Bankacılık Odağında 7253 sayılı Sosyal Medya Kanunu’na Yönelik Bir Değerlendirme
Bilindiği üzere internetin hukuka uygun kullanılmasına yönelik olarak 2020 Temmuz ayının sonuna doğru iki önemli kanuni düzenleme yayımlanmıştır. Birinci olarak 28 Temmuz 2020 tarihli ve 31199 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 7252 sayılı Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde “Dijital Mecralar Komisyonu”nun ihdası öngörülmüştür. Ülkemiz Hukukunda internet ortamında gerçekleşen hak ihlallerine ilişkin temel düzenleme olan 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“5651 sayılı İnternet Kanun”) hükümlerinin uygulanmasına ilişkin konularda inceleme, görüşme, raporlama, tavsiye ve görüş bildirme işlemlerini yürütmek üzere faaliyet göstereceği görülmektedir. İkinci olarak ise 31 Temmuz 2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yeni Sosyal Medya Kanunu denilebilecek 7253 sayılı Kanun ile 5651 sayılı İnternet Kanunu’na önemli yenilik ve değişiklikler getirilmiştir.
Bu yazımız ile 7253 sayılı Kanun ile getirilen 5651 sayılı İnternet Kanunu’ndaki öne çıkan yenilik ve değişikliklere ve son kısmında da bankacılık özelinden değerlendirmelerimize aşağıda yer verilmektedir:
- “Sosyal Ağ Sağlayıcıları” tanımlanmıştır.
Gelişen teknoloji ve sosyal ağların kullanımındaki yaygınlaşma dikkate alınarak 5651 sayılı İnternet Kanunu’nda yer alan içerik, yer ve erişim sağlayıcılarından farklı olarak özel düzenleme yapılmasına ihtiyaç görüldüğünden sosyal ağ sağlayıcılara ilişkin yeni bir tanımlama yapılmaktadır. Bu kapsamda, kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, “sosyal ağ sağlayıcı“ olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma göre Twitter, Facebook, Youtube, Instagram ve Tik Tok gibi platformlar sosyal ağ sağlayıcı kapsamına girmektedir.
- Kişilik hakları ihlal edilenler için içeriğin çıkarılması talep edilebilecek bir hak olarak düzenlenmiştir.
İnternet ortamındaki içerik nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler için içeriğin çıkarılması talep edilebilecek bir hak olarak düzenlenmiştir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de talep edebilecektir. Düzenlemeye göre kişiler, kişilik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle sulh ceza hakimliklerine yaptıkları içeriğin çıkarılması ya da erişimin engellenmesi talepleri kapsamında, isimlerinin karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesini de talep edebilecek ve bu kapsamda arama motorlarına gerekli bildirim yapılacaktır.
Bilindiği üzere “unutulma hakkı” konusunda Kişisel Verileri Koruma Kurumu’da (KVKK) 23.06.2020 tarihli ve 2020/481 sayılı Kararı’nda kişilerin arama motorlarında indekslenen sonuçlara yönelik haklarını arama motorlarına karşı ileri sürebileceği, arama motorları tarafından menfaatler arası denge testi yapılması gerektiği ve taleplerinin reddi halinde KVKK’ya şikayette bulunabilecekleri belirtilmiştir.
- Sosyal ağ sağlayıcılarına yönelik yükümlülükler ve aşamalı bir müeyyide sistemi getirilmiştir.
Sosyal ağ sağlayıcılarına ilişkin 7253 sayılı Kanun ile getirilen yükümlülükler ve aşamalı olarak belirlenen yaptırımlara özetle aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.
