kılınmıştır. BDDK’ca kuruluş birliklerine gönderilen 21 Mayıs 2018 tarihli yazıda; müşteri mağduriyetlerinin giderilebilmesini teminen düzenlenecek kredi sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken unsurların belirtildiğine 13.06.2018 tarihli yazımızda yer vermiştik.
Bankalar, ücretlerde artış yapabilmek için ticari müşteriye en az iki iş günü öncesinden belirlenen yöntemlerle (yazılı, kayıtlı veri saklayıcı veya kayıtlı telefon) bildirimde bulunmakla yükümlü kılınmıştır.
Bu kapsamda, Tebliğ’in 5 inci maddesi ile getirilen ilan, bildirim ve bilgilendirme yükümlülükleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
a) Ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarife ve diğer güncel bilgilerin bankaların internet sitelerinde değişiklik tarihleri ile birlikte ilan edilmesi,
b) Bankaların ticari müşterilerden aldıkları ücret bilgilerinin toplu olarak kuruluş birliklerinin (TBB, TKBB) internet sitelerinde ilan edilmesi,
c) Ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarifelerde değişiklik olması halinde bu değişiklikler uygulamaya konulmadan önce TCMB’ye bildirimi,
d) Ticari müşterilere sunulacak ürün ve hizmetlere ilişkin sözleşmeler kapsamında her bir ürün veya hizmete ilişkin bir bilgilendirme formu hazırlanması ve sözleşmenin yazılı olarak kurulması halinde bu formun taraflarca imzalanmış bir nüshasının ticari müşteriye verilmesi,
e) Uygulanan ücretlerde artış yapılmasının istenmesi halinde ticari müşteriye en az iki iş günü öncesinden yazılı olarak, kalıcı veri saklayıcısı yoluyla veya kayıt altına alınan telefon aracılığıyla bildirimde bulunulması,
f) Sözleşmede ücreti belirlenmiş olan ürün ve hizmetler haricinde bir ürün veya hizmetin banka tarafından ücret karşılığı verilebilmesi için ticari müşteriye bu işleme ilişkin bilgilendirme yapılması ve ticari müşteriden kalıcı veri saklayıcısı veya kayıt altına alınan telefon kullanılarak onay alınması,
g) Gerçekleştirilen işlemlerde ücret bilgisine işlem fişi üzerinde açıkça yer verilmesi.
5. Uygulama birliğini sağlayacak ücret listesi oluşturulmakta ve 51 kalemle sınırlandırılmaktadır.
Bankalarca ticari müşterilere “Ticari Krediler”, “Dış Ticaret”, “Nakit Yönetimi” ve “Ödeme Sistemleri” kategorilerinde sunulacak ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretler 51 kalemle sınırlandırılmıştır. Tebliğ ile ticari müşterilerin bankalar ile olan ilişkilerinde karşılaştıkları ücret, komisyon ve benzeri masraf kalemleri sadeleştirilerek sayıca azaltılmıştır. Ayrıca yeni dönemde kavram kargaşasına son verilerek farklı isimlerle adlandırılan ücretler için kavram birliği sağlanmıştır.
Tebliğ’in 1 no.lu ekinde ticari müşterilerden alınabilecek ücretler yer almakta olup, bu ücretlerin tanımları ve kapsamları TCMB tarafından talimatla düzenlenecektir (md. 6). Bu bağlamda Ek-1’de yer alan ücret kalemleri dışında hiçbir ücretin alınamayacağı bir model tasarlanmış, listede yer alanlar dışında hiçbir ücret tahsil edilemeyeceğinden makul olmayan ücret taleplerinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Söz konusu kategoriler için Ek-1’de yer alan ücretler dışında, niteliği itibarıyla bu kategoriler kapsamında sunulması gereken ürün veya hizmetler için başka adlar altında herhangi bir ücret alınamayacağı, ancak, 3. kişilere ödenmek durumunda kalınan tutarların ticari müşteriye aynen yansıtılabileceği düzenlenmiştir. Örneğin ticari müşterinin onayı alınarak yapılan bildirimler için alınacak ücret, üçüncü kişilere ödenen tutarı aşamayacaktır. İlgili mevzuat gereği belirli bir şekilde yapılması zorunlu olan bildirim ve işlemlerden maliyetleri kadar ücret alınabilecektir.
Yeni bir ücret konulabilmesi için TCMB’den izin alınması zorunluluğu getirilmiştir. Ücretlendirmeye (Alt kalem oluşturma, yeni ücret tesis edilmesi, ücretli özel ürün veya hizmet sunma vb.) ilişkin izlenecek usul ve esaslar ile uyulması gerekli kurallar belirlenmiştir.
6. Bankalara yıllık üyelik ücreti olmayan bir ticari kredi kartı türü sunma zorunluluğu getirilmektedir.
Bilindiği üzere 2014 yılında çıkarılan Yönetmelik ile finansal tüketiciler için bankaların yıllık üyelik ücreti vb. ad altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmaları zorunlu kılınmıştı. İşbu Tebliğ ile birlikte bankalara, yıllık üyelik ücreti vb. ad altında ücret tahsil etmedikleri bir ticari kredi kartı türü de sunma zorunluluğu getirilmiştir (md. 21/4).
Ücretsiz ticari kredi kartı başvurularının bankalarca reddedilmesi hâlinde, bu başvuruya istinaden yıllık üyelik ücreti olan ticari kredi kartı verilemeyeceği düzenlenmiştir. Bankalar, yıllık üyelik ücreti bulunmayan ticari kredi kartı limitini belirlerken, yıllık üyelik ücreti bulunan ticari kredi kartı değerlendirme kriterlerini aynen uygulamakla yükümlü kılınmıştır. Böylece bankaların tahsis ya da değerlendirme kriterlerini değişik tutarak müşterilerini yıllık üyelik ücreti olan ticari kredi kartına yönlendirmelerinin önlenmesi amaçlanmıştır.
7. Bazı ücret kalemlerine niceliksel veya niteliksel sınırlamalar konulmaktadır.
Ticari müşteriler ile bankalar arasında yeni bir dönem açan Tebliğ ile müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin açıklama ve sınırlamalara aşağıdaki tabloda kısaca yer verilmiştir:
| ÜRÜN/İŞLEM | AÇIKLAMA VE SINIRLAMALAR | |||||||||||||||||||||||||
| Kredi Tahsis Ücreti (md.9) | Tahsis edilen kredi limitinin on binde yirmi beşini (%0,025) geçemez. | |||||||||||||||||||||||||
| Tahsis edilen toplam kredi limiti değişmediği veya limit güncelleme talebi müşteriden gelmediği müddetçe aynı takvim yılı içinde birden fazla kredi tahsis ücreti alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Limitin güncellenerek artırıldığı durumlarda ilave limitin üzerinden yeni bir tahsis ücreti alınabilir. | ||||||||||||||||||||||||||
| Bir yıldan kısa süreli limit tahsislerinde kredi tahsis azami ücret sınırı, limit tahsis süresinin ay sayısı dikkate alınarak ve oransal düşülerek uygulanır. | ||||||||||||||||||||||||||
| Kredi Kullandırım Ücreti (md.9) | Kullandırılan kredinin %1’ni geçemez. | |||||||||||||||||||||||||
| Sadece nakdi kredilerden peşin ya da dönemsel olarak alınabilir. | ||||||||||||||||||||||||||
| Peşin alınması durumunda ayrıca dönemsel kullandırım ücreti alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Rotatif krediler için kullandırım ücreti yalnızca dönemsel olarak alınabilir ve ilgili üç aylık dönemin ortalama kredi kullandırım bakiyesinin on binde yirmi beşini (%0,025’ini) geçemez. | ||||||||||||||||||||||||||
| Dönemsel alınan kullandırım ücretinin üç aydan kısa süreli dönemler için tahsil edilmesi durumunda azami oran, on binde yirmi beş oranının ilgili dönemin üç aylık döneme oranlanmasıyla hesaplanır. | ||||||||||||||||||||||||||
|
Teminatlandırma
|
Taşınır ve taşınmazlara ilişkin rehin ve ipotek tesisleri ile ekspertiz işlemlerinden alınabilecek ücret, bankalar tarafından 3.kişilere ödenen tutarı, hizmetin banka bünyesinde sunulması halinde ise hizmetin makul bedelini geçemez (md. 10). | |||||||||||||||||||||||||
| Erken Ödeme / Kapama (md. 11) | Alınabilecek erken ödeme ücreti, gerekli faiz indirimi yapılarak hesaplanan ve müşteri tarafından bankaya erken ödenen tutarın, kalan vadesi 24 ayı aşmayan kredilerde %1’ini, kalan vadesi 24 ayı aşan kredilerde ise %2’sini geçemez. | |||||||||||||||||||||||||
| Faiz oranının değişken olarak belirlenmesi hâlinde erken ödeme ücreti talep edilemez. | ||||||||||||||||||||||||||
| Mevduat ve katılım fonu (md. 14) | Hesap İşletim Ücreti: Hesapların açılış işlemlerinde katlanılan operasyonel süreçler ve hesapların işletimi, hesapların işletime hazır bulundurulması, saklama hizmeti verilmesi ve bilgi işlem sistemi yatırımları kapsamında ücret alınamaz. | |||||||||||||||||||||||||
| Şubelerden yapılan para yatırma işlemleri: Şube kanalı ile saat 15.30 sonrasında gerçekleştirilen para yatırma işlemleri haricinde, bir müşterinin hesabına kendisi ya da üçüncü bir kişi tarafından para yatırma işlemlerinden para yatırma adı altında ücret alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| ATM para çekme, limit, bor. bakiye sorgulama işlemleri: Hesabın bulunduğu bankaya ait ATM’lerden kendi hesabı için kartla ya da kartsız limit/borç/bakiye sorgulama ve banka ile arasındaki sözleşmede belirlenen limitler dâhilinde para çekme işlemlerinden ücret alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Bankanın kendi bünyesi dışındaki yöntem ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilen işlemlerden alınabilecek ücret, diğer kuruluşa işlem karşılığı ödenen tutarın %15 fazlasını geçemez. | ||||||||||||||||||||||||||
|
Para ve Kıymetli Maden Transferleri (md. 15) |
EFT işlemlerinden alınabilecek ücretler, finansal tüketicilerinki ile aynı şekilde işlem tutarına ilişkin belirlenen limitler ve kanallar bazında aşağıdaki tutarlarla sınırlandırılmıştır:
|
|||||||||||||||||||||||||
| Geç EFT İşlemleri: TCMB ödeme sistemlerinin resmi kapanış saatinden en erken 90 dakika önce olmak kaydıyla, banka ile müşteri arasındaki sözleşmede geç işlemler olarak belirlenen EFT işlemlerinde, yukarıda belirtilen azami ücretler %50 artırımlı olarak uygulanır. | ||||||||||||||||||||||||||
| Havale Ücretleri: Havale işlemlerinde uygulanacak azami ücretler, EFT işlemleri için belirtilen ayrımlara tabi olarak ilgili ücretlerin yarısı oranında uygulanır. | ||||||||||||||||||||||||||
| Kıymetli Maden Transfer Ücretleri: Kıymetli maden transfer işlemlerinden alınacak ücret, transfer sistemini işleten kuruluş tarafından işlem başına belirlenen transfer ücretinin %15 fazlasını aşamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Para transferi ve kıymetli maden transferi işlemlerinde, müşterinin hatası nedeniyle para iadesi gereken durumlarda, 3.kişilere ödenen tutarlar dışında müşteriden herhangi bir ücret alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Kiralık Kasa (md. 16) | Kiralık kasa ziyaretine ilişkin herhangi bir ücret alınamaz. | |||||||||||||||||||||||||
| Kiralık kasa depozito bedeli, kiralanan kasanın bir yıllık kira bedelini aşamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Aracılık hizmetleri (Fatura Tahsilat) | 3. kişilerin fatura vb. tahsilatlarına aracılık işlemlerinde ödeme yapan müşteriden ücret talep edilemez. Bankalar, bu tür işlemlerde tahsilatlarına aracılık yapılan taraftan ücret talep edebilir (md. 17) | |||||||||||||||||||||||||
|
Arşiv Araştırması Gerektiren Belge ve Dekont Verilmesi (md. 18) |
Sözleşme, işlem fişi vb. belgelerin bir örneğinin talep edilmesi hâlinde, ilgili belgenin düzenlenme tarihinden sonraki ilk yıl için yalnızca 3. kişilere ödenmek durumunda kalınan tutarlar alınabilir. | |||||||||||||||||||||||||
| İlgili belgenin düzenlenme tarihinden itibaren bir yılın üzerinde sürenin geçmesi hâlinde, müşteriye bilgi verilmek suretiyle, yapılan işlemle orantılı olacak şekilde makul bir ücret alınabilir. | ||||||||||||||||||||||||||
| Basılı ekstre taleplerinde sayfa başına azami 2 TL ücret alınabilir. | ||||||||||||||||||||||||||
|
Üye İşyeri Ücretleri (md. 20)
|
Taksitsiz mal ve hizmet alımlarında, işlem tutarının üye işyerinin serbest kullanımına ertesi gün aktarılması halinde, uygulanacak üye işyeri ücreti aylık referans oranın 0,45 puan artırılmış halini geçemez. | |||||||||||||||||||||||||
| Azami üye işyeri ücreti, referans oranın ilan tarihini takip eden ayın ilk gününden itibaren güncellenerek uygulanır. | ||||||||||||||||||||||||||
| Yurt dışında ihraç edilmiş kartların kullanıldığı işlemlerde, işlem tutarının üye işyerinin serbest kullanımına ertesi gün aktarılması halinde, uygulanacak azami üye işyeri ücreti %1,60’ı geçemez. | ||||||||||||||||||||||||||
| Taksitli mal ve hizmet alımlarında azami üye işyeri ücreti, taksitsiz işlemlerde geçerli olan azami üye işyeri ücretine her bir taksit için bu ücretin en fazla %50’si ilave edilerek uygulanır. | ||||||||||||||||||||||||||
| İşlem tutarının üye işyerinin serbest kullanımına ertesi gün aktarılmaması halinde, söz konusu azami üye işyeri ücreti, işlem tarihinin ertesi günü ile işlem tutarının üye işyerinin serbest kullanımına geçmesi arasında kalan gün sayısı dikkate alınarak düşürülür. Taksitsiz işlemlerde işlem tutarının üye işyeri serbest kullanımına geçeceği süre işlem tarihinin ertesi gününden itibaren 40 günü aşamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| İşlem tutarının, taraflarca belirlenen tarihten önce üye işyerinin talebi doğrultusunda serbest kullanımına aktarılması halinde, üye işyerinden alınabilecek azami bloke çözüm ücreti, anlaşmaya göre blokede tesis edilmesi gereken kalan gün sayısının azami bloke gün sayısına oranı ile azami üye işyeri ücretinin çarpılması sonucunda hesaplanan oranı aşamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Üye işyerinin onayı ile kart sahibine aktarılmak üzere alınan ücretler haricinde üye işyerinden, üye işyeri ücreti dışında mal ve hizmet tutarı üzerinden başkaca bir ücret alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Ticari Kart (md. 21) | Limit aşım ücreti: Ticari kredi kartlarından limit aşım ücreti alınamaz. | |||||||||||||||||||||||||
| Nakit Avans Ücreti: Nakit avans tutarı, müşterinin ticari kredi kartına tahsis edilen limitin %10’nu aşamaz. Nakit avans kullanılması durumunda tahsil edilen ücret, nakit avans tutarının %1’ini geçemez. | ||||||||||||||||||||||||||
| Ekstre erteleme, taksitlendirme, son ödeme tarihi uzatma vb. hizmetlerden ücret tahsil edilemez. | ||||||||||||||||||||||||||
| Debit ve Sanal Kart Yıllık Üyelik Ücretleri: Ticari banka kartları ile sanal kredi kartlarından yıllık üyelik ücreti alınamaz. | ||||||||||||||||||||||||||
| Ek Kart Yıllık Üyelik Ücretleri: Asıl ticari karta bağlı olarak sunulan her bir ek kredi kartının yıllık üyelik ücreti, asıl ticari kartın yıllık üyelik ücretinin %50’sini geçemez. |
Tebliğ’de sınırlanan ücretlere ilişkin tutarlar ve oranlar üst sınır niteliğinde olup, uygulanacak ücretler ve oranların rekabetçi piyasa şartları ve bankalar ile ticari müşteriler arasındaki iş ilişkisi çerçevesinde belirleneceği tabiidir. Tebliğ’de yer alan düzenlemeler, 1 Mart 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olup, bu tarihten önce kurulmuş sözleşmelere yürürlük tarihinden sonra gerçekleştirilecek işlemler bakımından da uygulanacaktır.
GÜNCELLEME: 29.02.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğ ile “Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında 2020/4 Sayılı Tebliğ“in para ve kıymetli maden transferlerine (EFT, havale, geç EFT) ilişkin 15 inci ve üye işyeri ücretleri (POS komisyon oranları) başlıklı 20 nci maddesi hariç diğer maddelerinin yürürlük tarihleri 1 Nisan 2020 tarihine ertelenmiştir. Bu erteleme hakkındaki 29.02.2020 tarihli yazımıza buradan erişebilirsiniz.
8. Ürün paketlerinden (product bundles) alınabilecek ücretler
Tebliğ’in 6/6 fıkrasına göre birden fazla ürün veya hizmetin bir arada sunulmasına imkân veren paketler için alınabilecek ücretler, paket içindeki ürün veya hizmetlerin ayrı ayrı sunulması hâlinde alınabilecek ilan edilmiş olan azami ücretlerin toplamını aşamayacaktır. Tebliğ kapsamında sınırlama getirilmiş ürün veya hizmetler herhangi bir paket içeriğinde yer almamalıdır. Paket içeriğinde bulunan bir ürün veya hizmet için sınır getirilmesi halinde sınırlamanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üç ay içerisinde söz konusu ürün veya hizmet, paket kapsamından çıkartılacaktır.
9. Ücretlerin değiştirilmesi
Tebliğ uyarınca bankalar uyguladıkları ücretlerde artış yapabilmek için ticari müşteriye en az iki iş günü öncesinden yazılı olarak, kalıcı veri saklayıcısı yoluyla veya kayıt altına alınan telefon aracılığıyla bildirimde bulunmakla yükümlü kılınmıştır. Artırım geçmiş döneme uygulanamayacaktır (md. 7/1).
Sözleşmede ücreti belirlenmiş olan ürün ve hizmetler haricinde bir ürün veya hizmetin banka tarafından ücret karşılığı verilebilmesi için ticari müşteriye bu işleme ilişkin bilgilendirme yapılması ve ticari müşteriden kalıcı veri saklayıcısı veya kayıt altına alınan telefon kullanılarak onay alınması yükümlülüğü getirilmiştir (md. 5/4).
10. Üye işyeri ücretlerine ilişkin ücretlendirme esasları işbu Tebliğ’de düzenlendiği için 2020/3 Sayılı TCMB Tebliği’nde yer almamıştır.
Bilindiği üzere 16 Ekim 2019 tarih ve 30920 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarara Katılma Oranları ile Kredi İşlemlerinde Faiz Dışında Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Tebliğ (2006/1 Sayılı Tebliğ)’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2019/18 sayılı Tebliğ” ile bankalarca üye işyerlerinden tahsil edilen üye işyeri komisyonu oranlarına, bilgi asimetrisinin azaltılarak fiyatlamanın şeffaf bir şekilde gerçekleştirilebilmesi ve piyasa mekanizmasının daha etkin çalışmasının sağlanması amacıyla 1 Kasım 2019 tarihinden geçerli olmak üzere üst sınır getirilmişti.
10 Şubat 2020 tarih ve 31035 sayılı Resmi Gazete’de TCMB tarafından yayımlanan “2020/3 Sayılı Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları Hakkında Tebliğ” (2020/3 Sayılı Tebliğ) ile 2006/1 Sayılı Tebliğ 1 Mart 2020 tarihinde yürürlükten kaldırılacak olup, üye işyeri ücretleri “2020/4 Sayılı Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ“de düzenlendiği için 2020/3 Sayılı Yeni Tebliğ’de mükerrerliği önlemek amacıyla yer almamaktadır.
Bununla birlikte 2020/3 sayılı Tebliğ ile, yürürlükten kaldırılan 2006/1 Sayılı Tebliğ’in faiz dışında sağlanacak diğer menfaatler haricindeki hükümleri genel itibarıyla korunmuş olup, BDDK düzenlemeleri ve uluslararası faizsiz finans ilke ve esasları göz önüne alınarak, katılma hesaplarında uygulanacak kâr ve zarara katılma oranları hususunda değişiklik yapılmıştır.
Saygılarımızla,
UYARI: Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.
Loading...
Reload document 
Open in new tab
Loading...
2020/3 SAYILI TCMB TEBLİĞİ İLE YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN MEVDUAT VE KREDİ FAİZ ORANLARI VE KATILMA HESAPLARI KÂR VE ZARARA KATILMA ORANLARI İLE KREDİ İŞLEMLERİNDE FAİZ DIŞINDA SAĞLANACAK DİĞER MENFAATLER HAKKINDA TEBLİĞ (SAYI: 2006/1)
Loading...
Muhteşem bir site, çok faydalanıyorum. Ellerinize sağlık