Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Kapsamı Yeniden Belirlendi
Bilindiği üzere bağımsız denetim; şirketlerin finansal tablolarının geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı hususunda finansal tablo kullanıcılarına makul bir güvence sağlarken yatırım ortamının daha şeffaf ve güvenilir hâle getirilmesi, ortaklar ve üçüncü kişilerin şirketler hakkında daha sağlıklı kararlar alabilmesine de imkan sağlamaktadır. Bu bakımdan bağımsız denetim 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanı Kararıyla belirlenen şirketler için zorunlu kılınmaktadır. Hatırlanacağı üzere ülkemizde hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağı ilk defa 2013 yılında yapılan düzenleme ile belirlenmiş zamanla aktif toplamı, net satış hasılatı ve çalışan sayısı ölçütleri kademeli olarak düşürülerek denetime tabi olacak şirketlerin kapsamı genişletilmiş ve gerekli sadeleştirmelerde yapılmıştır. Bağımsız denetim kapsamının yeniden belirlenmesi ihtiyacı çerçevesinde 30.11.2022 tarihli ve 32029 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Karar) ile de 01.01.2023’ten itibaren yürürlüğe girmek üzere denetime tabi olacak şirketler için kıstaslar belirlenmiştir. Anılan Karar ile bağımsız denetime tabi şirketlerin niteliğinde herhangi bir değişiklik yapılmamış olmakla birlikte bu şirketlerin bir kısmına ilişkin olarak eşik değerlerinde önceki değerlere göre artış gerçekleştirilmiştir.
Bilindiği üzere finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını ve kredilerin amacına matuf bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla bir makro ihtiyati tedbir olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 24 Haziran ve 7 Temmuz 2022’de Kurul Kararları alınmıştır. Bu kapsamda 10 milyon TL üzerinde döviz varlığı bulunan ve yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığı aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının %5’ini aşan bağımsız denetime tabi reel sektör şirketlerinin; TL cinsinden yeni nakdi ticari krediye erişimleri sınırlandırılmıştır. Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmeliğin hesap durumu olarak kabul edilecek belgeler başlıklı 9.maddesi uyarınca da bankalar ilgili mevzuat çerçevesinde bir şirketin bağımsız denetime tabi olup olmadığını belirlemekte olup; bu bakımdan 01.01.2023’te yürürlüğe girecek olan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı önem arz etmektedir.
Söz konusu Karar kapsamında hazırladığımız aşağıdaki tabloda ülkemizde 2023 yılında hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağı ve uygulamasına ilişkin kriterlere göz atabilirsiniz.
Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kriterler |
|
A – Karar’a ekli (I) sayılı liste kapsamında yer alan aşağıdaki şirketler herhangi bir eşik değere bağlı olmaksızın bağımsız denetime tabidir. |
|
BDDK, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) gibi Kurumların düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler, Borsa İstanbul Piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalardır. |
|
B – Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketler |
Eşik Değerler
§ Aktif toplamı 30 milyon TL (Bir önceki Kararda 15 Milyon TL) § Yıllık net satış hasılatı 40 milyon TL. (Bir önceki Kararda 20 Milyon TL) § Çalışan sayısı 50 kişi. (Bir önceki Kararda 50 Kişi) |
C – Karar’a ekli (II) sayılı listede belirtilen; § Sermayesinin en az % 25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler, § Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler, § Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, Elektronik İmza Kanunu, Elektronik Haberleşme Kanunu, Posta Hizmetleri Kanunu, Türk Ticaret Kanunu’nun 1525. maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) düzenleme ve denetimine tabi şirketler, § Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren şirketler |
§ Aktif toplamı 60 milyon TL (Bir önceki Kararda 30 Milyon TL) § Yıllık net satış hasılatı 80 milyon TL (Bir önceki Kararda 40 Milyon TL) § Çalışan sayısı 100 kişi. (Bir önceki Kararda 125 kişi)
|
D – Yukarıda B ve C’de belirtilenler kapsamında olmayan şirketler için
|
§ Aktif toplamı 75 milyon TL (Bir önceki Kararda 35 milyon ve üstü Türk Lirası idi) § Yıllık net satış hasılatı 150 milyon TL (Bir önceki Kararda 70 milyon ve üstü Türk Lirası idi) § Çalışan sayısı 150 kişi. (Bir önceki Kararda da 175 ve üstü idi) |
Bağımsız Denetim Kapsamında Olmayan Şirketler | |
§ Ekli (I) sayılı liste kapsamında yer alanlar hariç olmak üzere 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna tabi şirketler |
|
§ Ekli (I) sayılı listede belirtilenler ile ekli (II) sayılı listenin 5(b) sırasında belirtilen şirketler hariç olmak üzere sermayesinin en az yüzde 50’si devlete, il özel idarelerine, kanunla kurulmuş vakıflara ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan şirketler |
|
§ BDDK tarafından tasfiyelerine karar verilen ve tasfiye süreci Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından atanan tasfiye komisyonlarınca yürütülen tasarruf finansman şirketleri |
|
Uygulamaya İlişkin Esaslar | |
Bağımsız Denetime Tabi Olma |
Eşik değerlere tabi şirketler, üç ölçütten en az ikisinin eşik değerini art arda iki hesap döneminde aşarsa bir sonraki hesap döneminden itibaren bağımsız denetime tabi olur. |
Bağımsız Denetim Kapsamından Çıkma |
Eşik değerleri aştığı için bağımsız denetime tabi şirket, art arda iki hesap döneminde üç ölçütten en az ikisine ait eşik değerlerin altında kaldığı ya da bir hesap döneminde bu ölçütlerden en az ikisine ait eşik değerlerin %20 veya daha fazla oranda altında kaldığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkar. |
Eşik Değerlerin Aşılıp Aşılmadığının Değerlendirilmesi |
Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından şirketin tabi olduğu mevzuat uyarınca hazırlanmış olan son iki yıla ait finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise son iki yıla ait ortalama çalışan sayısı esas alınır. Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde şirketler bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte dikkate alınır. |
Saygılarımızla,
Vahdet Deniz AKÇAOĞLU
“UYARI: Bu çalışmada yer alan görüşler, yazarın kendi görüşleri olup, çalıştığı kurumun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu yazı yalnızca bilgilendirme amacıyla yayımlanmış olup, herhangi bir hukuki görüş, yönlendirme ve tavsiye içermemektedir. Ayrıca, bilgiler yazının hazırlandığı tarihteki mevzuat göz önünde bulundurularak verilmiş olup, yazı içeriği aradan geçen zaman içerisinde mevzuat değişiklikleri ve ilgili kurumların konu hakkındaki görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabilir.”
Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı: