Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlerde Yapılan Değişiklikler

Bilindiği üzere 10 Şubat 2020 tarihli ve 31035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2020/4 sayılı Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Tebliğ) kapsamında bankaların sundukları ürün ve hizmetler karşılığında ticari müşterilerden alabilecekleri ücretler düzenlenmiştir. Anılan Tebliğin amacı bankaların ticari müşterileri ile gerçekleştirdiği işlemlerde öngörülebilirliğin ve şeffaflığın arttırılması, kavram – terim birliğinin sağlanması ve aşırı ücretlendirmenin önlenmesidir. Bakıldığında işbu Tebliğe kadarki dönemde bankalar verdikleri hizmetler karşılığında ticari müşterilerden talep ettikleri ücret ve komisyonları serbestçe belirleme yetkisine sahipti. Bu serbesti de, genel itibariyle 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2.maddesi bağlamında objektif iyi niyet kuralları ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun sözleşme özgürlüğü başlıklı 26., kesin hükümsüzlük başlıklı 27., aşırı yararlanma başlıklı 28. maddeleri ve genel işlem koşullarına ilişkin hükümler ile sınırlıydı.

Tebliğ ile birlikte bankaların sundukları tüm ürün ve hizmetler karşılığında alacakları ücretlere ilişkin birtakım bilgilendirme yükümlülükleri getirilmiştir. Söz konusu bilgilendirme yükümlülükleri üç aşamalıdır. Buna göre genele dönük bilgilendirme kapsamında bankaların internet sitelerinde tahsil ettikleri ücretlere ilişkin bilgilerin ilanı, söz konusu bilgilerin birlikler nezdinde kurulacak internet sitelerinde de karşılaştırılabilir şekilde ilan edilmesidir. Bunun yanında müşterilere ilişkin bilgilendirmede ise, sözleşme eki bilgilendirme formunda tahsil edilecek ücretlere ilişkin azami tarife bilgilerine yer verilmesi, ürün veya hizmetin sunulmasından önce ise işlemin yapıldığı kanalın yapısına uygun şekilde tahsil edilecek ücret tutarına ilişkin bilgi verilmesidir. Ayrıca ücret kalemlerinde kavram ve terim birliğinin sağlanması için ticari krediler, dış ticaret, nakit yönetimi ve ödeme sistemleri kategorileri altında sunulan ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlere Tebliğin ekinde yer alan listede yer verilmiş, bu alanlarda ekli listedeki ücretler haricinde başkaca bir ücret alınamayacağı düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra, Üye İşyeri, Kredi Tahsis ve Kullandırım, Nakdi Kredi Erken Ödeme, Nakit Avans, Elektronik Fon Transferi (EFT)/Fonların Anlık ve Sürekli Transferi (FAST) ve Havale gibi bazı ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlerin azami tarifesi belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen genel hususlar ve güncel gelişmeler ışığında TCMB tarafından 09.08.2021 tarihli ve 31563 sayılı Resmi Gazete’de “Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4)’ de Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ’ (Sayı:2021/6)” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişikliklere bağlı olarak uygulama ayrıntılarının, bu ücretlerin tanımları ve kapsamlarının düzenlendiği Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Uygulama Talimatı‘da (“Talimat”) güncellenerek 10 Ağustos 2021 tarihinde TCMB kurumsal internet sitesinde yayımlanmıştır.

Tebliğ odağında yapılan değişikliklere Talimatı’da dikkate alarak özetle aşağıda yer verilmektedir:

• ATM’den yapılan EFT işlemlerinden alınabilecek ücret, işlem tutarının 1.000 TL ve altında olması halinde 2 TL den 4 TL ye, işlem tutarının 1.000 TL ile 50.000 TL arasında olması halinde ise 5 TL’den 8 TL’ye çıkarılmıştır. Buna göre EFT işlemlerinden alınabilecek ücretler, işlem tutarına ilişkin belirlenen limitler ve kanallar bazında aşağıdaki tutarlarla sınırlandırılmıştır:

• Ticari krediler kategorisi altında, ticari müşterilere nakdi ve dış ticaret işlemleri kapsamındaki akreditif ve banka kabul ve avali dışındaki gayri nakdi kredi kullandırımlarında, kredi ilişkisinin kuruluşundan söz konusu kredinin kapatılmasına kadar geçen süre boyunca bankalarca alınabilecek ücretler düzenlenmekte idi. Yapılan değişiklikle proje finansmanı, satın alım ve birleşme finansmanı, özelleştirme finansmanı ve yapılandırılmış finansman ile bunların refinansmanı için özel kredi sözleşmeleri veya genel kredi sözleşmesine ek sözleşme ve protokoller (Proje Finansmanı Sözleşmeleri) kapsamında kullandırılan krediler karşılığında alınan ücretlerin ticari krediler kategorisi kapsamında değerlendirilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda proje finansmanı sözleşmeleri kapsamında kullandırılan krediler karşılığında alınan ücretlere ilişkin “kredi tahsis ve kredi kullandırım ücreti” veya “erken ödeme ücreti” gibi sınırlamalar tatbik edilmeyecektir. Proje Finansmanı Sözleşmeleri’ndeki ücretlerin Tebliğ’de yer alan diğer usul ve esaslara uyulmak şartı ile serbestçe belirlenebileceği öngörülmektedir.

• Kredinin tahsisinden kapatılmasına kadar geçen süre içinde yapılacak taşınır ve taşınmazlara ilişkin rehin ve ipotek tesisleri ile ekspertiz işlemlerinden alınabilecek ücretin; bankalar tarafından üçüncü kişilere ödenen tutarın %15 fazlasını geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Önceki düzenlemede bu ücret, bankalar tarafından üçüncü kişilere ödenen tutarla sınırlandırılmıştı. Taşınmazlara ilişkin ipoteklerin değişiklik ve fek işlemleri, alacak temlik değerliliğinin belirlenmesine ilişkin çalışmalar, finansal kiralama sözleşme tescil bedeli ile teminata konu çek ve senetlerin keşidecilerine ilişkin gerçekleştirilen istihbarat gibi işlemler karşılığında alınabilecek ücretlerde de bu esas geçerlidir.

• Yurt dışında ihraç edilmiş kartların kullanıldığı işlemlerde, blokesiz çalışılması halinde, işlem tutarının üye işyerinin serbest kullanımına ertesi gün aktarılması halinde, uygulanacak azami üye işyeri ücreti %1,60’tan % 1,90’a çıkarılmıştır.

• Tebliğ’deki “mali kuruluş” tanımı güncellenmiş ve kapsamına faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketlerine ilaveten tasarruf finansman şirketleri de dahil edilmiştir.

Saygılarımızla,

Vahdet Deniz AKÇAOĞLU

“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”

Vahdet Deniz AKÇAOĞLU

Makalenin yazarı Vahdet Deniz AKÇAOĞLU, 2007 – 2009 yılları arasında özel bir bankanın İç Kontrol Merkezi Başkanlığı’nda Denetçi olarak, 2009 yılından 2018 yılına kadar aynı bankanın Uyum Başkanlığı’nda Ürün ve Hizmetler Uyum Kontrol Yöneticisi olarak görev yaptı. 2019 yılından itibaren de İç Kontrol ve Uyum Başkanlığı’nda Etik ve Mevzuat Takip Yöneticisi olarak görev yapmaktadır. Bankacılık ve sermaye piyasası mevzuatı ile kurumsal yönetim, etik, iç sistemler konuları başta olmak üzere banka ve finans kurumlarını ilgilendiren her türlü mevzuat üzerinde çalışmaktadır.

 

Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ – Karşılaştırma Tablosu:

Loading...

Taking too long?

Reload document

| Open in new tab

İndir (Download) [137.17 KB]