Bilindiği üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 21 Ocak 2019 tarihli Basın Açıklaması’nda bir takım sosyal medya platformlarında banka müşterilerini hedef alan sahte banka site bağlantılarını içeren reklamların arttığı ve bunların kullanıcıların hesaplarından para çekmeye yönelik dolandırıcılık eylemlerinde kullanıldığının belirtilerek mağduriyet yaşanmaması için banka müşterilerinin sosyal medya platformlarında yer alan söz konusu reklamlara tıklayarak ulaştıkları sitelere kişisel bilgilerini girmemeleri gerektiği hatırlatılmıştır. 20 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 1 Temmuz 2020’de yürürlüğe giren dış hizmet alımı sürecinin yönetimi başlıklı madde 29/4’ ile “Banka, sunmakta olduğu bankacılık hizmetlerine yönelik reklam hizmeti almak istediği arama motoru, sosyal medya platformu gibi sağlayıcıların banka adına verilen sahte reklamları engellemeye yönelik tedbirleri alıp almadığını kontrol eder ve uygun tedbirleri almayan sağlayıcılardan reklam hizmeti alamaz. Banka, reklam hizmeti aldığı arama motoru, sosyal medya platformları gibi sağlayıcılarla yapacağı sözleşmelerde, sahte reklam yayımlanması durumunda, müşteriyi korumak adına, olaya özel gerekli bilgiyi alabileceğine dair hükümleri ekletmek zorundadır. Bankanın bu kapsamda reklam hizmeti almak üzere anlaştığı aracı firmalar ile yapılan sözleşmeler için de bu fıkra hükümleri geçerlidir.” hükmü getirilmişti. Bakıldığında üretilen söz konusu içeriklerin kontrol altında tutulması, kullanıcıların etkileşim yöntemleri ve biçimini belirleme imkanı, büyük oranda bu platformları işleten şirketlerin elinde bulunmaktadır. Bahse konu şirketlerin yurtdışı kökenli olması, dünya çapında faaliyet göstermeleri ve hakim konumlarının verdiği avantajla yasadışı içerikle mücadelede sorumluluk üstlenmekten imtina etmeleri, anılan hükümleri kabul etmemeleri veya karşı taraf açısından uygulamasında zorluklarla karşı karşıya kalınması ihtimalini de barındırmaktadır. Nitekim 7253 sayılı Kanunu’nun genel gerekçesinde uygulamada özellikle yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları ile kişisel başvuru veya kamu kurumlarının bildirimleriyle ilgili olarak muhatap bulmada ve sorumlunun tanımlanması bağlamında taraf teşkilinde sıkıntılar yaşandığı; ülkemiz mahkemeleri ve yetkili makamlarının kararlarının birçoğunun anılan sosyal ağ sağlayıcıları tarafından yerine getirilmediği zikredilmektedir.
Sonuç itibariyle yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, 1 Ekim 2020 tarihinden itibaren Türkiye’de bir temsilci atamaları ve/veya BTK’dan konuya ilişkin gelebilecek olası bir bildirimi takiben 30 gün içinde bir temsilci belirlemek için gerekli adımları atmaları gerekecektir. Sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’de temsilci atamasının zorunlu kılınması gibi aktif işbirliğini mümkün kılmaya dönük getirilen yükümlülüklerin hem BDDK’nın sektörel siber olaylara müdahale ekipleri (SOME) faaliyetleri kapsamında bankalar aracı kılınarak gerçekleşen dolandırıcılık eylemleri ve bunların önlenebilmesi amacıyla yapılan çalışmalarına hem de Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik madde 29/4’ün ifasına bankalar açısından olumlu bir katkısı olacaktır. Sosyal ağ sağlayıcısı tarafından temsilci yükümlülüğünün ifa edilmemesi halinde Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerce reklam verilmesinin sonlandırılması vb. müeyyidelerle birlikte ilgili sosyal medya platformundan ürün tanıtımı-pazarlama faaliyetleri kısıtlanacağından ekonomi açısından olumsuz bir etkinin yaşanması ihtimali de mevzubahistir. Önümüzdeki dönemlerde yaşanacak gelişmelerin ışığında 7253 sayılı Kanunun uygulamasının günlük hayata yansıyabilecek tezahürlerini görme imkanı doğacaktır.
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
NOT: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.
7253 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun:
BDDK’nın 21 Ocak 2019 tarihli Basın Açıklaması: