Banka Mevduatlarının/Katılım Fonlarının Krediye Dönüşüm Oranı Hk.18 Nisan 2020 Tarih ve 9000 Sayılı BDDK Kararı
Küresel koronavirüs (COVID-19) salgınının ülkemiz ekonomisi ve finansal piyasalar üzerinde oluşturduğu olumsuzlukların en aza indirilmesine yönelik ortaya çıkan gerekliliklere binaen Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) karar organı olan Kurul tarafından alınmış kararlara daha önceki yazılarımızda yer vermiştik. Bu defa Kurul tarafından 16- 18.04.2020 tarihlerinde özellikle banka kredi uygulamalarına yönelik bir takım kararlar alınmıştır.
BDDK internet sitesinde yayımlanan söz konusu kararlara aşağıda yer verilmektedir:
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun 18.04.2020 tarih ve 9000 sayılı Kararı’nda;
“COVID-19 salgını nedeniyle yaşadığımız sürecin ekonomimize, piyasaya, üretime ve istihdama olumsuz etkisini mümkün olan en az seviyeye indirmek ve bankaların ellerinde bulundurduğu kaynakların en etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla,
5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun (Kanun) 93 üncü maddesi ile 43 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bankaların,
– 01.05.2020’den başlamak üzere, haftalık bazda aşağıda formülü verilen Aktif Rasyosunu (AR) hesaplamalarına,
Aktif Rasyosu (AR) = Krediler + ( Menkul Kıymetler x 0,75 ) + ( TCMB Swap x 0,5 )
TL Mevduat + ( YP Mevduat x 1,25 )
– AR’ın pay kısmında yer verilen
- “Krediler” kaleminin, takipteki krediler hariç bankaların bireysel ve ticari müşterilere kullandırdıkları krediler tutarının toplamını,
- “Menkul Kıymetler” kaleminin, bankalarca satın alınan yurt dışı yerleşiklerce ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri hariç özel sektör tahvil ve bonoları ile Türkiye Cumhuriyeti hazinesinin ihraç ettiği her türlü borçlanma araçları, kira sertifikaları ve Eurobondların toplam değerini,
- “TCMB Swap” kaleminin, bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) Swap yoluyla verdikleri yabancı paranın TCMB alış kurundan hesap edilen Türk Lirası (TL) cinsinden toplam değerini
ifade etmesine,
– AR’ın payda kısmında yer verilen;
- “TL Mevduat” kaleminin, bankalar mevduatı hariç tüm TL cinsi mevduat/katılım fonu tutarı toplamını,
- “YP Mevduat” kaleminin, altın ve kıymetli maden hesapları da dahil olmak üzere, bankalarda tutulan yabancı para (YP) cinsinden mevduat/katılım fonu tutarı toplamını
ifade etmesine,
– AR’ın her ay sonu itibariyle, o aya ilişkin aylık ortalamasının mevduat bankaları için %100’ün, katılım bankaları için %80’in altına düşmemesine,
– Kanunun 148 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca baz alınacak aykırılık oluşturan aşım tutarının, ilgili ay sonu itibariyle AR değeri %100’ün altında olan bankalar ve %80’in altında olan katılım bankaları için, rasyoyu sırasıyla %100 ve %80 düzeyine getirecek paydaki değişim tutarı olarak hesaplanmasına,
– Bu Kararın Kuruluş Birliklerine duyurulmasına ve Kurum web sitesinde yayımlanmasına karar verilmiştir.”
5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nun muhtelif maddelerinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na “sınırlama getirmek suretiyle” düzenleme yapma yetkisi verilmektedir. Örneğin koruyucu düzenlemeler başlıklı 43/II. maddesinde “Kurul, kurumsal yönetim hükümleri ile koruyucu hükümlerin uygulanmasını da dikkate alarak, her bir banka ya da banka grubu için belirlenen asgarî veya azamî standart oranlar ve sınırlardan farklı daha ihtiyatlı bir oran veya sınır tesis etmeye veya hesaplama ve bildirim dönemlerini farklılaştırmaya veya genel olarak belirlenmemiş oran ve sınırlar tespit etmeye yetkilidir.” denilmektedir. Bununla birlikte 25 Şubat 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7222 sayılı Kanun ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun sınırlamalara, kararlara ve düzenlemelere aykırı hareketler dolayısıyla idarî para cezaları başlıklı 148.maddesinin birinci fıkrasının a bendinde yapılan değişiklikle sınırlamalara uyulmaması halinde 500.000 TL’den az olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın %5’ine kadar idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Bankacılık Kanunu ve Banka ve Kredi Kartları Kanunu’ndaki idari para cezalarına ilişkin yapılan değişiklikler hakkında kaleme aldığımız 08.03.2020 tarihli yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Sonuç itibariyle koronavirüs salgını ile oluşan yeni konjonktürde ortaya çıkan gelişmelere binaen 18.04.2020 tarih ve 9000 sayılı BDDK Kararı ile kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, Bankalarca toplanan fonların ekonomik birimlerin fon ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılmasını sağlamak amacıyla katı bir düzenlemeye gidilmiştir. Bu kapsamda 1 Mayıs 2020’den itibaren hesaplanmaya başlanacak olan ve tek seferlik bir uygulama olmayacağı anlaşılan Aktif Rasyosu modelinin aylık ortalamasının mevduat bankalarınca %100’ün, katılım bankalarınca %80’in altına inmemesi ve idari para cezasına konu olmaması açısından her ay bu rasyonun da tutturulması gerekeceği görülmektedir.
“Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun 16.04.2020 tarih ve 8999 sayılı Kararı’nda;
5411 sayılı Bankacılık Kanununun 93 üncü maddesi uyarınca;
- Bankaların Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Yönetiminden olan ve YP cinsinden düzenlenen alacaklarına 23.10.2015 tarih ve 29511 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında Standart Yaklaşım uyarınca kredi riskine esas tutar hesaplamasında %0 risk ağırlığı uygulanabilmesine,
- Bu Kararın Kuruluş Birliklerine duyurulmasına ve Kurum web sitesinde yayımlanmasına
karar verilmiştir.”
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
UYARI: Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.
Banka Mevduatlarının Krediye Dönüşüm Oranı hakkında 18.04.2020 tarih ve 9000 sayılı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararı
Merkezi Yönetimden Olan ve YP cinsinden düzenlenen Alacaklara %0 Risk Ağırlığı Uygulanması hakkında 16.04.2020 tarih ve 8999 sayılı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararı