KAMBİYO / SPK

32 Sayılı Kararda Yapılan Değişiklikler – Kıymetli Maden İhracatının İhracat Kredisi Taahhüdüne Sayılması

Yazar: Yönetici (Admin) · Yayımlanmış 17 Temmuz 2017 · Güncellendi 17 Temmuz 2017

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’da değişiklikler içeren 2017/10328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 3 Temmuz 2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kararla yapılan değişiklikler kıymetli maden ihracatı yapan kuruluşların bu ihracatlarını, belgeli ve belgesiz ihracat kredisi taahhütlerine saydırarak bu kredilerle ilgili vergi, resim ve harç istisnalarından faydalanmalarına imkan tanınmasına ve Türkiye’de yerleşik kişilerin kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araçları yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla almaları ve satmalarına ilişkin bir kısıt getirilmesine yönelik. Değişikliklere ilişkin detay bilgiler aşağıda yer alıyor.

KIYMETLİ MADEN İHRACATININ BELGELİ VE BELGESİZ İHRACAT KREDİSİ TAAHHÜTLERİNE SAYILABİLMESİ

İhracatın finansmanı amacıyla kullanılan belgeli ve belgesiz ihracat kredilerinde vergi, resim ve harç istisnası uygulaması hali hazırda 2017/4 sayılı “İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ” çerçevesinde yürütülüyor.

Değişiklik öncesi 32 sayılı Karar’ın 7 nci maddesinde, standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin, ithal ve ihracında, ithalat ve ihracat rejim, karar ve yönetmeliklerinin uygulanmayacağı hükmünün yer alması nedeniyle, standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ihracının belgeli ve belgesiz ihracat kredisi taahhüt hesabına saydırılması mümkün bulunmuyordu. Karar’da 03.07.2017 tarihinde yapılan değişiklikle, Karar’ın 7 nci maddesine;

… standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ihracatında ilgililerin talebi durumunda, 15/12/1999 tarihli ve 99/13812 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Karar, İhracat: 2008/6 sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ ile 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve bunlara dayanılarak yayımlanan düzenlemeler uygulanabilir. Bu talepleri inceleyip sonuçlandırmaya Ekonomi Bakanlığı yetkilidir.”

hükmü eklendi. Ekonomi Bakanlığı, söz konusu değişikliğe ilişkin Türkiye Bankalar Birliği (TBB)’ne gönderdiği 05.07.2017 tarihli yazıda da; değişiklikle standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ihracının, belgesiz ihracat kredilerine ilişkin ihracat taahhüdüne saydırılması imkanının getirildiğini belirtilerek kararda bahsi geçen talebin ilgililerce, belgesiz ihracat kredileri açısından doğrudan, belgesiz ihracat kredisine ilişkin ihracat taahhütlerini mezkur 2017/4 sayılı Tebliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen usul çerçevesinde kapatacak olan bankaya yapılacağını ifade etti.

Böylece kıymetli maden ihracatı yapan kuruluşların bu ihracatlarını, bankalardan kullanacakları belgesiz ihracat kredilerinin ihracat taahhütlerine saydırarak bu kredilerle ilgili vergi, resim ve harç istisnalarından faydalanmaları mümkün hale geldi.

KALDIRAÇLI İŞLEMLERİN TÜRKİYE’DE YERLEŞİK KİŞİLERCE YALNIZCA SPK TARAFINDAN YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR ARACILIĞIYLA YAPILMASI

Kaldıraçlı işlemler, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun III-37.1 sayılı Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği’nde “Yatırılan teminat tutarı karşılığında, döviz ve kıymetli madenler ile Kurulca belirlenecek diğer varlıkların kaldıraçlı olarak elektronik ortamda oluşturulmuş bir platformda alım satımı işlemleri” olarak tanımlanmıştır. Bu Tebliğ uyarınca bankalar, kaldıraçlı işlem yapamamakta ve bu işlemlerle ilgili aracılık faaliyetlerinde bulunamamaktadırlar. Bu işlemleri yapma yetkisi bulunan yatırım kuruluşlarınca ise kaldıraçlı alım satım işlemlerine yönelik olarak yurt dışında yerleşik kuruluşlarla emir iletimine aracılık ve işlem aracılığı faaliyetleri yürütülememektedir.

Hatırlanacağı üzere Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 10 Şubat 2017 tarihli ve 29975 sayılı Resmi Gazete‘de yayımladığı “Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ III-37.1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-37.1.b)” ile yaptığı düzenleme ile kaldıraçlı işlemlerde başlangıç teminat tutarını artırırken pozisyonun ilk açıldığı sırada uygulanacak kaldıraç oranını düşürmüştü (Bu değişikliğe ilişkin açıklamaları içeren 12 Şubat 2017 tarihli yazımıza buradan ulaşabilirsiniz).

32 sayılı Karar’da 03 Temmuz 2017 tarihinde yapılan bir değişiklikle Karara,

“(9) Kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araç işlemleri Türkiye’de yerleşik kişilerce yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla yapılabilir.

…

e) Türkiye’de yerleşik kişilerin, kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araçları yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla almaları ve satmaları serbesttir.”

hükümleri eklendi. Böylece, Türkiye’de yerleşik kişilerin kaldıraçlı alım satım işlemlerini SPK tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla yapmamaları halinde bu kişilere 32 sayılı Karara aykırılıktan ceza uygulanabilmesinin yolu açılmış oldu. Ayrıca, kaldıraçlı işlemler ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araçların yalnızca SPK tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla alım/satımı zorunluluğu getirildiği ve SPK mevzuatı uyarınca da yetkili kuruluşların yurt dışına yönelik kaldıraçlı alım satım işlemlerini yapma imkanları bulunmadığı için Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışı piyasalarda kaldıraçlı işlem yapma imkanı kalmamış oldu.

32 sayılı Karar’da yapılan değişiklik çerçevesinde, III-37.1 sayılı Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’in 9 uncu maddesi 1 inci fıkrasındaki, “Türkiye’deki yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmaması şartıyla, yatırım kuruluşları da dahil Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda, yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlardan aldıkları her türlü yatırım hizmet ve faaliyeti ile bu kuruluşlar nezdinde açtıkları hesaplar, söz konusu hesaplara gönderilen nakit ve diğer kıymetler ile bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemler bu Tebliğin kapsamı dışında” hükmünün de kaldıraçlı işlemler açısından bir geçerliliği kalmamış oldu. Bu konuda 01 Mart 2017 tarihinde yayımlanan yazımızda yaptığımız değerlendirmede, yurt dışında kurulu foreks kuruluşları Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam gibi aktif pazarlama faaliyetlerinde bulunmadığı sürece Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda yurt dışında yerleşik foreks işlemi yapan kuruluşlarda hesap açmaları, bu hesaplara para transferi gerçekleştirmeleri ve bu hesaplar üzerinden foreks işlemleri yapmalarının yasal olarak mümkün olduğunu söylemiştik. 32 sayılı Karar’da yapılan son değişiklikle bu değerlendirmenin de bir hükmü kalmamış oldu.

Öte yandan, III-37.1 sayılı Tebliğ’in 25/A maddesi uyarınca tezgahüstünde gerçekleştirilen fark kontratları da bu Tebliğ’de yer alan kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin hükümlere tabi olduğundan yukarıdaki kısıtlamalar tezgahüstünde gerçekleştirilen fark kontratları için de uygulanacaktır.

Saygılarımızla,

TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR

03.07.2017 Tarihli ve 30113 Sayılı Resmi Gazete

ESKİ DÜZENLEME

YENİ DÜZENLEME

Tanımlar

Madde 2 – Bu Karar’ın uygulanmasında,

a) Bakanlık: Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Bakanlığı,

b) Türkiye’de yerleşik kişiler: Yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri,

c) Dışarıda yerleşik kişiler: Türkiye’de yerleşik sayılmayan gerçek ve tüzel kişileri,

d) Yolcu: Geçerli pasaport veya pasaport yerini tutan belgeler taşıyan ve Türkiye’ye girmek veya Türkiye’den çıkmak üzere Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca tesbit edilen giriş ve çıkış kapılarına gelen kişileri,

e) Türk parası: Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre Türkiye’de tedavülde bulunan veya tedavülden kaldırılmış olsa bile değiştirme süresi dolmamış olan paraları

f) Türk parası ile ödemeyi sağlayan belgeler: Türk parası ile ödemede bulunmayı sağlayan ticari ve adi senetler, kredi mektubu, kredi kartı, seyahat çekleri, havale, mektup gibi her türlü belge ve vasıtaları,

g) Efektif: Banknot şeklindeki bütün yabancı ülkeler paralarını,

h) Döviz (kambiyo): Efektif dahil yabancı parayla ödemeyi sağlayan her nev’i hesap, belge ve vasıtaları,

i) Menkul kıymetler: sermaye ve para piyasalarında işlem gören her türlü Türk ve yabancı menkul kıymetleri, (menkul kıymet yatırım fonu katılma belgesi bu Karar’ın uygulanmasında menkul kıymet olarak mütalaa olunur).

j) Kıymetli Madenler: Her tür ve şekilde altın, gümüş, platin ve paladyumu,

i) Standart işlenmemiş altın: En az 995/1000 saflıkta, nitelikleri Müsteşarlıkça belirlenen barlar veya külçeler halindeki altını,

ii) Standart dışı işlenmemiş altın: 995/1000’den düşük (995/1000 saflık hariç) saflıkta külçe, bar, dore bar, granül, toz veya hurda şeklindeki altını,

iii) İşlenmiş altın: İşçilik uygulanarak ziynet veya süs eşyası haline dönüştürülmüş altını,

iv) Standart işlenmemiş gümüş: En az %99,9 saflıkta, nitelikleri Müsteşarlıkça belirlenen bar, külçe veya granül halindeki gümüşü,

v) Standart dışı işlenmemiş gümüş: %99,9’dan düşük (%99,9 saflık hariç) saflıkta külçe, bar, dore bar, granül, toz veya hurda şeklindeki gümüşü,

vi) İşlenmiş gümüş: İşçilik uygulanarak ziynet veya süs eşyası haline dönüştürülmüş gümüşü,

vii) Standart işlenmemiş platin: En az %99,95 saflıkta, nitelikleri Müsteşarlıkça belirlenen barlar veya külçeler halindeki platini,

viii) Standart dışı işlenmemiş platin: %99,95’den düşük (%99,95 saflık hariç) saflıkta külçe, bar, dore bar, granül, toz veya hurda şeklindeki platini,

ix) İşlenmiş platin: İşçilik uygulanarak ziynet veya süs eşyası haline dönüştürülmüş platini,

x) Standart işlenmemiş paladyum: En az %99,95 saflıkta, nitelikleri Müsteşarlıkça belirlenen barlar veya külçeler halindeki paladyumu,

xi) Standart dışı işlenmemiş paladyum: %99,95’den düşük (%99,95 saflık hariç) saflıkta külçe, bar, dore bar, granül, toz veya hurda şeklindeki paladyumu,

xii) İşlenmiş paladyum: İşçilik uygulanarak ziynet veya süs eşyası haline dönüştürülmüş paladyumu,

k) Kıymetli taşlar: Elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet ve inciyi,

l) Kıymetli eşya: Kıymetli madenler veya kıymetli taşlardan yapılmış ya da bunları içeren eşyaları,

m) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve şubelerini,

n) Banka: Türkiye’de faaliyette bulunan mevduat bankaları ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,

o) Yetkili müesseseler: Bakanlıkça tesbit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler yapmasına izin verilen ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemler de yapabilen anonim şirketleri,

p) (Değişik: 2006/10179 – 13.3.2006 / m.2 ile yürürlükten kaldırılmıştır.),

r) PTT: Posta ve Telgraf Teşkilatı’nı,

s) Diğer sermaye piyasası araçları: Menkul Kıymetler dışında kalan ve Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen sermaye piyasası araçlarını,

t) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,

u) Kıymetli Maden Aracı Kuruluşları: Kıymetli Madenler Borsaları ile ilgili mevzuat çerçevesinde faaliyet izni alan yurt içinde ya da yurt dışında yerleşik tüzel kişileri,

v) Aracı kurum: Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde aracılık faaliyetinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi almış kurumları,

ifade eder.